Matbaa Teknikeri

Matbaacılık

Matbaacılık, iletilmek istenen mesajı kağıt vb. yüzeyler üzerinde basılacak şekilde tasarlama ve basarak çoğaltma işidir.

Tarihi

Bilindiği gibi matbaa Johann Gutenberg tarafından icat edilmiştir. Gutenberg tek tek metal harflerle yüksek baskı tekniğini geliştirmiş. Gutenberg’in bu buluşundan sonra matbaacılık yaygın ve hızlı gelişen bir sektör olmuştur.
Matbaanın ilk kez kullanılması Uzakdoğu’da başlamıştır. Bilinen ilk baskı 8. yüzyılda Japonya’da yapılmıştır. İmparatoriçe Shotoko, Budizm’in kutsal metinlerini Sanskrit dilinde Çin alfabesiyle bastırmıştır.
İlk kez tek tek harfler dökerek baskı yapmayı Pi Sheng adında bir Çinli denemiştir. Pi Sheng porselenden harfler kullanarak matbaanın gelişimine mükemmel bir hız kazandırmıştır. Ancak çok harfli Çin alfabesinde tek tek harfler kullanarak baskı yapma nedeni hala anlaşılamamıştır.
Matbaa Çinlilerden Uygurlara geçmiştir. Tun-Huang mağarasındaki buluntular Uygurların [[9. yüzyıl] dan itibaren baskı yaptığını göstermektedir.
Avrupa’da matbaacılık özellikle 15. yüzyılda gelişme göstermiştir. Avrupa’da matbaacılığın üssü Hollanda olmuştur. Buradaki basım tekniği hattatlarca yazılan tahta kalıplarla yapılmaktaydı. Kalıplar hakkaklarca kazınarak üretilmekteydi. Harlem kentinde ilk kez tek tek harflerle baskı denemelerini 1430 yılında Lourens Janszoon Coster’in yaptığı sanılmaktadır.
Johann Gutenberg ise çırağı Fust ile birlikte Mainz şehrinde metal harflerle basım tekniğini uygulamıştır. Gutenberg bu çalışmalara bilgi ve birikimlerini, Fust ise sermayesini katmıştır. İlk çalışmaları olan 42 satırlık İncil’i 1455 yılında basmışlardır. Fust ve Gutenberg işlerin yolunda gitmemesi neticesinde ortaklıklarına son vermiştir. 1462’de Nassau başpsikoposunun askerleri Mainz şehrine saldırmış, kaçan basımcılar Avrupa’nın her yanına dağılmıştır.

Matbaacılıkta baskı

Matbaacılıkta çoğaltama işi genel olarak üç aşamadan oluşur. Öncelikle basılacak işin tasarımı yapılır. Bu aşamada yazıların ve fotoğrafların bilgisayara aktarılması gerekir. Bilgisayara aktarılan görsel öğeler mizanpaj yazılımında bir araya getirilerek baskıya uygun tasarım oluşturulur. (Bilgisayar yardımıyla yapılan bu işleme masa üstü yayıncılık da denir). Sonrasında, yapılan çaışmanın film çıkışları alınır. Film, baskı için kullanılan kalıbı oluşturmak için kullanılır. Filmden sonra prova alınabilir. Filmden alınan provaya anolog prova (dupont firmasının Cromalin sisteminden dolayı sektörde "cromalin" adı ile bilinir) denmektedir. Analog provanın dışında baskıyı taklit eden yazıcılarla dijital prova da alınabilir. Tasarımın film çıkışları alındıktan sonra alümiyum plakalar (kalıp) üzerine tasarımın görüntüsü çıkarılır. Bu, iki aşamada gerçekleşir. Film yardımıyla kalıbı pozlandırma ve banyo. Kalıp çekildikten sonra baskıya geçilir. Buraya kadar anlatılan, ofset baskı için iş akışıdır.
Matbaacılıkta kullanılan temel baskı yöntemleri aşağıdaki gibidir;

Ofset baskı (gazeteler, kitaplar, broşürler, kağıt üzerine)
Tipo baskı (günümüzde işlevini yitirmiştir. Metal harflerle yüksek baskı tekniği)
Tifdruk ve flekso baskı (Ambalaj özellikle fotopolimer yüzeylerin baskısı)
Serigrafi baskı (kağıt, seramik, tekstil vb. yüzeyler)

Bunlardan başka hologram, tampon, anagram baskı gibi baskı çeşitleri de bulunmaktadır.
Baskı sonrası işin niteliğine göre yüzey koruyucu malzemeler (selefon, lak)uygulanabilir. Kitaplar için ciltleme gibi, ambalajlar için kesim gibi gibi işlemler uygulanabilir.

MsXLabs Üye Girişi