OKÇULUK

1. Ok yapma ve satma işi.
2. Ok ve yay kullanılarak yapılan spor.

Hz. Muhammet’in savaş aracı, sanat ve spor olarak okçuluğun öğrenilmesiyle ilgili öğüt ve hadislerini derleyen türkçe bir kitabı Mahmut II döneminde Eyüp'te imamlık yapan Abdullah bin İsmail kaleme aldı. Okçuluk terim ve deyimleriyle birçok şiir yazıldı. Nef’i’nin Kuyucu Murat Paşa için yazdığı kasidede sadrazamın ok atışı, bu hünerdeki ustalığı konu edinilir. Okun ve yayın nasıl yapıldığı, nasıl ok atıldığı konularıyla ilgili yapıtlar yazılmıştır. Bunlardan biri İstanbul’ un alınışından 1551'e kadar yetişmiş okçuları konu edinen Bahtiyarzade Haşan Çelebi’nin Ok ve yay risalesi'dir. Gelibolulu Âli, Haşan Çelebi’nin bıraktığı yerden alarak 1496 yılına kadar yetişen okçuları Kûnh ül-ahbar'da belirtmiştir. (Basılmamış bölümleri, İstanbul Üniversitesi merkez kütüphanesi, T. 5959.) Konuyla ilgili en önemli yapıt ise, Mahmut ll'nin kahvecibaşısı Mustafa Kâni'nin Telhisi resail ürrûmâl'ıdır (1847). Ağazade Ahmet Nami’ nin Okname'si (Millet kütüphanesi, no. 917), Kemankeş Mustafa’nın Kavisname'si (Millet kütüphanesi, no. 913), Abdullah Efendinin Tezkırei rûmâti (Topkapı sarayı müzesi kütüphanesi, E. H. no. 1318) vb. tanınmış kaynaklar arasındadır. Hünername'de de okçulukla ilgili minyatürler vardır.

—Spor. Fiber ya da çelikten yapılan yay ile fiber vb. hafif metallerden yapılmış oku, 10 daireden oluşan hedefe atma esasına dayalı spor. Okçuluk açık alanda (erkeklerde), 90, 70, 50 ve 30 m, bayanlarda 70, 60, 50 ve 30 m, salonlarda ise, 25 m uzaklıktan uygulanır. Bir yarışmada her sporcu toplam 288 atış yapar Hedefin çapı ok atış uzaklığına göre belirlenmiştir (90, 70 ve 60 m'lerde hedefin çapı 122 cm, 50 ve 30 m'lerde ise, 80 cm). Yarışmanın birincisi toplam puana göre belirlenir.

Türkiye'de

özellikle Fatih Sultan Mehmet döneminden (1451-1481) başlayarak okçuluk sporuna büyük önem verildi. Haliç sırtlarında Okmeydanı düzenlendi; ünlü birçok okçu yetişti. Okçuluk etkinlikleri bir yönetmelikle yürütüldü; Okmeydanı’nda okçuların elde ettikleri bütün derecelerin yazıldığı sicil defteri tutuldu. Bu defterlere yazılabilmek için 900 gez (1 gez 66 cm'dir) uzaklığa ok atabilmek zorunluğu vardı. Deftere geçebilen okçuya, bir tür "lisans" anlamına gelen “kabza" verilirdi.

Okçuluk sporunda 1937’de Atatürk'ün buyruk ve yönlendirmesiyle çağdaş anlamda bazı girişimler oldu; İbrahim ve Şehir Özok kardeşler, Vakkas Okatan, Prof. Necmettin Okyay, Hafız Kemal Gürses ve Halim Baki Kunter’in çabalarıyla okçuluk etkinlikleri yeniden başladı. Ancak, Beyoğlu halkevi'nin yapısı içinde "Ok spor kurumu”nun kurulmasına karşın Atatürk' ün ölümüyle (1938) bu çalışmalardan olumlu bir sonuç alınamadı.

Uzun yıllar sonra 1953 ve 1960'ta zamanın cumhurbaşkanlarının ön ayak olmalarıyla okçuluk etkinlikleri yeniden başladı. 8 mart 1961'de ilk bağımsız Türkiye Okçuluk federasyonu kuruldu; başkanlığına da Fazıl Özok getirildi. Bu tarihten sonra Avrupa Okçuluk şampiyonası’nda gençlerde Yücel Cavkaytar birincilik, büyüklerde de Cemal Değirmencilerin ikincilik kazanmasının dışında başkaca bir başarı sağlanamadı ve etkinlikler sürdürülemedi. 1982’de kapatılan Okçuluk federasyonu bir yıl sonra (1983) yeniden kuruldu ve başkanlığına Dr. Uğur Erdener getirildi. Bu tarihten sonra türk okçuluğu en önemli başarısını 1983 I. Balkan Okçuluk şampiyonasında erkekler ve bayanlarda ikincilik elde ederek sağladı. Son dönemde bayanlarda Tülin Çavlı, erkeklerde izzet Avcı kırdıkları rekorlarla sık sık kendilerinden söz ettirdiler.

Okçuluk federasyonu,

Türkiye'de okçuluk Sporu ile ilgili etkinlikleri yürüten federasyon. Bir süre Atıcılık federasyonunun yapısı içinde çalışmalarını sürdürdü ve 8 mart 1961 'de bağımsız bir federasyon oldu, başkanlığına Fazıl Özok getirildi. Okçuluk federasyonu 1982’de kapandıysa da, 1983'te Uğur Erdener'in başkanlığında çalışmalarına yeniden başladı. Federasyon, günümüzde İstanbul, Ankara, Sakarya, Eskişehir, Bursa ve Bolu'da çalışmalarını sürdürmektedir.