Kuş Gribi Nedir?
Tıp dilinde Avian Gribi olarak da isimlendirilen Tavuk Vebası ya da son günlerde sıkça duyduğumuz ismi ile Kuş Gribi dünya sağılığını tehdit etmeye devam ediyor. Henüz hastalığın bulaşmasını tamamen önleyecek önlemlerin alınamadığını bildiren uzmanlar, geçmiş yıllarda insanlara bulaşımının olmadığı bu virüsün mutasyona uğrayarak artık insanlar için de ciddi tehlikeler yaratabileceği uyarısında bulunuyorlar. Dünya üzerinde grip virüsünün birçok çeşidi bulunuyor. Her yıl grip aşısı çalışmalarında çıkan yeni tip virüsler grip aşısının hazırlanmasında önem taşıyor. Dünyada gribe neden olan virüsler genel olarak A,B,C olarak kategorize ediliyor. Değişik karekterde olan bu virüslerden B ve C tipi, insanda grip enfeksiyonuna neden olurken; A tipinin kanatlı hayvanlarda Avian adı verilen bir çeşit gribe neden olduğu bilinmektedir.
H5N1 virüsünün özellikleri, etkileri...
Kuş gribine neden olan en tehlikeli virüs H5N1''dir. Bilimadamları, Asya’da çeşitli ülkelerdeki kümes hayvanları çiftliklerini harabeye çeviren kuş gribi virüsü H5N1’in olası etkileri şöyle sıralıyor;
Etkileri: Bir yerde bu virüsün tespit edilmesiyle, hükümetlerin virüsün hızla yayılmasını önlemek için kümes hayvanlarını itlaf etmesi nedeniyle virüsün görüldüğü bölgelerde kümes hayvancılığı sektörü ağır darbe yiyor. Yetkililer ayrıca, virüsün değişime uğrayarak insanlar için tehlike yaratmasını ve grip salgınına yol açmasını önlemek için herhangi bir salgını süratle yok etmek istiyor. Virüs ayrıca ne kadar çok yayılırsa değişime uğrama olasılığı da o kadar çok artacaktır.
İnsanlar için tehlikesi: Asya’da iki yol önce ortaya çıkan salgından bu yana kuş gribi virüsü bulaşan 117 kişiden 60’ı ölürken, uzmanlar H5N1 virüsünün kolayca insanlara bulaşmadığını söylüyor. Virüs bulaşan insanların çoğu, kümes hayvancılığı sektöründe çalışan kimseler gibi kanatlılarla çok yakın temasta bulunan kişilerden oluşuyor. Bir grup insana virüsün diğer insanlardan bulaştığına inanılıyor, ancak bu durumda da virüsün çok yakın temasla geçtiği düşünülüyor. Bilimadamları, virüsün insandan insana kolayca geçebilecek bir türe dönüşmesinden kaygılanıyorlar.
H5N1 virüsü diğer kuş türlerine nasıl yayılır?: H5N1, muhtemelen 100’den fazla kuş gribi virüsü türünden biri. Bazı kuş gribi virüsü türleri diğerlerine göre daha ölümcül nitelik taşıyor. H5N1 türü daha fazla ölümcül ya da daha az ölümcül bir tür olabilir. İngiltere’de 1992 yılında hindilerde bulunan H5N1 türünün, Asya’da ölümlere yol açan H5N1 ile ilgisi bulunmadı.
Gıda güvenliği: Uzmanlar pişirilmiş tavuğun risk taşımadığını söylüyor. Virüs, 70 derece ısıda saniyelerle ölçülebilen bir sürede ölüyor. BM Gıda ve Tarım Örgütü’nde görevli hayvan sağlığı uzmanı Peter Roeder’e göre, virüsün dondurulmuş çiğ tavukta da yaşadığı düşünülmüyor. Ancak birçok ülke bu virüsün görüldüğü ülkelerden çiğ kümes hayvanı ithalatını yasaklıyor.
Düzenli grip aşıları: Düzenli mevsimsel grip aşılarının insanları H5N1 virüsüne karşı koruduğu düşünülmüyor.
Kuş Gribi Bulaşıcı Mıdır?
Kanatlı hayvanlarda %100 ölüme neden olan bu virüs şimdilerde insan sağlığını da tehdit ediyor. Avian Gribi'nin, normal şartlarda sadece kuşlar ve domuzlarda hastalığa yol açtığı bilinirken, 1997 yılında Hong Kong'da bu virüsün bir serotip'i olan H5N1 adında yeni virüs insanlarda grip salgınına neden oldu. Bu salgında 18 kişinin ağır solunum yolu enfeksiyonu geçirdiği ve bu 18 kişiden 6'sının tedaviye rağmen hayatlarını kaybettikleri açıklandı. Bu salgın ile birlikte kuşlarda ve domuzlarda %100 ölüme neden olan Kuş Gribi etkeni hakkında yeni araştırmalar yapıldı. Salgına yakalan kişilerde görülen grip etkeninin kanatlı hayvanlarda ölüme kadar götüren virüs etkeni ile oldukça benzer özelliklere sahip oldukları sonucuna varıldı. Ayrıca, yapılan araştırmaların sonucunda hastalığa yakalanan kişilerin, kümes hayvanları ve diğer kanatlı hayvanlar ile yakın temas halinde olduğu belirlendi.
Hayvandan insana geçebiliyor
O yıllarda kuş gribi ile ilgili birçok araştırma yapıldı. Bu araştırmalardan çıkan diğer bir ilginç sonuç ise Kuş Gribinin-insanlara geçemeyeceği gerçeği üzerine-insanlarda görülen tipinin inanılan şeklinin aksine kanatlı hayvanlardan insana geçtiği ancak bu virüsün hayvanlarda görülen yapısına nazaran mutasyona uğramış olduğuydu.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), kuş gribinin günün birinde insandan insana geçmeye başlayabileceği uyarısında bulundu. H5N1 adlı kuş gribi virüsünün göçmen kuşlardan ya da kümes hayvanlarından insanlara bulaşarak öldürücü olabildiğini, ancak şimdiye kadar virüsün insandan insana bulaşmadığını hatırlatıldı. Bunun, virüsün insandan insana asla bulaşmayacağını göstermediği belirtilirken, aksine bunun olabileceğini düşündüren ipuçları olabileceği kaydedildi. DSÖ, büyük bir salgın halinde bugünkü aşı üretiminin yetmeyeceğini düşünüyor.
Kuş Gribi Tavuktan İnsana Geçer Mi?
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR) yetkilileri, tüketicilerin kuş gribi bulaşma riskine karşı içinin rahat olmasını vurgulayark, virüsün 80 derece ısıda 3 dakika içerisinde, 80 derecenin üzerindeki ısılarda ise 1 dakikada öldüğünü kaydetti.
Kapalı tesislerdeki tavuklara bulaşma riski az
Besd-bir yetkilileri, kuş gribi vakasına Türkiye'nin hazırlıksız yakalanmadığını, 2003 yılında Hollanda'da görülen kuş gribi vakasından sonra Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın bu konuyla ilgili sürekli çalışma halinde olduğunu bildirdi. Kapalı ve hijyen tedbirleri alınan kümeslerde söz konusu hastalığın görülmesinin çok uzak bir ihtimal olduğunu ifade eden Besd-bir yetkilileri, yeni bir vaka olmazsa da Türkiye'nin en erken 3 ay içerisinde bu hastalıktan temizlenebileceğini bildirdi. Besdbir yetkilileri, tüketicilerin marketlerde ambalajlı satılan markalı ürünleri tercih etmelerini tavsiyesinde de bulundu.
