Periyodik cetvel hakkında bilgi verir misiniz?

Periyodik cetvel hakkında bilgi verir misiniz?

Periyotlar.
Periyodik sistemin bugün kullanılan uzun periyotlu biçiminde, doğal olarak bulunmuş ya da yapay yolla elde edilmiş olan 107 element artan atom numaralarına göre yedi yatay periyotta sıralanır; lantandan(atom numarası 57) lütesyuma(71) kadar uzanan lantanitler dizisi ile aktinyumdan(89) lavrensiyuma(103) kadar uzanan aktinitler dizisi bu periyotların altında ayrıca sıralanır. Periyotların uzunlukları farklıdır. İlk periyot hidrojen periyodudur ve burada hidrojen(l) ile helyum(21) yer alır. Bunun ardından her birinde 8 element bulunan iki kısa periyot uzanır. Birinci kısa periyotta lityumdan(3) neona (10) kadar olan elementler, ikinci kısa periyotta ise sodyumdan(ll) argona(18) kadar olan elementler yer alır. Bunları, her birinde 18 elementin bulunduğu iki uzun periyot izler. Birinci uzun periyotta potasyumdan(19) kriptona(36), ikinci uzun periyotta rubidyumdan(37) ksenona(54) kadar olan elementler bulunur. Sezyumdan(55) radona(86) kadar uzanan 32 elementlik çok uzun altıncı periyot, lantanitlerin ayrı tutulmasıyla 18 sütunda toplanmıştır ve özellikleri birinci ve ikinci uzun periyottaki elementlerinkilere çok benzeyen elementler bu elementlerin altında yer alır. 32 elementlik en son uzun periyot tamamlanmamıştır. Bu periyot ikinci en uzun periyottur ve atom numarası 118 olan elementle tamamlanacaktır.

Gruplar
Helyum, neon, argon, kripton, ksenon ve radondan oluşan altı soy gaz, tümüyle dolu altı periyodun sonunda yer alır ve bunlar periyodik sistemin 0 grubunu oluştururlar. Lityumdan flüora ve sodyumdan klora kadar uzanan ikinci ve üçüncü periyottaki yedişer element ise sırasıyla I., II., III., IV., V., VI. ve VII. grupları oluştururlar. Dördüncü periyotta yer alan, potasyumdan broma kadar sıralanan 17 elementin özellikleri farklıdır. Bunların periyodik sistemde 17 alt grup oluşturdukları düşünülebilir, ama bu elementler geleneksel olarak 15 alt grupta toplanırlar ve demir, kobalt, nikel ve bundan sonraki periyotta benzer özellikte olan elementler tek bir grupta, VIII. grupta yer alırlar. Potasyumdan(19) manganeze(25) kadar olan elementler sırasıyla la, ila, illa, IVa, Va, Via, Vlla alt gruplarında, bakırdan (29) broma(35) kadar olan elementler de Ib, Ilb, Illb, IVb, Vb, Vlb, Vllb alt gruplarında toplanırlar.

I. grup alkali metaller grubudur; lityum ve sodyumun yanı sıra potasyumdan fransiyuma kadar inen metalleri kapsayan bu grup, farklı özelliklere sahip Ib grubu metallerini (bakır vb) içermez. Aynı biçimde, berilyumdan radyuma kadar inen elementleri kapsayan II. grup toprak alkali metallerdir ve Ilb grubundaki elementleri kapsamaz. III. grubu oluşturan bor grubu elementlerinin özellikleri, Ula grubunun mu yoksa Illb grubunun mu bu grupta yer alacağı sorusuna kesin bir yanıt getirmez, ama çoğunlukla Ula grubu elementleri bor grubu olarak düşünülür. IV. grubu karbon grubu elementleri oluşturur; bu grup silisyum, kalay, kurşun gibi elementleri kapsar. Azot grubu elementleri V. grupta toplanmıştır. VI. grup oksijen grubu elementlerinden, VII. grup ise halojenlerden) oluşur.

Hidrojen elementi bazı tablolarda la grubunda gösterilmekle birlikte kimyasal özellikleri alkali metallere ya da halojenlere çok benzemez ve elementler arasında benzersiz özelliklere sahip tek elementtir. Bu nedenle hiçbir grubun kapsamında değildir.
Uzun periyotların (4., 5. ve 6. periyotlar) orta bölümünde yer alan Illb, IVb, Vb, Vlb, Vllb, Ib gruplarındaki ve VIII. gruptaki 56 elemente geçiş elementleri denir.

Özelliklerin periyodik değişimi.
Artan atom numaralarına göre dizildiklerinde elementlerin özellikleri bakımından da periyodik bir değişim sırasına uydukları, özellikle bu elementlerin fiziksel haline ve erime noktası, yoğunluk ve sertlik gibi özelliklerine bakıldığında çarpıcı biçimde ortaya çıkar. Örneğin 0 grubu elementlerinin hepsi gaz haldedir ve yoğunlaşmaları çok zordur. Ia grubunda yer alan alkali metaller ise yumuşak, erime noktaları düşük katı metallerdir. Toprak alkali metaller komşu alkali metallere göre daha serttir ve erime noktaları daha yüksektir. Elementlerin sertlikleri ve erime noktaları III. ve IV. gruplara doğru artar ve V. gruptan sonra VII. gruba doğru azalır. Uzun periyotlardaki elementlerin sertlikleri ve erime noktaları da alkali metallerden başlayarak periyodun ortasına kadar yavaş bir artış gösterir ve Vlb’den başlayarak halojenlere kadar düzensiz bir düşüş olur.

DEVAMI Periyodik Tablo ve Tarihçesi