Tarihimizde İz Bırakanlar

IV. Murat

(27 Temmuz1612 - 8 Şubat1640) 17. Osmanlı padişahıdır. İyi bir tahsil gördü. Çok küçük yaşta padişah oldu. Devrinde 1624 ve 1625 senelerinde Anadolu'ya iki sefer yapıldı. Celali isyanları bastırıldı.

Saltanatı Dönemindeki Önemli Olaylar

Sultan IV. Murat'ın saltanatını 2 devreye ayırmak mümkündür. Henüz 11 yaşında iken tahta geçtiğinden devlet işleri büyük ölçüde annesi Kösem Sultan'ın elinde yürümekteydi. Onunla birlikte olan vezirler gözünün önünde Hafız Ahmed Paşa'yı askere parçalatmışlar, genç padişahı da korkuyla dehşete düşürmüşlerdir. Osmanlı memleketlerinde asayiş ve huzur kalmamış, zorbalar şehirleri ele geçirmişleridir.
Delikanlılık çağında idareyi bizzat ele aldıktan sonra IV. Murat şiddet yolu ile zorbaları bastırmış, tekrar devlet hakimiyetini kurmuştur. Tütün yasağı bahanesiyle kahvehanelerde toplanan zorba takımını sindirmiş, şiddetli ceza ve idamlarla tekrar idari ve adli nizamı kurabilmiştir.

İran seferleri

Sultan IV. Murat tahta geçtiğinde ülkede siyasi ve ekonomik sorunlar çok ağırlaşmış, Anadolu'da ve Rumeli'de isyancılar etkin duruma geçmişti. Bu dönemde Bağdat valisi Yusuf Paşa idi. Ancak bu bölgenin idaresi zenginliği ile ünlü Subaşı Bekir'in elindeydi. İdareyi zorla ele geçirmeye çalışan Subaşı Bekir ve Abaza Mehmed Paşa ayaklandı. Vali olmak istediğini bildiren Bekir Subaşı'ya Osmanlı Devleti vali olduğuna ilişkin emirnameyi gönderdi. Safevi Devleti'nden de daha önce yardım isteyen Bekir Subaşı, Osmanlı Devleti tarafından vali atanınca kendisine yardım etmek amacıyla çağırdığı İran askerlerini kovdu. Bu durumdan yararlanmaya çalışan Şah Abbas Bağdat'ı işgal etti. (1624)
17 yıl sürecek savaş başladığında Sultan IV. Murat daha çocuk yaşlardaydı. Bu sebeple savaşın ilk yıllarında İran büyük başarılar elde etti. Sultan IV. Murat, ilerleyen yıllarda iç isyanları nispeten kontrol altına aldı ve saray içinde düzenlemeler yaptı. İran meselesine de büyük önem veriyordu. Sultan Dördüncü Murad, Revan Seferine çıkma kararı aldı ve Üsküdar'daki ordugaha geçti. Öteden beri bozulmuş olan sefer düzenini tekrar eski haline döndürmek için çok dikkatli davranıyor, askerin kanunsuz hiçbir hareketini hoş karşılamıyor, anında cezasını veriyordu.
Sefere çıkan Sultan IV. Murat, Konya'da bulunan Mevlana Celalleddin-i Rumi'nin türbesini ziyaret etti. Bayburt'a geldiğinde Sadrazam tarafında karşılandı. Sultan IV. Murat, Erzurum'da 30.000 asker bıraktıktan sonra 100.000 askerle Revan üzerine yürüdü. İran ordusu hızla geri çekilmeye başlamıştı. Revan'ı geri alan Osmanlı kuvvetleri, Aras nehri boyunca ilerleyerek, Eylül 1635'de 32 yıl önce İran'ın eline geçen Tebriz'i geri aldı. Bu fetih Tebriz'in Osmanlılarca altıncı fethedilişi idi. Ancak kış mevsimine girilmesi ve Sultan'ın hastalığı dolayısıyla İstanbul'a geri dönüldü. Bundan yararlanan İran bölgede yeni işgallere başladı.

Bağdat Seferi

Sultan IV. Murat, İran'ın doğuda yeni işgallere başlaması ve bin bir güçlükle geri alınan Revan'ın kaybedilmesi üzerine, yeniden Bağdat Seferi'ne çıkmaya karar verdi. Osmanlı ordusu İstanbul'dan hareketinin 197. günü olan 16 Kasım1638'de Bağdat önlerine geldi. Bağdat kalesi 37 gün boyunca kuşatıldı ve kahramanca çarpışmalar yapıldı. Sultan IV. Murat, genel saldırıya geçilmesine karar verdi. Sabah erkenden başlayan hücum sonunda kale teslim oldu.
Yapılan Kasr-ı Şirin Antlaşması'yla Azerbaycan ve RevanSafevilerde, BağdatOsmanlılarda kaldı. İki ülke arasındaki Zağros dağları sınır kabul edildi. Bugünkü Türk-İran sınırı büyük ölçüde bu antlaşmayla çizilen sınır esasına dayanır. Bu antlaşmayla 14 sene 11 ay önce bir ihanet sebebiyle Safevilere geçen Bağdat, artık kesin olarak Osmanlı İdaresine geçti. Sultan IV. Murat bu zaferden sonra Bağdat Fatihi diye anıldı.

Lehistan seferi

Osmanlıların içte ve dışta uğraşmak zorunda kaldığı meseleler ve Özellikle İran Savaşları Kırım'ı ve Lehistan'ı da etkilemişti. Sultan IV. Murat Kırım'da oluşan siyasi dalgalanmaları ve karışıklıkları önlemek istiyordu. Rus ve Lehlerden yardım gören kardeşlerini ortadan kaldıran Canbey Giray'ı 1628'de hanlığa getiren Sultan IV. Murad, Kırım'da Osmanlı hakimiyetini kuvvetlendirdi.
Lehistan'da barınan kazaklar Osmanlı topraklarına saldırıyor, Lehliler de buna göz yumuyordu. 1630 yılında antlaşmalar yenilenmiş, LehistanOsmanlı Devletine vergi vermeyi kabul etmişti. Ancak çeşitli nedenlerle vergilerini ödemeyen Lehistan toprakları üzerine sefer düzenlenmesine karar verildi. Leh Kralı Vladislas barış istedi.

Mimari çalışmaları

IV. Murat, memleketin imarına da gereken önemi verdi. Döneminde yapılan eserlerden bazıları şunlardır; Ok Meydanı Namazgâhı, Bayram Paşa Tekke, Türbe, Sebil, Çeşme, Sıbyan Mektebi, Medrese ve Külliyesi, Niğde Bedesteni, Konya Şerefeddin Camii'nin restorasyonu, Revan Köşkü, Bağdat Köşkü, Üsküdar Çinili Camii, Medrese ve Külliyesi.
Sultan IV. Murat döneminin önemli olaylarından biri de Hezarfen Ahmed Çelebi'nin kanat takarak Galata Kulesi'nden Üsküdar'a uçmasıydı.
IV. Murat 1640 senesinde hastalandı. 8 Şubat1640'da 28 yaşında iken 17 yıl hükümdarlık yaptıktan sonra, Gut hastalığından dolayı vefat etti.

Erkek çocukları: Süleyman, Mehmed, Alâüddin, Ahmed.
Kız çocukları: Safiye Sultan, Gevherhan Sultan, Kaya İsmihan Sultan, Rükiye Sultan,Zeyneb Sultan, Rükiye Sultan

MsXLabs Üye Girişi