DOKUZUNCU BAP
İHTİYATİ HACİZ ŞARTLARI
_____
Madde 257 nin "İhtiyati Haciz" şeklinde olan başlığı, 30.7.2003 tarih ve 25184 sayılı
R.G.'de yayımlanan, 17.7.2003 tarih ve 4949 sayılı Kanunun 59. maddesi hükmü
gereğince değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
_____
MADDE 257 - Rehinle temin edilmemiş ve vadesi gelmiş bir (Değişik ibare: 4949 -
17.7.2003 / m.59) "para borcunun" alacaklısı, borçlunun yedinde veya üçüncü şahısta olan
menkul ve gayrimenkul mallarını ve alacaklarile diğer haklarını ihtiyaten haczettirebilir.
Vadesi gelmemiş borçtan dolayı yalnız aşağıdaki hallerde ihtiyatî haciz istenebilir :
1- Borçlunun muayyen ikametgâhı yoksa;
2- Borçlu taahhütlerinden kurtulmak maksadile mallarını gizlemeğe,kaçırmağa veya kendisi
kaçmağa hazırlanır yahut (Değişik ibare: 4949 - 17.7.2003 / m.59) "kaçar ya da bu maksatla
alacaklının haklarını ihlal eden hileli işlemlerde bulunursa;"
Bu suretle ihtiyatî haciz konulursa borç yalnız borçlu hakkında muacceliyet kesbeder.
(Ek fıkra: 6763 - 29.6.1956) Gemi alacaklıları, donatanın yalnız mahdut ayni surette mesul
olduğu hallerde, ancak mesuliyete mevzu teşkil eden mal ve haklara ihtiyati haciz
koydurabilirler. Donatanın aynı zamanda şahsen mesul olduğu haller bundan müstesnadır. Şu
kadar ki, donatanın şahsi mesuliyeti bir miktar ile mahdut ise gemi alacaklıları ancak bu
miktar için donatanın diğer mallarını haczettirebilir.
(Ek fıkra: 6763 - 29.6.1956) Yük alacaklıları hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü kıyas
yoliyle tatbik olunur.
İHTİYATİ HACİZ KARARI
MADDE 258 - İhtiyatî hacze 50 inci maddeye göre yetkili mahkeme tarafından karar verilir.
Alacaklı alacağı ve icabında haciz sebepleri hakkında mahkemeye kanaat getirecek deliller
göstermeğe mecburdur.
Mahkeme iki tarafı dinleyip dinlememekte serbesttir.
(Ek son fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.60) İhtiyati haciz talebinin reddi halinde alacaklı kanun
yoluna başvurabilir.
İHTİYATİ HACİZDE TEMİNAT
MADDE 259 - (Değişik: 3890 - 3.7.1940) İhtiyatî haciz istiyen alacaklı hacizde haksız çıktığı
takdirde borçlunun ve üçüncü şahsın bu yüzden uğrayacakları bütün zararlardan mesul ve
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 96 ncı maddesinde yazılı teminatı vermeğe
mecburdur.
Ancak alacak bir ilâma müstenid ise teminat aranmaz.
Alacak ilâm mahiyetinde bir vesikaya müstenid ise mahkeme teminata lüzum olup olmadığını
takdir eder.
Tazminat davası ihtiyatî haczi koyan mahkemede dahi görülür.
İHTİYATİ HACİZ KARARININ MUHTEVASI
MADDE 260 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) İhtiyatî haciz kararında :
1. Alacaklının ve icabında mümessilinin ve borçlunun adı, soyadı ve ikametgâhı,
2. Haczin ne gibi belgelere müsteniden ve ne miktar alacak için konulduğu,
3. Haciz konulmasının sebebi,
4. Haczolunacak şeyler,
5. Alacaklının zararın tazminiyle mükellef olduğu ve gösterilen teminatın nelerden ibaret
bulunduğu,
Yazılır.
İHTİYATİ HACİZ KARARININ İCRASI
MADDE 261 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Alacaklı, ihtiyatî haciz kararının verildiği tarihten
itibaren on gün içinde kararı veren mahkemenin yargı çerçevesindeki icra dairesinden kararın
infazını istemeğe mecburdur. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar.
İhtiyati haciz kararları, 79'dan 99 uncuya kadar olan maddelerdeki haczin ne suretle
yapılacağına dair hükümlere göre icra edilir.
(Ek son fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.61) İhtiyati haczin infazı ile ilgili şikayetler infazı yapan
icra dairesinin bağlı olduğu tetkik merciine yapılır.
ZABIT TUTMA VE HACİZ TUTANAGININ TEBLİGİ
MADDE 262 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Haczi icra eden memur bir tutanak düzenler. Bunda
haczolunan şeyler ve kıymetleri gösterilir ve derhal icra dairesine verilir.
İcra dairesi, ihtiyatî haciz tutanağının birer suretini üç gün içinde haciz sırasında hazır
bulunmıyan alacaklı ve borçluya ve icabında üçüncü şahsa tebliğ eder.
BORÇLU TARAFINDAN GÖSTERİLECEK TEMİNAT
MADDE 263 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Haczolunan mallar istenildiği zaman para veya
ayın olarak verilmek ve bu hususu temin için malların kıymetleri depo edilmek veya icra
müdürü tarafından kabul edilecek esham ve tahvilât veya menkul ve gayrimenkul rehin veya
muteber bir banka kefaleti gösterilmek şartiyle borçluya ve mal üçüncü şahıs elinde
haczolunmuşsa bir taahhüt senedi alınarak bu şahısa bırakılabilir. İstenilecek teminat her
halde borç ve masraf tutarını geçemez.
İHTİYATİ HACZİ TAMAMLAYAN MERASİM
MADDE 264 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Dava açılmadan veya icra takibine başlanmadan
evvel ihtiyati haciz yaptırmış olan alacaklı, haczin tatbikinden, haciz gıyabında yapılmışsa
haciz zabıt varakasının kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde ya takip talebinde
(Haciz veya iflâs) bulunmaya veya dava açmaya mecburdur.
İcra takibinde, borçlu ödeme emrine itiraz ederse bu itiraz hemen alacaklıya tebliğ olunur.
Alacaklı, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde tetkik merciinden itirazın kaldırılmasını
istemeye veya mahkemede dava açmaya mecburdur. Tetkik mercii, itirazın kaldırılması
talebini reddederse alacaklının kararın tefhim veya tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde
dava açması lâzımdır.
(Değişik 3. fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.62) İhtiyati haciz, alacak davasının mahkemede
görüldüğü sırada konulmuş veya alacaklı birinci fıkraya göre mahkemede dava açmış ise, esas
hakkında verilecek hükmün mahkemece tebliğinden itibaren bir ay içinde alacaklı takip
talebinde bulunmaya mecburdur.
Alacaklı bu müddetleri geçirir veya davasından yahut takip talebinden vazgeçerse veya takip
talebi kanuni müddetlerin geçmesiyle düşerse veya dava dosyası muameleden kaldırılıp da bir
ay içinde dava yenilenmezse veya davasında haksız çıkarsa ihtiyatî haciz hükümsüz kalır ve
alâkadarlar isterse lâzım gelenlere bildirilir.
Borçlu müddeti içinde ödeme emrine itiraz etmez veya itirazı tetkik merciince kesin olarak
kaldırılır veya mahkemece iptal edilirse, ihtiyatî haciz kendiliğinden icrai hacze inkılâbeder.
İHTİYATİ HACİZ KARARINA İTİRAZ VE TEMYİZ
_____
Madde 265 in "İhtiyati Haciz Kararına İtiraz" şeklinde olan başlığı, 30.7.2003 tarih
ve 25184 sayılı R.G.'de yayımlanan, 17.7.2003 tarih ve 4949 sayılı Kanunun 63. maddesi
hükmü gereğince değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
_____
MADDE 265 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) (Değişik 1. fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.63) Borçlu
kendisi dinlenmeden verilen ihtiyati haczin dayandığı sebeplere, mahkemenin yetkisine ve
teminata karşı; huzuriyle yapılan hacizlerde haczin tatbiki, aksi halde haciz tutanağının
kendisine tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde mahkemeye müracaatla itiraz edebilir.
(Ek 2. fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.63) Menfaati ihlal edilen üçüncü kişiler de ihtiyati haczi
öğrendiği tarihten itibaren yedi gün içinde ihtiyati haczin dayandığı sebeplere veya teminata
itiraz edebilir.
Mahkeme, gösterilen sebeplere hasren tetkikât yaparak itirazı kabul veya reddeder.
İtiraz eden, dilekçesine istinat ettiği bütün belgeleri bağlamaya mecburdur. Mahkeme, itiraz
üzerine iki tarafı davet edip gelenleri dinledikten sonra, itirazı vârit görürse kararını
değiştirebilir veya kaldırabilir. Şu kadar ki, iki taraf da gelmezse evrak üzerinde inceleme
yapılarak karar verilir.
(Ek son fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.63) İtiraz üzerine verilen karara karşı temyiz yoluna
başvurulabilir. Yargıtay bu başvuruyu öncelikle inceler ve verdiği karar kesindir. Temyiz,
ihtiyati haciz kararının uygulanmasını durdurmaz.
İHTİYATİ HACZİN KALDIRILMASI
MADDE 266 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Borçlu, para veya mahkemece kabul edilecek rehin
veya esham yahut tahvilât depo etmek veya gayrimenkul rehin yahut muteber bir banka
kefaleti göstermek şartı ile ihtiyati haczin kaldırılmasını mahkemeden istiyebilir. Takibe
başlandıktan sonra bu yetki, icra tetkik merciine geçer.
İHTİYATİ HACİZDE İFLAS YOLU İLE TAKİP
MADDE 267 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Alacaklı, iflâsa tabi borçlusu aleyhine 264 üncü
maddenin, birinci fıkrası gereğince iflâs yolu ile takipte bulunmuş veya iflâs yolu ile takipte
bulunduktan sonra borçlunun mallarını ihtiyaten haczettirmiş ise, aşağıdaki hükümler tatbik
olunur.
Borçlu ödeme emrine itiraz ederse bu itiraz hemen alacaklıya tebliğ olunur. Alacaklı, tebliğ
tarihinden itibaren yedi gün içinde ticaret mahkemesine başvurarak itirazın kaldırılmasiyle
beraber borçlunun iflâsına karar verilmesini istemeye mecburdur.
Borçlu ödeme emrine itiraz etmezse, bu durum hemen alacaklıya tebliğ olunur. Alacaklı,
tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde ticaret mahkemesine başvurarak borçlunun iflâsına
karar verilmesini istemeye mecburdur.
264 üncü maddenin 4 üncü fıkrası hükmü kıyasen uygulanır.
İCRAİ HACİZLERE İŞTİRAK
MADDE 268 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) (Değişik 1. fıkra: 4949 - 17.7.2003 / m.64) 261
inci maddeye göre ihtiyaten haczedilen mallar, ihtiyati haciz kesin hacze dönüşmeden önce
diğer bir alacaklı tarafından bu Kanuna veya diğer kanunlara göre haczedilirse, ihtiyati haciz
sahibi alacaklı, bu hacze 100 üncü maddedeki şartlar dairesinde kendiliğinden ve muvakkaten
iştirak eder. Rehinden önce ihtiyati veya icrai haciz bulunması halinde amme alacağı dahil
hiçbir haciz rehinden önceki hacze iştirak edemez.
İhtiyati haciz masrafları satış tutarından alınır.
İhtiyati haciz diğer rüçhan hakkını vermez.
ONUNCU BAP
KİRALAR HAKKINDA HUSUSİ HÜKÜMLER VE KİRALANAN
GAYRİMENKULLERİN TAHLİYESİ
ADİ KİRA VE HASILAT KİRALARI İÇİN ÖDEME EMRİ VE İTİRAZ MÜDDETİ
MADDE 269 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Takip âdi kiralara veya hasılat kiralarına mütedair
olur ve alacaklı da talep ederse ödeme emri, Borçlar Kanununun 260 ve 288 inci
maddelerinde yazılı ihtarı ve kanuni müddet geçtikten sonra tetkik merciinden borçlunun
kiralanan şeyden çıkarılması istenebileceği tebliğini ihtiva eder.
Bu tebliğ üzerine borçlu, yedi gün içinde, itiraz sebeplerini 62 nci madde hükümleri dahilinde
icra dairesine bildirmeye mecburdur. Borçlu itirazında, kira akdini ve varsa buna ait
mukavelenamedeki imzasını açık ve kesin olarak reddetmezse, akdi kabul etmiş sayılır.
İtiraz takibi durdurur. İtirazın tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde itirazın kaldırılmasını
istemiyen alacaklı, bir daha aynı alacaktan dolayı ilâmsız icra yoliyle takip yapamaz.
Borçlar Kanununun 260 ıncı maddesinin kiralayana altı günlük mühletin hitamında akdi feshe
müsaade ettiği hallerde itiraz müddet üç gündür.
İTİRAZ ETMEMEMİN SONUÇLARI
MADDE 269/a.- (Değişik: 4949 - 17.7.2003 / m.65) Borçlu itiraz etmez, ihtar müddeti içinde
kira borcunu da ödemezse ihtar müddetinin bitim tarihini takip eden altı ay içinde alacaklının
talebi üzerine tetkik merciince tahliyeye karar verilir.
İTİRAZ VE KALDIRILMASI USULÜ
MADDE 269b - (Ek: 538 - 18.2.1965) Borçlu itirazında kira akdini ve varsa mukavelenamede
kendisine izafe olunan imzayı reddettiği takdirde alacaklı; noterlikçe re'sen tanzim veya
imzası tasdik edilmiş bir mukavelenameye istinat ediyorsa merciden itirazın kaldırılmasını ve
ihtar müddeti içinde paranın ödenmemesi sebebiyle kiralananın tahliyesini istiyebilir.
Borçlunun akde ve şartlarına dair mukabil iddia ve def'ilerini aynı kuvvet ve mahiyette
belgelerle tevsik etmesi lâzımdır.
Akdi reddeden borçlu bu itiraz sebebiyle bağlıdır. İtirazın vârit olmadığı tahakkuk ettikten
sonra ödeme, takas veya sair bir def'ide bulunamaz.
Takip yukarıda yazılı belgelere istinat etmemesi sebebiyle alacaklı umumi hükümler
dairesinde dava açmaya mecbur kalırsa ihtarlı ödeme emri Borçlar Kanununun 260 ve 288
inci maddelerinde yazılı ihtar yerine geçer.
(Değişik 5. fıkra: 3494 - 9.11.1988) Kira sözleşmesindeki imzanın inkârından dolayı alacaklı
umumi mahkemede dava açmaya mecbur kalır ve lehine karar alırsa, borçlu ayrıca yüzbin
liradan beşyüzbinliraya kadar para cezasına mahkûm edilir.
KİRA AKDİ DIŞINDAKİ İTİRAZLAR VE TAHLİYE
MADDE 269c - (Ek: 538 - 18.2.1965) Borçlu akdi reddetmeyip kiranın ödendiğini veya sair
bir sebeple istenemiyeceğini bildirerek itiraz etmiş veya takas istemişse, itiraz sebeplerini ve
isteğini noterlikçe re'sen tanzim veya imzası tasdik edilmiş veya alacaklı tarafından ikrar
olunmuş bir belge yahut resmi dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dahilinde ve
usulüne göre verdikleri bir makbuz veya vesika ile ispat etmeye mecburdur.
Senet veya makbuzun alacaklı tarafından inkârı halinde 68 inci madde hükmü kıyasen
uygulanır.
Merciin tahliyeye mütedair kararının infazı için kesinleşmesi beklenmez. Ancak tahliye için,
kararın borçluya tefhimi veya tebliği tarihinden itibaren on gün geçmesi lâzımdır. Borçlu
tahliye kararı hakkında 36 ncı madde hükmünden faydalanibilir.
KIYASEN UYGULANACAK MADDELER
MADDE 269d - (Ek: 538 - 18.2.1965) 62,63,65,66,68,70 ve 72 nci maddeler hükümleri kıyas
yolu ile burada da uygulanır.
HAPİS HAKKI İÇİN DEFTER YAPILMASI
MADDE 270 - Kiralayan evvelce yapılması lâzım gelen icrai takibi yapmadan haiz olduğu
hapis hakkının muvakkaten muhafazası için icra dairesinin yardımını isteyebilir.
Teahhurunda tehlike varsa zabıtanın yahut nahiye müdürünün de yardımı istenebilir.
İcra dairesi üzerlerinde hapis hakkı bulunan eşyanın bir defterini yapar ve rehinleri paraya
çevirme yoliyle takip talebinde bulunması için kiralayana on beş günü geçmemek üzere
münasip bir mühlet verir.
KAÇIRILAN EŞYAYI TAKİP HAKKI
MADDE 271 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) .) Gizlice veya cebirle götürülmüş eşya,
götürülmelerinden on gün içinde icra dairesinin emri ile ve zabıta kuvvetiyle geri alınabilir.
İyiniyet sahibi üçüncü şahısların hakları saklıdır.
İhtilâf halinde mahkeme basit yargılama usulü ile meseleyi halleder ve karara bağlar.
MUKAVELENAME İLE KİRALANAN GAYRİMENKULLERİN TAHLİYESİ
1- TAHLİYE EMRİ VE MÜNDERECATI
MADDE 272 -(Değişik: 3890 - 3.7.1940) Mukavelename ile kiralanan bir gayrimenkulün
müddeti bittikten bir ay içinde mukavelenin icra dairesine ibrazı ile tahliyesi istenebilir.
Bunun üzerine icra müdürü bir tahliye emri tebliği suretile gayrimenkulün on beş gün içinde
tahliye ve teslimini emreder.
Tahliye emrinde :
Kiralayanın ve kiracının ve varsa mümessillerinin isim, şöhret ve ikametgâhları ve mukavele
tarihi ve kiranın yenilendiğine veya uzatıldığına dair bir itirazı varsa yedi gün içinde daireye
müracaatla beyan etmez ve itirazda bulunmaz veya kendiliğinden tahliye etmezse zorla
çıkarılacağı yazılır.
2- TAHLİYE VE TESLİM
MADDE 273 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Müddeti içinde itiraz olunmaz veya itiraz
kaldırılırsa kiralanan gayrimenkul müddetin hitamında zorla tahliye ve kiralayana teslim
olunur. Ancak tahliye emrindeki müddetin geçmesi lâzımdır.
Tahliye edilecek yerde kiralayana ait olmıyan eşya bulunursa 26 ncı maddenin hükmü kıyas
yolile tatbik olunur.
İTİRAZ
1- MÜDDET VE ŞEKLİ
MADDE 274 - (Değişik: 3890 - 3.7.1940) İtiraz etmek isteyen kiracı itirazını tahliye emrinin
tebliğinden itibaren yedi gün içinde dilekçe ile veya şifahen icra dairesine bildirir.
Bu suretle yapılan itiraz tahliye takibini durdurur.
63,64 ve 65 inci maddeler hükmü tahliye takiplerinde de caridir.
2- İTİRAZIN KALDIRILMASI
MADDE 275 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) İtiraz vukuunda kiralayan tetkik merciinden itirazın
kaldırılmasını istiyebilir.
Tahliye talebi noterlikçe re'sen tanzim veya tarih ve imzası tasdik edilmiş yahut ikrar olunmuş
bir mukaveleye müstenit olup da kiracı kiranın yenilendiğine veya uzatıldığına dair aynı
kuvvet ve mahiyette bir vesika gösteremezse itiraz kaldırılır.
Aksi takdirde itirazın kaldırılması talebi reddolunur.
İtirazın kaldırılması üzerine tahliye ve teslim icra edildikten veya kaldırılma talebi
reddolunduktan sonra kiracının veya kiralayanın umumi hükümlere göre mahkemeye
müracaat hakları saklıdır.
(Değişik 5. fıkra: 3494 - 9.11.1988) Mahkemede açılan davada, icra takibi sırasında inkâr
olunan imzanın kendisine ait olduğu anlaşılan kiracı veya kiralayan yüzbin liradan beşyüzbin
liraya kadar para cezasına mahkûm edilir.
KİRALANAN GAYRİMENKULDE ÜÇÜNCÜ ŞAHIS BULUNURSA
MADDE 276 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Tahliyesi istenen yerde kiracıdan başka bir şahıs
bulunur ve işgalde haklı olduğuna dair resmi bir vesika göstermezse derhal tahliye olunur.
Şu kadar ki, bu şahıs resmi bir vesika gösterememekle beraber daireye ibraz olunan mukavele
tarihinden evvelki bir zamandan beri orayı işgal etmekte bulunduğunu beyan eder ve bu
beyanı icra müdürü tarafından mahallinde yapılacak tahkikatla teeyyüt ederse müdür,
tahliyeye tehirle üç gün içinde keyfiyeti tetkik merciine bildirir.
Merci, tarafları dinliyerek icabına göre tahliyeyi emreder veya taraflardan birinin yedi gün
içinde mahkemeye müracaat etmesi lüzumuna karar verir. Bu müddet içinde mahkemeye
müracaat edilirse, davanın neticesine göre hareket olunur. 36 ncı madde hükümleri burada da
uygulanır. Dava etmeyen taraf iddiasından vazgeçmiş sayılır.
Borçlunun nesep ve sebepten usul ve füruu, karı veya kocası, ikinci dereceye kadar kan ve
sıhri hısımları ve iş ortakları ile borçluya tebaan mecurda oturdukları anlaşılan diğer şahıslar,
bu madde hükmünün tatbıkinde üçüncü şahıs sayılmazlar.