Allelopati Nedir?

Bitkilerin köklerinden topraga biraktiklari kimyasallarla diger bitkilerin çimlenmesi ve gelismelerini engellemeleri olayina allelopati denir. Bu etkilesim iyice aydinlatildiginda kimyasal savasimin yerini alacaktir. Bazi kültür bitkilerinin yabanci otlara allelopatik etki gösterdigi yapilan çalismalarla saptanmistir.

Yabanci Otlara Allelopatik Etkisi Olan Bazi Kültür Bitkileri ve Etki Sekilleri

Turp ekstraktlarinin, kanyas rizomlarinin sürmesine olan etkisinin 2 sekilde oldugu düsünülmektedir. Bunlardan biri, direkt olarak sürmeyi önleyen inhibitörleri içermesi, digeri ise özellikle kanyas rizomlari üzerindeki toprak kökenli Fusarium spp. gibi patojenlerin çogalmasini tesvik etmesidir. Turpun bagli bulundugu Brassicaceae familyasina ait türlerdeki hardal yagi ve bu gruba ait diger bazi kimyasallar, toprak kökenli pekçok fungusun kontrolünde kullanilmaktadir. Kültür turpunun allelopatik etkisinin, yapisindaki hardal yagindan kaynaklandigi sanilmaktadir.

Bugüne kadar yapilmis çalismalarda allelopatik etkisi saptanmis yabanciotlar;

Agrostemma githago Eluisine indica
Allium vineale Hemartia altissima
Amoranthus retroflexus Lolium multiflorum
Amarantus spinosus Lactuca scarioja
Ambrosia artemisiifolia Matricarla inodora
A. psilostachyta Poa spp.
A. trifida Polypgonum aviculare
Artemisia vulgaris P orientale
Avena fatua P persicaria
Brassica sp. Portulaca oleracea
Carnelina alyssum Salsola kali
Cynodon dactylon Setaria viridis
Euphorbia esula Setaria faberi
E. supina Stellaria media

Yabanci otlarin, kültür bitkilerinin suyuna, isigina. besinine, mineral maddelerine ortak olarak meydana getirdikleri zararlari arasina bugün bir de allelopati eklenmistir. Allelopatinin bu olumsuz etkisinin azaltilip, kullanim sahasinin gelistirilmesi beklenmektedir. Tablo 3de bazi kültür bitkilerine allelopatik etkisi saptanmis yabanci otlar ve etki sekilleri görülmektedir.
Kültür bitkileri ile yabanci otlar arasindaki allelopati, tarimimiz için oldukça önemli gelismelere neden olacak boyuttadir. Bu iliskiden elde edilecek veriler sayesinde yabanci ot kontrol mekanizmalarina bir yenisi daha eklenebilecektir. Bu mekanizma kimyasal mücadeleye alternatif olarak düsünülmektedir. Kültür bitkilerinin allelopatik etkili kimyasallarindan yapilacak preparatlarla herbisit kullaniminin sinirlanacagi, dogal bir mekanizmayla yabanci otlarin kontrol edilebilecegi düsünülmektedir.Bitkilerin kendi savunmalari için salgiladigi kimyasal bilesikler üzerinde bilgiler arttikça. bunlarin pestisit olarak kullanilmasi, çevre kirliligi bakimindan da çok olumlu olacaktir, çünkü bu bilesiklere gerek yabanci otlarin, gerekse diger organizmalarin bagisiklik kazanmasi oldukça güçtür.
Allelopatinin etkisi çevreye birakilan kimyasal bilesige baglidir. Bu durum allelopatiyi rekabetten ayiran çok önemli bir noktadir. Bilindigi gibi rekabet; su, mineral maddeler, besin elementleri ve isik gibi faktörleri ayni habitati paylasan bitkiler arasinda bir çekismeyle azaltilmasidir. Yabanci ot kontrolüne yeterince önem vermeyen tarimirniz dikkate alindiginda bu iliskinin önemi daha net ortaya çikniaktadir, çünkü zararsiz görülen, bazen mücadele yapma geregi bile duyulmayan yabanci otlar, tarim için elverisli topraklarimizi sistemli bir sekilde zehirlemekte. sadece rekabet gücüyle degil, allelopatik etkili kimyasallariyla da kültür bitkisinin verimini azaltmakta, gelisimini engellemekte hatta daha tohum döneminde kültür bitkisinin çimlenmesine mani olmaktadir. Böylece yabanci ot mücadelesinin gerekliligi bir kez daha vurgulanmis olmaktadir.

MsXLabs Üye Girişi