Kırgızistan’ın Genel Ekonomik Durumu

Kırgızistan ekonomisindeki büyümenin esasını Kumtör Altın işletmeleri oluşturmaktadır.

2003 yılında büyük bir performans ile %6,7 oranında ekonomik büyüme sağlanmıştır. Sanayi üretiminde ise % 17 artmıştır. 20 Aralık 1998’de Dünya Ticaret Örgütü(DTÖ) üyesi olmuştur. Kırgızistan’da iyi eğitilmiş ve ucuz işgücü potansiyeli bulunmakta olup yatırımcıları destekleyecek yetenekli işçilere sahip olması büyük bir avantajdır.
Sovyetler Birliği’nin ardından ortaya çıkan bazı ülkeler arasında Serbest ticaret alanı oluşturulmuştur. Buna göre gümrük vergisi, katma değer vergisi taraf ülkelerde uygulanmayacaktır. Kırgızistan, Özbekistan ve Kazakistan ile birlikte 1994 yılında Ekonomik Birlik Anlaşması imzalanmıştır. Kırgızistan, Avrupa Birliği ile 1995 yılında 10 yıllık Ortaklık ve Ekonomik İşbirliği anlaşması imzalanmıştır. Bunun ardından ülke Kazakistan,Rusya, Tacikistan,Belarusya ile Gümrük Birliği anlaşması yapılmıştır. Vergi yönünden tek bir vergi sistemi yürürlüktedir. Kuruluşlar % 20 oranında kazanç vergisi ödenmektedir. Katma Değer Vergisi(KDV) %20 oranındadır.

Kırgızistanda başlıca ekonomik sektörlerin dağılımı şöyledir.

GSYİH’nin 2001 yılında Sektörlere göre Dağılımı
% 40 Hizmetler, % 35 Tarım ve Ormancılık, % 21 İmalat, % 4 İnşaat.



Gayri Safi Yurtiçi hâsılada görüldüğü üzere en çok oran hizmetler kesimindedir. Tarım ve ormancılığın ikinci sırayı aldığını ve onun ardından imalat’ın geldiğini görmekteyiz.
Kırgızistan’da 8 tane yabancı sermayeli dâhil olmak üzere toplam 23 tane banka faaliyette olup 151 şube faaldir. Kırgızistan’daki ilk yabancı banka Türk sermayeli olan Demir Kırgız Bankası (Türk Demir Bank) olup Kırgızistan’daki ilk üç büyük önemli banka içinde yer alır.
ihracatta İsviçre, Rusya Federasyonu, Çin, Kazakistan öndedir. İthalatta ise Kazakistan, Rusya, Çin, Özbekistan önde görülmektedir. Türkiye’nin Kırgızistan ile ithalat- ihracat durumu ise hem ihracatta hem de ithalatta istenilen düzeyde değildir. Türkiye’nin Kırgızistan piyasasını yeterince değerlendirmediği görülmektedir. Doğrudan yabancı yatırım (DYY) 2002 yılında 450 milyon dolar kadar iken kayıttaki yabancı sermayeli işletme sayısı ise yine aynı yıl 4000 kadardır. Doğrudan yabancı sermayenin % 55’i Bişkeke’te, % 28 Oş bölgesinde, % 10 Celalabat bölgesinde, % 2 Isık göl bölgesinde yoğunlaşmıştır. Isık göl bölgesi turizm yatırımları için çok uygun bir bölgedir. Türkiye’den buraya yapılacak her alanda yatırımlar önemlidir. Ülkedeki yabancı yatırımların % 62 kadarı sanayi bölümüne yapılmıştır. Yabancı ortaklı işletmeler altın, petrol, çay paketleme, şekerleme alanlarında öndedirler. Kırgızistan’da en önce gelen yatırımcı ülke Kumtör altın işletmelerine yaptığı yatırım ile Kanada olmuştur. Kanada’dan sonra ABD, İngiltere, Türkiye vardır. Reemstva-Kırgızistan Tütün Fabrikası’nı Alman işletme şirketi işletmektedir. Plastik şişe üreten Plaskap Bişkek Türk yatırımcılara aittir.

Kırgızistan topraklarında üretilebilecek çok hammadde vardır. Ülkeden Çin, Orta Asya, Avrupa, Türkiye ile ticaret yapabilmek için bütün kolaylıkları sağlandığı görülür. Mermer, bölgede Kırgızistan’da bulunur. Komşu ülkelerde bu tür taşlar bulunmamaktadır.Enerji üretimi için bol su kaynakları bulunur. Hayvancılık ve tarla bitkileri için geniş verimli yaylalar ve topraklar yer alır. Buğday, pamuk, sebze, meyve, et, süt, yün üretimi için elverişli şartlar mevcut olup kolaylık sağlanmıştır. Turizm, metalurji, tekstil, inşaat, koza,deri, iplik yönünden iktisadi potansiyellere sahip bir ülkedir.