a. ÜLKE BİLGİLERİ
Resmi Adı Kırgız Cumhuriyeti
Cumhurbaşkanı Asker AKAYEV
Bağımsızlık Kabulü 31 Ağustos 1991
Nüfusu (1999) 4.852.400
Yüzölçümü 199.900 km²
Resmi Dil Kırgız Türkçesi
Konuşulan Diller Kırgızca ve Rusça (Oranları belirsiz)
Başkenti Bişkek (Eski Fruze) 626.000
Milli Marşı Kırgız milli marşına ait şiir, Calil Sadıkov ve Şaban Kuluyev tarafından yazılmıştır ve 300 şiir arasıdan yarışma ile seçilmiştir.
Yönetim Türü Cumhuriyet
Yasama Gücü Parlamento
İdare Bölümleri 6 bölge: (Çuy (771.700), Issık-Göl (415.900), Narın (249.100), Talas (199.500), Celal-Abad (871.400), oş (1.555.300).
Para birimi Som
Komşuları Kazakistan (Kuzey), Çin Halk Cumhuriyeti (Güneydoğu ve Doğu), Özbekistan (Batı), Tacikistan (Güneybatı)
Nüfus Yapısı (1999) Kırgız (%61.2), Rus (14.9), Özbek (%14.4), Ukraynalı (%1.5), Diğer (%7.8)
İklimi Karasal
Dış İlişkileri Kırgızistan’ı 135 ülke tanımış, 96 ülkeyle diplomatik ilişki kurmuştur.
Ulaşım Demiryolları (1990) : 370 km, Karayolları (1990) : 28.400 km.
l- TABİAT ŞARTLARI VE İKLİM
Kırgızistan Türklerinin yaşadığı ülke manasına gelen Kırgızistanın bugünkü yüzölçümü 199.900 km², nüfusu 4,5 milyon ve başkenti Bişkek şehridir. Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan ve Çin işgalindeki Doğu Türkistan ile komşu bulunmaktadır.
70-80 Doğu enlemi (Greenwich’c göre) 43,24 – 39,37 Kuzey arzı arasında bulunan Kırgızistan Cumhuriyeti, orta Asya’nın Kuzey-Doğu köşesindeki dağlık bölgede kurulmuş bir Müslüman Türk Cumhuriyetidir. Doğu-batı arasındaki uzunluğu 925 km, Kuzey-Güney doğrultusundaki genişliği 454 km’yi bulur. Kuzeyinde İli ötesi Ala-Tavı, Küngey, Kırgız Dağları sırtları ve daha ötede, Batı’ya doğru Çu nehri, Batı’da Tanrı Dağları (Tiyan-Şan) silsilesinin Güney Batı kısımları (5.500 m. yükseklikte), Güney’de İli Ötesi dağ sırtları (7.000 m yükseklikte), Doğu’da Tanrı Dağları (Tiyan-Şan)ın orta kısmı (Han Tengri, 7000 m.) ve Güney Doğu’da Kaşgar ve Kök-Şal Dağları hudutlanır. Tanrı Dağları (Tiyan-Şan) eteklerinin bir kısmını teşkil eden Çu ve Talas nehirleri vadileri ile Fergana vadisi buraya dahildir.
Dağlık bir bölgede olan Kırgızistan’da çeşitli göller oluşmuştur. Dünyadaki en büyük krater göllerinden biri olan Issık-Köl Kırgızistan’da bulunmaktadır. 6.202 km² bir alana sahip olan Issık-Köl, 702 metrelik derinliği ile büyük bir su rezervine sahiptir. Krater gölü olması sebebiyle suları sıcaktır. Sıcaklığını şiddetli kış mevsimlerinde bile korur. Bu nedenle “Sıcak göl” manasına gelen “Issık Köl” denir. Gölün deniz seviyesinden yüksekliği 1609 m.dir. bu yüksekliği ile Güney Amerika’da yer alan Titicaca Gölü’nden sonra yükseklik ve sıcaklık bakımından dünyanın ikinci büyük gölüdür. Son-Kol ile Çatır-Kol diğer büyük gölleri teşkil eder.
Bu dağlık ülkede akan nehirlerin en belli başlılarını ise şöyle sıralamak mümkündür; Narın Nehri, Tar Nehri, Kurşat (Sir Derya’ya akar), Kızıl Su (Amu Derya’ya kavuşur), Aksu Nehri, Aksay-Koşkul (Tarım’a akar), Mucun Nehri, Çu Nehri, Talas Nehirleridir. Bu nehirler üzerinde kurulan sayısız hidro-elektrik santrallerinden bol miktarda enerji elde edilir (165-175 milyar kw). Bu santrallerden elde edilen enerji Kırgızistan’a yettiği gibi, komşu ülkelere de ihraç edilir.
İdari bakımdan olduğu gibi iktisadi bakımdan da ülke bölgelere ayrılmıştır. Bu iktisadi bölgeler şunlardır:
1. Fergana: Ülke nüfusunun %42’sini barındıran bu vadinin pamuk, ziraat ve hayvan üretiminde de başta geldiği bilinmektedir.
2. Çu ve Kebin Vadileri ile Ala-Tav Etekleri: Bu bölgede ziraat, tütün ve hayvan üretiminde önde gelir.
3. Talas Vadisi: Ziraat, tütün ve hayvan beslemede önde gelen bölgelerden biridir.
4. Issık-Köl Havzası: Hayvan besleme, afyon ve hardal yetiştirmede önemli bir merkezdir. Tanrı Dağları (Tiyan-Şan) Bölgesi hayvancılıkta ve ziraatçılıkta ileri gitmiştir.
Kırgızistan’da genel olarak karasal iklim hüküm sürer. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Ülkenin diğer Türk ülkelerinden daha yüksek oluşu, kışların daha şid