Hipotermi (Vücut Isısının Düşmesi Durumu)
İnsan vücudunun sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için, vücut sıcaklğımızın 36-37 derece civarında olması gerekmektedir. Çevresel faktörlerin vücut sıcaklığını etkileyebileceği durumlarda, giysi katmanlarımızda yapacağımız değişiklikler de vücut sıcaklığımızı bahsi geçen güvenli sıcaklık aralığında tutamanın bir yoludur . Eğer bulunduğumuz ortam vücut sıcaklığımızın düşmesine yol açıyorsa, üzerimize, bizi daha çok ısıtıcak giysiler giyer ve daha çok enerji alabileceğimiz gıdalarla besleniriz. Vücudumuzun da çevresel sıcaklık değişiklerine kendi kendine tepki verdiği durumlar vardır. Örneğin çok sıcak bir havada terleme mekanizmamız sayesinde vücut sıcaklığımız kontrol altında tutulur. Böyle durumlarda biz de bol su içerek ve giysi katmanlarında azalma yoluna giderek vücudumuza yardımcı oluruz. Şimdi vücud sıcaklığımızın nasıl değişebildiğine bir göz atalım:
Isının Transfer Yöntemleri
1. Kon düksiyon: (%0-%40) Isının vücuttan direk olarak daha soğuk bir objeye transferidir. Örneğin buz üzerine oturmak ve direk buz uygulamaları.
2. Konveksiyon: (%0-%40) Isının vücut yüzeyin de hareket eden hava ile daha soğuk bölgelere transferidir. Örenğin ince giysiler giyen bir kişi direk rüzgar hattında soğuk bir ortamda bulunuyorsa kısa sürede ısı kaybedecektir.
3. Buharlaşma: (%0-%90) Sıvının kısaca gaz haline dönüşme sürecidir. Ve bu süreç içinde ısıya ihtiyaç vardır. Terleme mekanizmamız ile vücuddan ısı alınarak soğumamız sağlanır.
4. Radyasyon: (%5-%80) Sıcaklık farkları farklı olan nesenler temas halinde olmasalar bile birbirleri arasında ısı iletimi oluşacaktır. Soğuk bir ortamda duran kişi hiçbirşey ile temas etmese bile vücud sıcaklığı düşecektir.
Hipotermi
Vücud sıcaklığının ani bir şekilde, vücudun sağlıklı çalışabileceği sıcaklık seviyesinin altına düşmesi durumudur. Hipotermiye yakalanmanın en başat etmenleri bulunduğunuz bölgenin meterolojik şartlarına uygun kıyafet seçmemeniz, çok soğuk bir suya düşme, ve ısı kaybı yüksek olan ve ısıtılamayan bir yerde uyumaktır. İstatistikler ve tıbbi doktrinlere göre; yaşlıların ve küçük çoçukların hipotermiye yakalanma oranları daha yüksek görünmektedir. Yaşlı vücudlarda ani ısı değişiklerine tepki veren mekanizma daha az çalışabilmekte küçük çoçuklarda ise termo-regülasyon mekanizmasının daha yeterli seviyede çalışabilecek olgunluğa gelmemesi sebep olarak gçsterilmektedir.Hipotermiyi daha iyi anlayabilmemiz için termo-regülasyonun ne olduğu konusunda da bilgi sahibi olmamız gerekmektedir.
Termo-regülasyon
Isı üretimi ve ısı kaybı mekanizmasıdır.
Vücudun termo-dengesi beyin tarafından monitörize ve kontrol edilir. Termo-regülasyon ise vücud derisi tarafından vasculature (damarlanma) vasıtasıyla sağlanır.
Hipoterminin Aşamaları
- 36-37 derece: Normal.
- 35,5 derece altı: Beyin fonksiyonlarında azalma, muhakeme yetisinde azalma, algı da zayıflama ve hareket kabiliyetinde aksama.
- 33 derece ve altı: Aşırı tireme mekanizması başlar, control dışı motor-kuvvet hareketleri, konuşma zorluğu ve aksama
- 30 derece ve altı: Titreme de artış, koordinasyon kaybı , yürümede aksama, takılma ve düşme.
- 28 derece ve altı: Titreme artık kontrol edilemez duruma gelir. Kişi yürüyemez.
- 27 derece: Titremeden dolayı istemsiz kas ve uzuv hareketleri, kişi fetus pozisyonunda (ceninin ana rahmindeki pozisyonu, bacaklar karına çekilmiş, kollar bacak arasına sokulmuş, muhtemelen gözler kapalı) konuşma kabiliyetini tamamen kaybeder. Nabız da zayıflama
- 26 derece ve altı: Metabolik Buz küpü durumu. Görünüşte ölüm. Kalp ritminde bozulma. Bilincin tamamen kaybedilmesi.
Hipotermiden Korunma
- Tehlikeyi iyi anlayabilmeli, soğuğa, rüzgara ve bu ortamlarda ıslanabilme olasıklarına karşı hazırlıklı olma.
- Islanma durumlarında biran önce ıslak giysilerin çıkartılıp kuru giysilerin giyilmesi gerekmektedir. Eğer mümkünse harici bir ısı kaynağına (soba, şömine, kamp ateşi, klima, sıcak içecekler içilmesi, sıcak su torbaları) hızlı bir şekilde ulaşma.
- Doğa şartlarında iseniz, bu ortamlar için özel olarak yapılmış giysileri tercih edin. Yağış alan bölgelerde kesinlikle yünlü kıyafetlerden kaçının. Nefes alabilen Gore-tex, termoflex gibi ürünler ve sentetik ürünleri veya muadillerini tercih edin. Açık alanlarda yoğun yağış alıyorsanız en azından yağışla direk temastan kaçının. Çok önemli uyarı: Açık alanlarda yoğun yağış alıyorsanız, yağıştan korunma adına yüksek ağaç formasyonlarının altına girmeyin veya çevresinde gezmemeye özen gösterin. Bu bölgelerde yıldırım düşme olasılığına karşı da hazırlıklı olun. Bu tür açık alanlarda en yüksek noktanın siz ve altına sığındığınız barınak olmamasına özellikle dikkat etmeniz gerekmektedir. Ayrıca yere bastığınız toprak alanının sudan arıtılmış olmasına hem yıldırımdan korunma adına hemde ayakkabılarınızın ıslanarak sizin hipotermiye yakalanmanıza sebep vermemesi için çok özen gösteriniz. Lütfen unutmayın açık alanlarda yıldırım hafife alınamayacak kadar tehlikeli bir durumdur. (Not: Yıldırımdan korunma ve açık alanlarda barınak seçimi başlı başına ayrı ve uzun bir araştırma konusu olduğu için burada sadece tehlikesinden sözedilmiştir. 3. maddede bahsedilen bilgilerin “Yıldırımdan korunma ve açık alanlarda barınak seçimi” amacına hizmet etmediğini bu noktada tekrar vurgulamak isterim.)
- Sürekli sıvı almaya özen gösterin.
- Karbonhidrat düzeyi yüksek gıdaları tercih edin. Hareket halindeyseniz, bu gıdalardan sürekli atıştırmaya çalışın.
- Yanınızda acil durumlarda biovac(bivak) yapabileceğiniz malzemeler taşıyın ve bu malzemeleri nasıl kullanmanız gerektiği konusunda mutlaka eğitim alın.
- Yaşadığınız veya seyahat etmeyi planladığınız bölgenin hava hareketleri ve meterolojik şartları hakkında mutlaka güncel bilgi alın. Aracınızın bakımı uzun yolculuklara çıkmadan mutlaka yaptırmayı ihmal etmeyin. Yanınızda zincir çekme halatı gibi yardımcı sürüş malzemelerinin olduğundan emin olun.Lğtfen unutmayın aracınızda çıkacak herhangi bir problem sizin aracınızdan inmenize ve soğukla direk temasa girmenize sebep olacaktır. T.C. Karayolları Müdürlüklerinden, Trafik Şube Müdürlüklerinden güzergahınız hakkında bilgi alın.
- Unutmayın problemi çözmenin en iyi yolu problem yaratmamak veya bir problemin konusu olmamaktır.
Son düzenleyen Safi; 9 Ocak 2020 18:20
