YEDİNCİ BAP
İFLASIN HUKUKİ NETİCELERİ
I- BORÇLUNUN MALLARI HAKKINDA İFLASIN NETİCELERİ
İFLAS MASASI
MADDE 184 - İflas açıldığı zamanda müflisin haczi kabil bütün malları hangi yerde
bulunursa bulunsun bir masa teşkil eder ve alacakların ödenmesine tahsis olunur. İflasın
kapanmasına kadar müflisin uhdesine geçen mallar masaya girer.
Müflis namına gelen mektuplar iflâs idaresi tarafından açılır ve sair mevrudelerin de masaya
gönderilmesi posta idaresine bildirilir.
REHİNLİ MALLAR VE ÜRETİME YÖNELİK YERLER
MADDE 185 - Üzerinde rehin bulunan mallar rehin sahibi alacaklının rüçhan hakkı mahfuz
kalmak suretile masaya girer ve iflas idaresi tarafından en yakın ve münasip zamanda paraya
çevrilip muhafaza ve satış masrafları çıkarıldıktan sonra rehinli alacaklıya hakkı verilir. (Ek
cümle: 4949 - 17.7.2003 / m.51) Ancak, rehin sahibi alacaklı, istediği takdirde iflastan sonra
da masaya karşı rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapabilir.
Rehinin kıymeti rehinle temin edilen alacağa kâfi gelmiyeceği borsa rayicile tahakkuk eder ve
mürtehin rehnin satılmasını istemezse rehin, masadan muvakkaten çıkarılır.
Rehinli alacak sahibi bu işlere ait muamelelerden dolayı tetkik merciine şikâyet hakkını
haizdir.
(Ek fıkra: 3494 - 9.11.1988) Fabrikaların, imalâthanelerin ve bunlara benzer üretime yönelik
yerlerin, üzerinde rehin bulunmasa dahi, iflâs dairesince derhal satışı yapılır.
Bu maddeye göre yapılacak satışlar, 166 ncı maddenin ikinci fıkrasındaki usulle ilân edilir.
İHTİYATEN VEYA İCRAEN HACZEDİLEN ŞEYLER
MADDE 186 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) ihtiyaten haczedilmiş mallarla iflas açıldığı zaman
paraya çevrilmemiş mahcuz mallar masaya girer.
İflâsın açılmasından evvel paraya çevrilmiş bulunan mahcuz malların bedeli, 138 ilâ 144 üncü
maddeler hükümlerine göre haciz koyduran alacaklılara paylaştırılır. Artan kısım iflâs
masasına intikal eder.
İPTAL DAVASINA TABİ HAKLAR
MADDE 187 - 201 inci madde ile 277 den 284 üncüye kadar olan maddeler mucibince iptal
davasına mevzu olabilecek bütün şeylerin masaya intikali için iflâs idaresi lâzımgelen davaları
açar.
BEDELİNİN TAHSİLİ İÇİN VERİLMİŞ EMRE VEYA HAMİLİNE MUHARRER
SENETLER
MADDE 188 - Sırf bedelini tahsil etmek için yahut tayin edilen ilerideki bir tediyeye karşılık
olarak müflise devredilmiş olan hâmiline veya emre muharrer senetleri devredenler geriye
istiyebilir.
BAŞKASINA AİT MALIN SATIŞ BEDELİ
MADDE 189 - Müflis başkasına ait bir malı satıpta iflâsın açılmasından evvel parasını
almamış ise mal sahibi, bu mal için yapılan masrafların masaya tesviyesi mukabilinde alıcıda
olan alacağın kendisine temlikini yahut satılan şeyin bedeli masaya ödenmiş ise bu bedelin
kendisine verilmesini istiyebilir.
SATICININ GERİ ALMA HAKKI
MADDE 190 - Satıldığı ve gönderildiği halde iflâsına hükmolunmazdan evvel müflisin eline
geçmiyen mallar için masa tarafından bedeli verilmiş olmadıkça satıcı istirdat iddiasında
bulunabilir.
(Değişik fıkra: 6763 - 29.6.1956 / m.42) Bu mallar iflasın ilanından evvel taşıma senedi,
konişmento, makbuz senedi, varant gibi emtiayı temsil eden bir senetle iyi niyet sahibi üçüncü
bir şahsa satılmış veya rehnedilmiş olurlarsa artık geri alınamazlar.
MÜFLİSİN TASARRUFA EHLİYETSİZLİGİ VE POLİÇE ÖDENMESİ HÜKÜMLERİ
MADDE 191 - Borçlunun iflas açıldıktan sonra masaya ait mallar üzerinde her türlü tasarrufu
alacaklılara karşı hükümsüzdür.
İflâs açılmadan evvel borçlu tarafından imza edilmiş emre muharrer bir senet veya üzerine
keşide olunmuş bir poliçe iflâsın ilânından evvel vadesinde müflis tarafından ödenmiş olursa
iflâstan haberdar olmıyan ve ödemenin reddi halinde üçüncü bir şahsa rücu hakkını
kullanabilecek vaziyette bulunan hâmilden ödenen meblâğ geri alınamaz.
MÜFLİSE ÖDEME
MADDE 192 - İflâsın açılmasından sonra müflis hiç bir ödeme kabul edemez. Müflisi
ödemede bulunan kimse müflisin alacaklılarına karşı ancak masaya giren para veya kıymet
nisbetinde borcundan kurtulur. Bununla beraber iflâsın ilânından evvel müflise ödemede
bulunan borçlu iflâstan haberi yoksa borcundan kurtulur.
TAKİBİN DURMASI VE DÜŞMESİ
MADDE 193 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) (Değişik 1. fıkra: 3494 - 9.11.1988) İflâsın
açılması, borçlu aleyhinde haciz yoluyla yapılan takiplerle teminat gösterilmesine ilişkin
takipleri durdurur.
İflâs kararının kesinleşmesi ile bu takipler düşer.
İflâsın tasfiyesi müddetince müflise karşı birinci fıkradaki takiplerden hiçbiri yapılamaz.
(Ek fıkra: 3494 - 9.11.1988) Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan takiplere iflâstan sonra
da takip alacaklıları tarafından iflâs masasına karşı devam edilir ve satış bedeli 151 inci
maddeye göre rehinli alacaklılara paylaştırılır. Artan kısım iflâs masasına intikal eder. Şu
kadar ki, takip alacaklısı, iflâstan önce başlamış olduğu rehnin paraya çevrilmesi yolu ile
takipten vazgeçerek, rehnin 185 inci maddeye göre satılmasını isteyebilir.
HUKUK DAVALARININ TATİLİ
MADDE 194 - (Değişik 1. fıkra: 3494 - 9.11.1988) Acele haller müstesna olmak üzere
müflisin dâvacı ve davalı olduğu hukuk davaları durur ve ancak alacaklıların ikinci
toplanmasından on gün sonra devam olunabilir. Bu hüküm şeref ve haysiyete tecavüzden,
vücut üzerinde ika olunan zararlardan doğan tazminat davaları ile evlenme, ahvali şahsiye
veya nafaka işlerine müteallik ihtilaflara, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takiplerle ilgili
olarak açılmış olan hukuk davalarına tatbik olunmaz.
Dava durduğu müddetçe zamanaşımı ve hakkı düşüren müddetler işlemez.
II- ALACAKLILARIN HAKLARI ÜZERİNE
İFLASIN TESİRLERİ
MÜFLİSİN BORÇLARININ MUACCELİYET KESBETMESİ
MADDE 195 - Borçlunun gayrimenkul mallarının rehni suretile temin edilmiş olan alacaklar
müstesna olmak üzere iflâsın açılması müflisin borçlarını muaccel kılar. İflâsın açıldığı güne
kadar işlemiş faiz ile takip masrafları anaya zammolunur.
(Değişik 2. fıkra: 3494 - 9.11.1988) Müflisin vadesi gelmemiş faizsiz borçlarından yıllık
kanuni faiz hesabıyla iskonto yapılır.
FAİZ
MADDE 196 - (Değişik: 3494 - 9.11.1988) İflâsın açılması ile birlikte, iflâs masasına giren
alacaklarda faiz işlemeye devam eder.
Rehinle temin edilmemiş alacaklarda ticarî olmayan işlerdeki faiz oranı uygulanır.
Ancak, bu maddeye göre alacaklılara tahakkuk edecek faiz ödemeleri, 195 inci maddeye göre
hesaplanan ana paralar ödendikten sonra bakiyesi üzerinden yapılır.
ŞARTA MUALLAK ALACAKLAR
MADDE 197 - Alacaklı taliki bir şarta veya gayri muayyen bir vadeye muallâk bulunan
alacağını da kaydettirebilir. Fakat hissesini şartın tahakkukunda veya vadenin hulûlünde alır.
Kaydı hayatla irat mukavelenamesinden doğan iddialarda Borçlar Kanununun 509 uncu
maddesinin 3 üncü fıkrası hükmü caridir.
MEVZUU PARA OLMIYAN ALACAKLARIN PARAYA ÇEVRİLMESİ
MADDE 198 - Mevzuu paraya olmıyan alacak ona muadil bir kıymette para alacağına
çevrilir. Şu kadar ki iflâs idaresi taahhüdün aynen ifasını deruhte edebilir. Bu takdirde alacaklı
talep ederse iflâs idaresi teminat gösterir.
Borçlar Kanununun 290 ıncı maddesi hükümleri mahfuzdur.
TAMAM OLMUŞ SATIŞLARIN İFASI
MADDE 199 - İflâsın açılmasından evvel borçluya bir mal satıp teslim eden satıcı fesih ve
geri almak hakkını açıkça muhafaza etmiş olsa bile, akti feshedemez ve sattığını geri alamaz.
TAKAS
MADDE 200 - Alacaklı alacağını müflisin kendinde olan alacağı ile takas edebilir.
Aşağıdaki hallerde takas yapılamaz :
1- Müflisin borçlusu iflâs açıldıktan sonra müflisin alacaklısı olursa;
2- Müflisin alacaklısı iflâs açıldıktan sonra müflisin veya masanın borçlusu olursa;
3- Alacaklının alacağı hâmile muharrer bir senede müstenit ise.
(Değişik fıkra: 6763 - 29.6.1956 - 6763 / m.42) Anonim, limited ve kooperatif şirketlerin
iflasları halinde esas mukavele gereğince verilmesi lazımgelen hisse senedi bedellerinin henüz
ödenmemiş olan kısımları veya konması taahhüt edilen ve fakat konmamış olan sermayeler bu
şirketlerin borçlariyle takas edilemez.
TAKASA İTİRAZ
MADDE 201 - Müflisin borçlusu iflâsın açılmasından evvel alacaklısının aciz halinde
bulunduğunu bilerek masanın zararına kendisine veya üçüncü bir şahsa takas suretile bir
menfaat temin etmek için müflise karşı bir alacak ihdas ederse bu takasa mahkemede itiraz
edilebilir.
MÜFLİSİN KEFİL OLDUGU BORÇLAR
MADDE 202 - Müflisin kefil olduğu borçlar vadeleri gelmese bile masaya zimmet olarak
kaydolunur.
Masa ödediği para nisbetinde asıl ve müşterek borçluların alacaklıları yerine geçer (Borçlar
Kanunu 496). Asıl borçlunun veya müşterek borçlulardan birinin iflâsı halinde 203 ve 204
üncü maddeler tatbik olunur.
MÜŞTEREK BORÇLULARIN BİR ZAMANDA İFLASI
MADDE 203 - Bir borcu birlikte taahhüt edenlerin iflâs muameleleri bir zamana tesadüf
ederse alacaklı alacağının tamamını müflislerin her birinin masasından istiyebilir.
Toplanan hisseler alacak yekûnundan fazla ise bu fazla müşterek borçlusuna karşı mükellef
olduğu hisseden ziyade ödemede bulunmuş olan masalara intikal eder.
Ödedikleri hesselerin mecmuu alacak miktarını geçmedikçe masaların yekdiğerine rücu
hakları yoktur.
MÜFLİSLE BİRLİKTE BORÇLU TARAFINDAN BORCUN KISMEN ÖDENMESİ
MADDE 204 - Alacaklı, müflisle birlikte borçlu olandan alacağının bir kısmını almış ise
müşterek borçlunun müflise rücu hakkı olsun olmasın borcun tamamı masaya kaydolunur.
İflas masasına kaydolunmak hakkı alacaklının ve müşterek borçlunundur.
Alacaklı masaca yapılan taksimde alacağının tamamına düşen hisseden alacağını
tamamlıyacak kadarını alır; geriye kalan paradan müşterek borçluya, rücu hakkı olduğu
miktara düşen hisse verilir. Artan para da masaya kalır.
KOLLEKTİF ŞİRKETİN VE GAYRI MAHDUT MES'ULİYETLİ ŞERİKLERİN İFLASI
MADDE 205 - Bir kollektif şirket ile şeriklerden birisinin iflas muameleleri bir zamana
tesadüf ederse şirketin alacaklıları bütün alacaklarını şerikin de masasına kaydettirirler; ancak
şirket masasından alamadıkları miktarı müflis şerikin masasından istiyebilirler. Bu miktarın
mütaaddit şerikler tarafından ödenmesi halinde 203 ve 204 üncü maddeler tatbik olunur.
Şirket iflas etmeksizin şeriklerden birisi iflas ederse şirketin alacaklıları alacaklarının
tamamıyle masaya kabul olunurlar. Müflis şerikin masası 202 nci maddede yazılı olduğu gibi
şirket alacaklıları yerine geçer.
ADİ VE REHİNLİ ALACAKLARIN SIRASI
MADDE 206 - (Değişik: 3890 - 3.7.1940) Alacakları rehinli olan alacaklıların satış tutarı
üzerinde, gümrük resmi ve akar vergisi gibi Devlet tekliflerinden muayyen eşya ve akardan
alınması lâzım gelen resim ve vergi o akar veya eşya bedelinden istifa olunduktan sonra
rüçhan hakları vardır.
Bir alacak birden ziyade rehinle temin edilmiş ise satış tutarı borca mahsup edilirken her
rehinin idare ve satış masrafı ve bu rehinlerden bir kısmı ile temin edilmiş başka alacaklar da
varsa bunlar nazara alınıp paylaştırmada lâzım gelen tenasübe riayet edilir.
Alacakları gayrimenkul rehinile temin edilmiş olan alacaklıların sırası ve bu teminatın faiz ve
teferruatına şümulü Kanunu Medeninin gayrimenkul rehinine müteallik hükümlerine göre
tayin olunur. (Ek cümle: 6763 - 29.6.1956) Alacakları gemi ipoteği ile temin edilmiş olan
alacaklılarla gemi alacaklıları hakkında Türk Ticaret Kanununun bu cihetlere ait hususi
hükümleri tatbik olunur.
(Değişik 4. fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.52) Teminatlı olup da rehinle karşılanmamış olan
veya teminatsız bulunan alacaklar masa mallarının satış tutarından, aşağıdaki sıra ile verilmek
üzere kaydolunur:
BİRİNCİ SIRA:
A) İşçilerin, iş ilişkisine dayanan ve iflasın açılmasından önceki bir yıl içinde tahakkuk etmiş
ihbar ve kıdem tazminatları dahil alacakları ile iflas nedeniyle iş ilişkisinin sona ermesi
üzerine hak etmiş oldukları ihbar ve kıdem tazminatları,
B) İşverenlerin, işçiler için yardım sandıkları veya sair yardım teşkilatı kurulması veya
bunların yaşatılması maksadıyla meydana gelmiş ve tüzel kişilik kazanmış bulunan tesislere
veya derneklere olan borçları,
C) İflasın açılmasından önceki son bir yıl içinde tahakkuk etmiş olan ve nakden ifası gereken
aile hukukundan doğan her türlü nafaka alacakları.
İKİNCİ SIRA:
Velayet ve vesayet nedeniyle malları borçlunun idaresine bırakılan kimselerin bu ilişki
nedeniyle doğmuş olan tüm alacakları;
Ancak bu alacaklar, iflas, vesayet veya velayetin devam ettiği müddet yahut bunların
bitmesini takip eden yıl içinde açılırsa imtiyazlı alacak olarak kabul olunur. Bir davanın veya
takibin devam ettiği müddet hesaba katılmaz.
ÜÇÜNCÜ SIRA:
Özel kanunlarında imtiyazlı olduğu belirtilen alacaklar.
DÖRDÜNCÜ SIRA:
İmtiyazlı olmayan diğer bütün alacaklar.
(Ek fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.52) Bir ve ikinci sıradaki müddetlerin hesaplanmasında
aşağıdaki süreler hesaba katılmaz:
1. İflasın açılmasından önce mühlet de dahil olmak üzere geçirilen konkordato süresi.
2. İflasın ertelenmesi süresi.
3. Alacak hakkında açılmış olan davanın devam ettiği süre.
4. Terekenin iflas hükümlerine göre tasfiyesinde, ölüm tarihinden tasfiye kararı verilmesine
kadar geçen süre.
SIRALAR ARASINDAKİ MÜNASEBET
MADDE 207 - Her sıranın alacaklıları aralarında müsavi hakka maliktirler.
Bir sıra evvelki alacaklılar alacaklarını tamamen almadıkça sonra gelen sıradakiler bir şey
alamazlar.