Sebep Nedir?

SEBEP a. (ar. sebeb).
1. Bir şeyin olmasına, gerçekleşmesine yol açan, gerektiren, onu oluşturan şey; neden: Bir savaşın sebepleri.
2. Gerekçe neden: Haklı sebeplerim var.
3. Bahane, neden: İşi yapmamak için sebep aramak.
4. Sebep olan sebepsiz kalsın, kötü bir duruma yol açan kimse için kullanılan ilenme sözü. || Bir şeye sebep olmak, yol açmak; neden olmak. || Sebebiyle - NEDENİYLE.

—Esk.
1. Araç, vasıta.
2. Sebeb-i hayat, yaşama nedeni, ana baba. || Sebeb-ı terk-i can, ölüm nedeni. || Sebeb-i vûcud, varlık nedeni.

—Ed. Aruz vezninde arap abecesine göre iki harften meydana gelen parça. || Sebeb-i hafif, bir harekeli ve bir sakin harften meydana gelen parça: met (mim+ fe).|| Sebeb-i sakil, harekeli iki harften meydana gelen parça: mûte (mim + te).

—Huk. Bir işlemin yapılmasındaki hukuksal amaç. || Bir idari işlemin yapılmasındaki neden. || Bir davada tarafların iddialarını dayandırdıkları hukuksal gerekçe. (Bk. ansikl. böl.) || Sebebe bağlı işlem, geçerli olması hukuksal sebebinin (ifa, alacak, bağışlama) geçerliliğine bağlı olan işlem. (Hukuksal sebebine bağlı olmadan geçerli olan işlemlere de soyut işlemler denir. Örneğin, mülkiyetin devri sebebe bağlı bir işlemdir; mülkiyetin devri işleminin geçerli bir nedene dayanması gerekir. Buna karşılık, alacağın devri soyut bir işlemdir, hukuksal sebebinden bağımsız olarak geçerli sayılır.)

—Müz. Türk müziğinde mertebe, yani usullerin ağırlık ve yürüklük derecelerini, bir başka deyimle usul birimlerinin değerini belirten terim. (Hafif bu anlamda yürüklük belirtir.)

—ANSİKL. Huk. Her hukuksal işlem, bir sebebe dayanır. Roma hukukundan bu yana hukuk öğretisinde benimsenen başlıca üç sebep vardır: ifa sebebi (causa solvöndi), alacak sebebi (causa credendi) ve bağışlama sebebi (causa donandi). Bir işlem, borcun yerine getirilmesi amacıyla yapılmışsa ifa sebebi, alacak hakkı elde etmek için yapılmışsa alacak sebebi, bağışta bulunmak amacıyla yapılmışsa, bağışlama sebebi vardır.

İdare hukukunda "sebep” kavramı, daha değişik bir anlam taşır. İdari işlemin sebebi idare organlarını bu işlemi yapmaya yönelten nesnel durumlardır, idari işlemlerin unsurlarından biri olan sebep açısından üç durum sözkonusu olabilir:
1. işlemin sebebi yasa ya da başka bir hukuk kuralında belirtilmiştir. Bu durumda idari işlemin yasa ya da öteki hukuk kuralına uygun olması gerekir. Aksi halde idari işlem hukuka aykırı olur.
2. işlemin sebebi bir hukuk kuralıyla belirtilmiş olmamakla birlikte, hukuk düzeni idari organı bir sebep göstermek zorunda bırakmış olabilir. Bu durumda sebebin gösterilmemiş olması ya da gösterilen sebebin yeterli sayılmaması, idari işlemi sakatlar.
3. idare, yaptığı işlemin hukuksal sebebini göstermek zorunda bırakılmaz. Bu durumdaki idari işlem sebebe bağlı olmayan işlemdir Burada, idare'nin bir takdir yetkisi sözkonusu olur ve işlem geçerli sayılır.
Bir davada tarafların iddialarını dayandırdıkları hukuksal gerekçeler anlamına gelen “sebep” ise, usul hukuku kavramıdır. Bu anlamdaki sebep, davanın dayandığı olayların hukuksal niteliğidir Örneğin, davacı dava dilekçesinde belirttiği olayları haksız fiil, sebepsiz zenginleşme vb. hukuk kategorilerine sokarak haklılığını iddia eder. Ya da bir işlemin belirli bir sözleşme türü olduğunu ve ona ilişkin kuralların uygulanmasını ister. Aslında davacı ve davalı, hukuksal sebepleri belirtmek zorunda değildirler. Davada belirtilen olaylara uygun düşen hukuksal sebepleri mahkeme belirler ve değerlendirir. Davacı ya da davalının ileri sürdükleri hukuksal sebepler mahkemeyi bağlamaz.