Hulusi Salih Paşa

Hulusi Salih Paşa (1864 İstanbul-1939 İstanbul)
MsXLabs.Org &MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Osmanlı sadrazamı. Osmanlı amirallerinden Dilaver Paşa'nın oğludur. Harp Okulu'nu ve Harp Akademisi'ni bitirdi. Kurmaylık stajını Almanya'da gördü. Harp Akademisi'nde öğretmenlik yaptı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'na katıldı. 1909'da Harbiye Nazırı, 1911'de Ayan Meclisi üyesi oldu. 1912'de Bahriye Nazırlığı'na, bir süre sonra da Nafıa Nazırlığı'na getirildi. Mondros Mütarekesi'nden sonra iki kez daha Bahriye Nazırlığı görevinde bulundu. Kurtuluş Savaşı sırasında Mustafa Kemal ile Amasya'da ünlü görüşmelerini yaptı. 8 Mart 1920'de sadrazam oldu. Sadrazamlığı 25 gün kadar sürdü. Daha sonra Tevfik Paşa kabinesinde Bahriye Nazırlığı görevini üstlendi. Bu sıfatla Ankara'ya gitti. Ankara'da 3 ay kadar kaldı. Saltanatın kaldırılması üzerine Göztepe'deki evine çekildi, politikaya karışmadı. 1934'te "Kezrak" soyadını aldı.

Siyaset ve devlet adamı. 1885 yılında Harbiye'de, daha sonra Almanya'da öğrenim gördü. Erkânı Harbiye'de görevliyken Diyarbakır'a sürüldü (1903). Tevfik Paşa, Hüseyin Hilmi Paşa ve Hakkı Paşa kabinelerinde Bahriye nazırı, Ahmet Muhtar Paşa Kabinesi'nde Nafıa nazırı oldu (1912). Damat Ferid Paşa ve Ali Rıza Paşa kabinelerinde tekrar Bahriye nazırlığı yaptı (1919).

Ali Rıza Paşa tarafından Heyeti Temsiliye ile görüşmekle görevlendirildi. İstanbul işgal edilince istifa etti (1920). Son Tevfik Paşa Kabinesi'nde Bahriye nazırıyken TBMM ile ilişki kurdu. Saltanatın kaldırılmasıyla görevine son verildi (1922).

SALİH PAŞA (Hulusi), soyadı Kezrak, türk sadrazam (İstanbul 1864 - ay y. 1939). Liman reisi Dilaver Paşa'nın oğlu. Harbiye'yi erkânıharp yüzbaşı rütbesiyle birinci olarak bitirdi (1888). Almanya'da bir süre öğrenim gördü (1888-1892), Goltz Paşa’nın yanında staj yaptı. Türkiye dönüşünde Harbiye'de harp tarihi ve tatbiki tabiye öğretmenliğine getirildi. Türk-Ylınan savaşı'nda Yarıya ordusunda görev aldı (1897). Erkânıharp dairesi’nde çalışırken Abdülhamit II yönetimince bir jurnal üzerine kayınbabası Müşir Fuat Paşa Şam'a sürüldükten sonra o da önce Diyarbakır'a, ardından Sivas'a sürgüne gönderildi. İkinci meşrutiyet’in ilanından (1908) sonra İstanbul'a döndü. Önce ferik rütbesiyle 2. Ordu komutanı, ardından Harbiye nazın oldu (1909); Ayan meclisi üyeliğinde ve çeşitli orduların müfettişliğinde bulundu. Bahriye, Nafıa nazırı olarak çeşitli hükümetlerde bulundu. Damat Ferit Paşa’nın üçüncü kabinesinde Bahriye nazırlığına getirildi (1919); Ali Rıza kabinesinde de aynı görevi üstlendikten sonra Ali Rıza Paşa'nın yerine sadrazamlığa atandı (8 mart 1920). İstanbul'un işgal edilmesi üzerine görevinden istifa etti (2 nisan 1920). Son osmanlı kabinesinde Ahmet Tevfik Paşa' nın sadrazamlığında Bahriye nazın oldu (21 ekim 1920). Bu görevdeyken bir uzlaşma sağlamak amacıyla İstanbul hükümeti tarafından Ankara’daki TBMM hükümeti ile görüşmelerde bulunmak üzere Ankara'ya gönderilen heyette yer aldı. İstanbul'a döndükten sonra hükümet üyesi arkadaştanyla birlikte görevinden istifa edeceği sözünü verdiği halde istifa etmedi. Dahiliye nazırlığına vekâlet etti ve ancak beşinci Ahmet Tevfik (Okday) Paşa kabinesi ile birlikte politikadan aynldı (4 kasım 1922). Bu tarihten sonra siyasetle uğraşmadı.