Arama


Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
28 Mayıs 2008       Mesaj #4
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Uluslararası Göçmen Kaçakçılığı ile İnsan Ticareti

11 - Yasal Düzenlemeler;

a) Uluslararası Yasal Düzenlemelerde Durum;
Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti ile mücadele alanında çeşitli uluslararası yasa, sözleşme, bildiri ve belgeler mevcuttur.
Bunların başlıcaları şunlardır:

- Kölelik Sözleşmesi ( 25 Eylül 1926).
- Zorla veya Zorunlu Çalışmayla İlgili Sözleşme (ILO No. 29 - 28 Haziran 1930).
- İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (10 Aralık 1948).
- İnsan Ticaretinin ve İnsanların Fuhuş Yoluyla Sömürülmesinin Yasaklanmasına Dair Sözleşme (2 Aralık 1949).
- Eşit Ücret Sözleşmesi (ILO No. 100, 29 Haziran 1951).
- Mültecilerin Statüsüyle İlgili Sözleşme (28 Temmuz 1951).
- Köleliğin, Köle Ticaretinin, Kölelik Benzeri Uygulamaların Kaldırılmasına Dair Ek Sözleşme ( 7 Eylül 1956).
- İstihdam ve Meslek Alanında Ayrımcılık Hakkında Sözleşme (ILO No. 111 - 25 Haziran 1958).
- Zorla Çalıştırmanın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (ILO No. 105 - 25 Haziran 1959).
- Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi (16 Aralık 1966).
- Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (16 Aralık 1966).
- Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Sözleşme (18 Aralık 1979).
- Çocuk Hakları Sözleşmesi (20 Kasım 1989).
- Bütün Göçmen İşçilerin ve Onların Aile Mensuplarının Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme (18 Aralık 1990).
-Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Sözleşmesi (ILO No.105 - 17 Haziran 1996).
- Uluslararası Adalet Mahkemesinin Roma Hükmü (17 Temmuz 1998).
- Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahiseliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol (25 Mayıs 2000).
- Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (12 Aralık 2000).
-Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesine Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol (2 Kasım 2000).
- Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesine Ek İnsan Ticaretinin Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol (2 Kasım 2000).
-Suçtan ve Yetki İstismarından Mağdur Olanlara Adalet Sağlanmasına Dair Temel Prensipler Bildirisi ( 29 Kasım 1985).
-Kadınlara Karşı Şiddetin Tasfiye Edilmesine Dair Bildiri (20 Aralık 1993).
- Pekin Bildirisi ve Eylem Platformu (15 Ekim 1995).
-Pekin Platformunun Uygulanması için Daha Çok Faaliyet ve Çaba Gösterilmesine Dair Genel Meclis Önergesi (16 Kasım 1999).
-İnsan Haklarını ve Temel Özgürlüklerini Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesi (Avrupa Sözleşmeler Seri no. 5 - 4 Kasım 1950). Ayrıca, buna bağlı 13. ek protokol.
-Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi (13 Aralık 1957).
-Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek 2. Protokol, (Avrupa Konseyi Sözleşme No. 98 17 Mart 1978).
-Şiddet Suçlarının Mağdurlarının Mağduriyetlerinin Giderilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi, (24 Kasım 1983).
-Avrupa Sosyal Şartı Avrupa Konseyi Sözleşme No: 163 ( 3 Mayıs 1996).
-Bakanlar Komitesinin Üye Devletlere, Mağdurun Adli Kanun ve Usulü Çerçevesindeki Durumuyla İlgili Tavsiye Kararı (28 Haziran 1985).
-Bakanlar Komitesinin Üye Devletlere, Cinsel Sömürü Amaçlı İnsan Ticaretine Karşı Eylemlerle İlgili Tavsiye Kararı (19 Mayıs 2000).
- Kadınlara Karşı Şiddetle Mücadele Eylem Planı, 1997.
-İnsan Ticaretiyle İlgili Uluslararası, Bölgesel ve Ulusal Seviyedeki Ana Yasal Dokümanlar ve Analitik Raporların Derlemesi (6 Haziran 2000).
-Bölgesel Eylem Planı İçin Temel İlkeler, “Güneydoğu Avrupa’da İnsan Ticaretine Karşı Mücadelede İşbirliği” Uluslararası Semineri (Atina, 29 Haziran - 1 Temmuz 2000).
- “Güneydoğu Avrupa’da İnsan Ticaretine Karşı Mücadelede İşbirliği” Uluslararası Seminerinin Tutanakları (Atina 29 Haziran – 1 Temmuz 2000).
-Avrupa Birliği’ne Üye Ülkeler Arasında Suçluların İadesine İlişkin Sözleşme (27 Eylül 1996).
-İnsan Ticaretine ve Çocukların Cinsel Amaçlı Sömürülmesine Karşı Mücadelesiyle İlgili AB Konseyinin Ortak Eylem Planı (24 Şubat 1997)
-Adli Süreç İçindeki Mağdurlara Tutumuyla İlgili Konseyin Karar Tasarısı (15 Mart 2001 )
- Cinsel Sömürü ve İnsan Ticaretiyle İlgili Avrupa Parlamentosu Önergesi (14 Nisan 1989).
- Kadın Ticaretiyle İlgili Avrupa Parlamentosu Önergesi (16 Eylül 1993).
-İnsan Ticaretiyle İlgili Avrupa Parlamentosu Önergesi (16 Ocak 1996).
-Cinsel Amaçlı Kadın Ticaretini Önlemek ve Mücadele Etmek için Alınması Gereken Etkili Tedbirleri İçeren Avrupa Kılavuzu Hakkında Hagufe Bakanlığına Ait Bildiri (26 Nisan 1997).
-Tampere Avrupa Konseyi Başkanlık Bildirisi (15-16Ekim 1999),
-“Kadın Ticaretine Karşı Mücadelede İlave Yeni Eylemler” ile İlgili Komisyonun Avrupa Konseyi’ne Parlamentosu’na Bilgi Akışıyla İlgili Avrupa Parlamentosu Önergesi (19 Mayıs 2000).
-Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Komisyonunun İnsani Boyut Konferansı Moskova Görüşmesinin Belgesi ( 3 Ekim 1991).
-Avrupa Güvenliğine Dair İstanbul Beyanı (19 Kasım 1999).
-Parlamenter Meclisin Bükreş Bildirisi (10 Temmuz 2000).
-Bakanlık Konseyi Karar No.1, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (OSCE - Organization for Security & Cooperation in Europe) İnsan Ticaretiyle Mücadeleyle İlgili Çabaların Arattırılması ( 28 Kasım 2000).

b) Türk Hukukunda Durum;
Türk Hukukundaki durumu üç evrede inceleyebiliriz.

1) 09 Ağustos 2002 Tarihine Kadar Olan Dönem;
Türkiye’de, Göçmen kaçakçılığı ve İnsan ticaretiyle mücadele alanında, özel bir yasa hükmü bulunmamaktaydı. Bu suçlarla mücadele anlamında;
- 1475 sayılı İş Kanunu,
- TCK.nun, cinsel arzuları tahrik ve pornografiye özendirme yönünde yayın ve çalışmalara yönelik 426, 427 ve 428. maddeleri, fuhşa tahrik, teşvik etme ve özendirerek bu yolda çalışmalar yapanlara karşı 435 ve 436. maddeleri, yurt dışında iş bulmak, ikamet izni veya vize almak bahanesiyle dolandırıcılığı içeren 504. maddesi, cürüm işlemek için teşekkül meydana getirenlerle ilgili 313 ve 314. maddeleri, 15 yaşından küçük çocuklara dilencilik yaptıranlarla ilgili 545. maddesi;
- 5682 sayılı Pasaport Kanunu,
- 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun;
- 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu;
- 2007 sayılı Türkiye’deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanunun (Yerini 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun almıştır.)
- 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun;
- 4208 sayılı Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun;
- 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu;

Gibi yasa hükümlerinden yararlanılmaktaydı.

2) 09 Ağustos 2002 Tarihinden 1 Haziran 2005 Tarihine Kadar Olan Dönem;
12 - 15 Aralık 2000 tarihinde Palermo da, ülkemizce de imzalanan ve onay işlemleri tamamlanan “Birleşmiş Milletler Sınır Aşan Örgütlü Suçlarla Mücadele Sözleşmesi” ve eklerini teşkil eden “Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol”ile “İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Yasaklanmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol” e uygun olarak 03.08.2002 tarih ve 4771 sayılı Yasanın 2/B maddesiyle TCK.'na 201. maddesinden sonra gelmek üzere Göçmen Kaçakçılığı ile ilgili 201/a, İnsan Ticaretiyle ilgili 201/b maddesi eklenmiş ve bu alandaki mücadeleye etkinlik kazandırılmıştır.
Bu duruma göre, göçmen kaçakçılığı yapan kişiye 2-5 yıl hapis, ağırlaştırıcı şartlarda 4-10 yıl hapis ve en az 1 milyar TL. para cezası ve kullanılan araçların müsaderesiyle paravan şirketlerin ekonomik faaliyetlerinin askıya alınmasını; insan ticaretini içeren suçlardan birini işleyen kişiye 5-10 yıl, 18 yaşını doldurmamış çocukların belirtilen maksatlarla tedarik edilmeleri, kaçırılmaları, bir yerden diğer bir yere götürülmeleri veya sevk edilmeleri veya barındırılmaları hallerinde suça ait araç fiillerden hiçbirisine başvurulmuş olmasa da faile belirtilen cezaların verilmesi öngörülmüştür. Yukarıda belirtilen yazılı suçlar örgütlü olarak işlendiği takdirde faillere verilecek cezalar bir kat artırılarak verilmektedir.

3) 1 Haziran 2005 Tarihinden Sonraki Dönem;
26.09.2004 tarihinde kabul edilip 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 79. maddesinde göçmen kaçakçılığı, 80. maddesinde ise insan ticareti ile ilgili olarak hüküm getirilmiştir.

c) Ayrıca 5237 sayılı TCK.nun 13. maddesine göre de; yurt dışında işlemiş olan soykırım, insanlığa karşı suçlarda olduğu gibi göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçlarının da Türkiye’de kovuşturulması açısından evrensellik ilkesi kabul edilmiştir. Everensellik ilkesinin 13. maddede düzenleniş şekline göre, bu maddede sayılan suçların yurt dışında işlenmesi halinde, failin ve mağdurun vatandaşlığına bakılmadan, failin Türkiye’de bulunması da gerekmeden hakkında Türk kanunları uygulanacaktır. Bu nedenle, belirtilen suçlar, yurt dışında bir yabancı tarafından yabancıya karşı işlenmiş olsa ve kendisi de yurt dışında bulunsa bile hakkında Adalet Bakanının talebi üzerine Türkiye’de kovuşturma yapılacaktır. Evrensellik ilkesinin bu şekilde geniş olarak uygulanmasına uluslararası ceza hukukunda sınırlandırılmamış evrensellik ilkesi denmektedir.
Soykırım ve insanlığa karşı suçlar bütün insanlığı ilgilendiren en ağır suçlar olduğu için bu suçlarda sınırlandırılmamış evrensellik ilkesinin kabul edilmesi belki savunulabilir. Ancak, dünyanın her yerinde işlenen insanlığa karşı suçları Türk savcısının soruşturması fiilen mümkün olmadığı gibi, fail Türkiye’de olmadığı için hukuken yargılama yapılması da mümkün değildir.
Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçları ise uluslararası hukuk suçu teşkil etmemektedir. Bu suçlara ilişkin uluslararası sözleşmeler, taraf devletlere sadece iç hukukta bu fiillerin etkili bir şekilde cezalandırılmasını sağlayıcı normlar koyma yükümlülüğü getirmektedir. Ancak, insan ticareti suçlarının yurt dışında işlenmesi halinde Protokol taraf devletlere herhangi bir kovuşturma yükümlülüğü getirmemektedir.
Bu nedenle yurt dışında işlenen göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçlarının Türkiye ile herhangi bir bağlantısının olmaması halinde sınırlandırılmamış bir evrensellik ilkesi uyarınca Türkiye’de kovuşturma yapılması uluslararası hukuka aykırıdır.

d) Yine 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun;
- Organ veya doku ticaretiyle ilgili 91. maddesi,
- İş ve çalışma hürriyetinin ihlaliyle ilgili 117. maddesi,
- Cinsel saldırıyla ilgili 102,103,104 ve 105. maddeleri,
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ile ilgili 190 ve 191. maddeleri,
- Resmi ve özel belgede sahtecilikle ilgili 204,205,206 ve 207. maddeleri;
- Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak suçuyla ilgili 220. maddesi,
- Hayasızca hareketlerle ilgili 225. maddesi,
- Müstehcenlikle ilgili 226. maddesi,
- Fuhuş ile ilgili 227. maddesi,
- Dilencilikle ilgili 229. maddesi,
- Suçta kullanılan malvarlığı değerinin aklanmasıyla ilgili 282. maddesi,
Göçmen Kaçakçılığı ve insan ticaretiyle mücadele alanında etkili olan hükümlerdir.

e) Ceza Mahkemeleri Kanununun 135 ila 140. maddelerinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi, teknik araçlarla izleme hükümleri getirilmiştir.

f) 1982 Tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının;,
- Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığının korunmasıyla ilgili 17. maddesi,
- Zorla çalıştırma yasağı ile ilgili 18. maddesi,
- Kişi hürriyeti ve güvenliği ile ilgili 19. maddesi,
- Çalışma şartları ve dinlenme hakkıyla ilgili 50. maddesi,
- Olağanüstü hallerin düzenlenmesiyle ilgili 121.maddesi,
Hükümleri de bu suçlarla mücadele alanında etkili olabilecek yasal dayanaklardandır.

Ahmet FIRAT