Dünya Kentleri: Hong Kong

Çin'in güneydoğu kıyısında, Tayvan ve Haynan adalarına eşit uzaklıkta bulunan küçük bir İngiliz kolonisidir. Yakla­şık 200 adacığı ve anakaradaki bazı topraklarıkapsar. Hong Kong 1 Temmuz 1997'de İngiliz kolonisi olmaktan çıkacak ve Çin Halk Cum­huriyeti'nin yönetim bölgelerinden biri ola­caktır. Nüfusun yüzde 99'u Çinli'dir.
Hong Kong Adası ile anakara arasında her iki yanında dağlar bulunan güzel bir doğal liman vardır. Koloninin başkenti Victoria, adanın kuzey kıyısında yer alır. Dünyanın en yüksek gökdelenlerinin bulunduğu kentte bir­çok modern yapı kıyı boyunca sıralanmıştır.

YÜZÖLÇÜMÜ: 1.035 km2.
NÜFUS: 5.602.000 (1987).
YÖNETİM: ingiliz kolonisi.
BAŞKENT: Victoria.
DOĞAL YAPI: Dağlık bir ada, küçük adalar ve Çin anakarasının bir bölümünden oluşur. Ada ile anaka­ra arasında güzel bir doğal liman vardır.
DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Dokuma, gi­yim, makine, elektronik eşya, radyo, televizyon, plastik eşya, oyuncak, boya, dürbün, mikroskop, fotoğraf makinesi, peruk.
ÖNEMLİ KENTLER: Victoria, Kowloon, Tsuen Wan.

En yüksek nokta anakaradaki 957 metrelik Tai Mo Dağı'dır. "Büyük Sisli Dağ" anlamına gelen Tai Mo Dağı'nın zirvesi çoğunlukla bulutlarla örtülüdür. İklim tropiktir, bölgede temmuz ve ekim ayları arasında tayfun rüz-gârlar>eser. Adadaki Victoria ve anakaradaki Kovvloon birbirlerine çok yakındır. Bu iki kent, özellikle de 1972'de limanı aşan tünel yolunun açılmasıyla tek bir kent görünümü almıştır. 1979'dan sonra ada ile anakara arasında metro bağlantısı da kurulmuştur,
Adada kablo ile işleyen bir dağ demiryolu sistemi vardır. Hong Kong dünyanın en bü­yük ve işlek limanlarından biridir. Koloninin havalimanı anakarada Kai Tak'ta kurulmuş­tur. Dünyanın en büyük uçaklarının inebile­ceği bir uçak pisti de Kowloon Körfezi'nin ya­kınındadır.
Kowloon dışında Hong Kong'un tüm ana­kara bölümünü oluşturan New Territories'de halk, pirinç ve sebze yetiştirir; domuz ve sığır besler. 9.000 balıkçı teknesiyle Hong Kong dünyanın en büyük balıkçı filolarından birine sahiptir. Kowloon ve Victoria'da tersanelerin yanı sıra çelik eşya, oyuncak ve elektronik alet yapan 11 binden fazla fabrika vardır.
Hong Kong'un en canlı merkezleri Victoria ve Kowloon'dur. Sanayi kuruluşlar, bankalar, alışveriş merkezleri, oteller ve sinemalar bu­radadır. Kent merkezinden biraz uzaklaşınca dar sokaklarıyla, ince uzun kalabalık evlerin kümelendiği Çin mahalleleriyle karşılaşılır.

1842'de, Afyon Savaşı'nda yenilen Çinliler, Hong Kong'u İngiltere'ye bıraktıklarında yö­re hemen hemen boştu ve korsan barınağı olarak biliniyordu. İngilizler bölgeyi Çin de­netiminden uzak, çeşitli ülkelerden ticaret yapabilecekleri bir ticaret merkezine dönüş­türmek amacıyla limana bütün yabancı gemi­lerin gelmesine ve halkın serbestçe Çin'e gidip dönmesine izin verdiler. Çinliler koloni­ye akın etti ve yöre şaşırtıcı bir hızla gelişti. Avrupa'nın, ABD'nin ve Çin'in büyük şirket­leri kolonide şubelerini açtılar. Önceleri Hong Kong, çeşitli tüccarların birbirleriyle pazarlık ettikleri sürece mallarının güvenle saklanabileceği büyük bir depo gibi kullanılı­yordu. Zamanla burada tersaneler kuruldu. Bugün dokuma, lastik ayakkabı, halat, el feneri, transistor, teyp, televizyon, termos gibi giderek çeşitlenen mallar üretilmektedir. Ama Hong Kong asıl geçimini her zaman ticaretten sağlamıştır. Hong Kong'un başta ABD olmak üzere Japonya ve Çin'le yoğun dış ticaret ilişkileri vardır.


Hong Kong'un, Çin Halk Cumhuriyeti ile sınırı Kowloon'dan 32 km içeridedir. Hükü­met koloniye girişleri, gittikçe artan nüfus yüzünden sınırlamak zorunda kaldı. 1941'de Japonya koloniyi ele geçirince yüz binlerce Çinli ülkelerine geri döndü. Böylece II. Dün­ya Savaşı sona erdiğinde Hong Kong'da 600 bin kişi kalmıştı. Daha sonra, Çin İç Savaşı'n­da Çin'den ka­çanlar koloniye sığındılar ve nüfus eskisine göre daha da kalabalıklaştı. Victoria ve Kow-loon'da, kentlerin içinde ve çevresinde binler­ce gecekondu yapıldı. Tahta, karton ve paslı demir kullanılarak yapılan bu çürük çarık evler yangın ve salgın hastalık tehlikesi altın­daydı, tayfunlara dayanmaları da olanaksızdı. Hükümet yeni yaptırdığı evlere yaklaşık 2 milyon kişiyi yerleştirmesine karşın, gecekon­du sorunu sürmektedir. Hong Kong dünyada nüfusu en yoğun olan bölgelerden biridir.
Bir başka sorun da bu kalabalık nüfusa yeterli su bulabilmektir. Gerekli suyun bir bölümü Çin'den getirilir. Ayrıca büyük baraj göllerinden de su sağlanır. Bu güçlüklere karşın Hong Kong'da sağlık ve eğitim koşulla­rı birçok doğu ülkesinden daha iyidir. 1911'de kurulan Hong Kong Üniversitesi gelişmekte­dir. 1963'te de Çin kültürünü korumak ama­cıyla Hong Kong Çin Üniversitesi kurul­muştur.

Hong Kong

Güney Çin'de, Kuangtung eyaleti kıyılarında, Kanton kenti yakınında eski İngiliz sömürgesi. Büyük bir ticaret ve sanayi merkezidir. Deniz ve havayolları bakımından önemli bir uğrak yeridir. Bu ad altında tanınan sömürge, aslında kıyı yakınındaki Hong Kong Adası ve öteki küçük adalarla (236 ada) Çin kıyılarındaki topraklardan oluşur ve üç bölüme ayrılır: a) Hong Kong Adası, b) Kowloon ve New Kowloon, c) 1898'de Çin'den 99 yıl süreyle kiralanan Yeni Topraklar (New Territories). Hepsi birden 1.045 km2(adalar arasındaki iç denizlerle birlikte 2.916 km2.). Bu alanın en geniş bölümünü Yeni Topraklar oluşturur (959 km2); 6.400.000 (1990) nüfusuyla dünyanın en yoğun yerleşik bölgelerinden biridir. Sömürge merkezi olan Victoria kentinin, çevresiyle birlikte nüfusu 1.000.000, diğer büyük kentler Kowloon ve New Kowloo'nun nüfuslarının toplamı 2.5 milyona yakındır. Sömürgenin nispeten kırsal bölümünü oluşturan Yeni Topraklar ise 725.000 nüfusludur. Ayrıca 70.000'e yakın insan da deniz üzerinde "jonk" ve "sampan" denilen sazlarla örtülmüş tekne evlerde yaşar. Nüfusun tamamına yakın bölümü (% 97) Çinlidir. Geri kalan 50.000 kadarı İngiliz Uluslar Topluluğu'nun öteki ülkelerinden gelenlerle, Amerikalı, Japon, Portekizli, Filipinli işadamlarıdır. Resmî dil İngilizce ve Çince'dir. Bir miktar pirinç ve sebze yetiştirilir. Kümes hayvanı beslenirse de, bu yoğun nüfuslu sömürge, besin maddelerinin, hatta içme suyunun tamamına yakın bölümünü Çin'den ve öteki ülkelerden sağlar. Ancak balıkçılık önemlidir. Buna karşılık Hong Kong, dünyanın çok önemli bir ticaret kenti ve serbest limanıdır. Ayrıca birçok sanayi de kurulmuştur. Özellikle dokuma, oyuncak, elektronik araçlar, radyo, sinemacılık, gemi yapımı, çimento, demir-çelik sanayileri önemlidir. Bir başka gelir kaynağı da turizmdir. Yılda 1,5 milyon turist gelir. 1984'te Çin Halk Cumhuriyeti ile İngiltere arasında devir görüşmelerini düzenleyen bir antlaşma uyarınca Hongkong, 1 Temmuz 1997'de Çin'e bırakıldı.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi