Alan Mathison Turing

İngiltere’de Bir Dahi: Alan Mathison Turing

Sponsorlu Bağlantılar

1912 yılının Haziran ayında doğan Alan Mathison Turing, 1926 yılında annesinin zoruyla Sherborne Okulu’na girdi. Matematiğe ve genel bilim dallarına olan ilgisi iyice belirginleşen Turing için hocalarının istediği genel eğitime uymak oldukça zor olsa gerek. Daha önce hiç calculus dersi almamış olduğu halde ileri matematik problemleri çözebilen ve Einstein’ın teorileri hakkında kafa patlatan 16 yaşındaki bir genç için klasik eğitimin ne faydası olabilir ki?
Trinity Collage’dan burs kazanamayan Turing, ikinci tercihi olan Cambridge King’s Collage’a girer. Artık Turing’in matematik eğitimi ve bugün bile referans gösterilen çalışmaları başlamıştır.

Entscheidungsproblem
Türkçe’ye karar verme sorunu olarak çevirebileceğimiz bu problemin temelinde, bir matematik öngörünün kanıtlanıp kanıtlanamayacağı tartışılır. 1936 yılında Turing, Turing Makinesi kuramının kullanırken bu sorunun yanıtının olumsuz olduğunu ortaya çıkarır.

Bletchley Park
İkinci Dünya Savaşı çıktığı sırada Alan Turing İngiliz Haberalma Dairesi tarafından Almanların haberleşme kodlarını kırmak üzere Bletchley Park’a davet edilir. Alman donanmasının kullandığı gelişmiş Enigma kodlarını kırmak üzere Hut 8 adı verilen birimin başına geçen Turing, bu amaçla Polonyalıların geliştirdiği tasarımlardan da faydalanarak “bombe” adını verdiği bir makine geliştirir. Savaş bittiğinde Bletchley Park’ta 200’ün üzerinde bombe makinesi çalışmaktaydı.
Burada Enigma’nın çalışma mantığını kısaca anlatmam gerekiyor. Enigma kodlayıcılarında üç adet dönen çark bulunur ve bu çarkların rasgele sonucu da mesajı şifrelemek için kullanılırdı.
1940 Aralığında sistemi çözen Turing, “Banburismus” adını verdiği istatistiksel bir yöntemle de kodların çözüm zamanını oldukça kısaltmıştır.

1942-1943
Turing buradan sonra ABD’ye gidip Bell Laboratuarlarında ses şifreleme üzerinde çalışmalar yapar. Bu çalışmalarının sonucunda Delilah adında güvenli ses iletişimine imkan veren bir sistem geliştirse de, uzun dalga yayını yapamaması ve savaşta kullanılmak için yeterli vakit olmadığı için bu proje rafa kaldırılır.

Turing Testi
Savaştaki yardımlarından dolayı OBE (Order of British Empire) ile ödüllendirilen Turing. Bundan sonra 1945 -1947 yılları arasında Otomatik Sayma Makinesi (ACE) üzerinde çalışmak üzere Ulusal Fizik Laboratuarında görev alır. 1949 yılında Manchester Üniversitesinde görev yağan Turing ilk gerçek bilgisayar kabul eden Mark I’ın geliştirici ekibinde görev yapar. 1950 yılında yayımladığı bir makale ile yapay zeka üzerine hala referans alınan Turing Testi'ni önerir.
Turing Testi nedir? Bir deney düşünelim. Bir insan normal bir dil kullanarak biri insan diğeri makine iki farklı grupla konuşturulur. Eğer denek konuştuğu varlığın insan mı yoksa makine mi olduğunu ayırt edemiyorsa o makine zekaya sahip demektir. Bu test günümüzde de yapay zeka alanında oldukça önemli bir kriter olarak kabul görüyor.

Homoseksüel Dahi
Yıl 1952’ye geldiğinde soğuk savaş dönemi başlamıştır. Daha önce Bletchley Park’ta görev yapan Turing bu kez şifre çözmek üzere yeni kurulan merkez GCHQ’da görev yapmaktadır. Bir gün şantaj yapıldığı gerekçesiyle polise homoseksüel bir ilişki hakkında bilgi verir. O yıllarda İngiltere’de homoseksüellik bir suç sayıldığı için yargılanır ve iki seçenek sunulur. Ya hapse girecektir ya da bir sene hormal tedavisi görecektir. Turing ikinciyi seçer ve çalışmalarına geri döner.
Ne yazık ki bu olaydan sonra GCHQ yetkileri Turing’in güvenlik derecesini düşürürler ve önceden bildiği sırları açıklar korkusuyla gözetim altına alırlar. Bu durum Turing’i ciddi bir bunalıma sokar.
1954 yılında, Turing içine siyanür enjekte edilmiş bir elmayı yiyerek intihar eder. Ölümü hakkında tam bir netlik yok, tanıdıkları Turing’in evinde deneyler yaptığını ve dikkatsizlik sonucunda elmayı yemiş olabileceğini söylüyorlar. Bildiklerinden korkularak öldürülmüş olabileceği de varsayımlar arasında.

Elma
Oldukça kısa bir hayat yaşayan, ama yaşadığı dönemde bugünkü bilgisayarları hayal etmiş, algoritma kavramını kurmuş, yapay zeka üzerine çalışmalar yapmış, Bletchley Park’taki çalışmalarının savaşı iki yıl kısalttığı söylenen Alan Mathison Turing’in hayatı böyledir işte. Bilgisayar bilimleri veya mühendisliği üzerine çalışma yapan herkes için çok önemli bir örnektir.
Son olarak da bir şehir efsanesi, bu yazıyı okuduktan sonra Apple şirketinin logosuna bir bakın, size bir şeyler çağrıştırıyor mu?

Alan Turing

İngiliz matematikçi (1912 - 1954).
Alan Turing bilgisayar alanının büyük öncülerindendir. Günümüzde "Turing makinesi" ve "Turing testi" ile anılır. Matematiksel algoritmayı dijital bilgisayarlara uygulamıştır. Araştırmaları yapay zeka alanının doğal yaratılması ve makineler arasındaki ilişkisinde yoğunlaşmıştır. Zekası ve öngörüsü onun bilgi çağında ön sıralara adım atmasını sağlamıştır. Matematik kariyerine 1931'de Cambridge Üniversitesi'ndeki King Koleji'nde başlamıştır. Burada öğretim görevlisi oldu ve buradan Princeton Üniversitesi'ne tayin edildi. Bu zamanlar onun sonradan "Turing makinesi " diye adlandırılan makineyi araştırdığı zamanlardı. Turing dijital bilgisayar kavramının gelişmesine öncülük etmiştir. Turing makinesini günümüzde ki çok amaçlı bilgisayarların aynısını tasavvur ederek yapmıştır. Bir ve sıfırlardan oluşmuş seriyi teyp den okuyabilen bir makine tasarlamıştır. Bu birler ve sıfırlar problem parçalarını çözmeye ihtiyaç duyulan adımları tanımlar. Turing makinesi bütün bu adımları okur ve ardışık olarak yapar. O bütün problemler için bir algoritma geliştirilebileceğine inanırdı. II. dünya savaşı sırasında Turing bilgisini ve düşüncelerini Büyük Britanya'nın Haberleşme bölümünde kullandı. Almanların haberleşmede kullandıkları kodları deşifre etmek için matematiksel becerisini kullandı. Bu özellikle zor bir işti, çünkü Almanlar Enigma (anlaşılmaz) adında bir bilgisayar teybi geliştirmişlerdi. O zamanın kod çözücüleri, bunu çözecek bir yapının geliştirilmesini imkansız görüyorlardı. Bu haberleşme merkezinde çalıştığı müddetçe Turing ve asistanları COLOSSUS isimli makinayla uğraşmışlardı. COLOSSUS hızlı ve verimli bir şekilde Almanlar tarafından yapılan enigmanın kodunu çözdü. Sonuçta COLOSSUS gerçekten servomotorlar ve metalden oluşuyordu fakat, bu dijital bilgisayarlara geçişin ilk adımıydı.

İkinci dünya savaşından sonra Turing NPL (National Physical Laboratory) çalışmak için gitti ve dijital bilgisayarlar üzerindeki çalışmalarına devam etti. Otomatik bilgisayar motorlarını geliştirmek için çalıştı, doğru dijital bilgisayarın yapılması konusundaki ilk teşebbüslerden biriydi. Bu durumda doğa ile bilgisayarlar arasındaki ilişkiyi incelemeye başladı ve "Akıllı makineler" adında sonradan 1969'da basılan yazıyı kaleme aldı. Bu yapay zeka kavramının yayılmaya başladığı ilk zamanlardan biriydi. Turing zeki makinelerin insan beyninin ayrıntılı tasarımı yapılarak oluşturulabileceğine inanırdı. 1950'de "Turing testi" diye bilinen bir makale yayınladı. Test bir kimsenin klavye aracılığı ile bir insana ve bir zeki makineye soru sormasından oluşmaktadır. Ölümünde birçok iddia ortaya atılmıştı, ama ne tür olursa olsun O ölmüştü. Ve gerçekten Turing bilgisayar alanının en büyüklerinden biriydi. Günümüzde bilgisayar bilimcileri hala onun makalelerinden yararlanmaktadırlar...

TURİNG (Alan Mathison), İngiliz matematikçi (Londra 1912-Wilmslow, Cheshire, 1954). Matematiksel mantığa en önemli katkılarından biri olan On Computable Numbers, vvith an Application to the Entscheidungs problem (1936-1938) adlı kitabında, “evrensel” bir hesap makinesinin kuramsal kavramını hazırladı (Turing makinesi). ikinci Dünya savaşı sırasında çalışmalarına bir süre ara verdi, daha sonra Dışişleri bakanlığı'nın iletişim bölümüne geçti, Ulusal fizik laboratuvarı'nda, hesap makineleri kavramı üstüne araştırmalarına yeniden başladı. 1950’den başlayarak, yapay zekâyla ilgilendi. Ayrıca gruplar kuramına katkıda bulundu.

Turing hesaplanır fonksiyonu, DMnden (p tamsayı) N içine, Turing makinesi yardımıyla hesaplanır fonksiyon. Turing hesaplanır fonksiyonuna bir matematik tanım verilebilir ve bu durumda (Churchün tezine başvurmadan) Turing hesaplanır fonksiyonlarının tam tamına gerilemeli fonksiyonlar olduğu tanıtlanabilir.

Turing makinesi, Turing tarafından ta şarlanmış, gerçek hesap makinelerini yetkinleştiren kurgusal hesap makinesi; yetkinleştirme, keyfi uzunlukta sonlu programlar kabul etme ve keyfi uzunlukta sonlu hesaplar yapma anlamındadır (bilinen teknolojik nedenlerden dolayı gerçek hesap makineleri bunu yapamamaktadır).