Türkmen Türkçesi
Türkmenistan'ın resmi dili olup nüfusun %90'ı (3.500.000 kişi) tarafından konuşulur. Ayrıca İran'da 2.000.000, Afganistan'da ise 500.000 kişilik azınlıklar tarafından konuşulur. Türkçe'nin Oğuz (Batı) lehçesine ait olan bu dil Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerine büyük benzerlik gösterir.
Zamirler
1-Şahıs Zamirleri
Türkmence şahıs zamirleri aşağı yukarı Türkiye Türkçesindeki gibidir:
Men, sen, ol, biz, siz, olar
Yönelme hallerinde n>ň değişmesi olur:
maňa, saňa, oňa
2-İşaret Zamirleri
Türkmence işaret zamirleri şunlardır: Bu, şu, ol, şol.
Çekimli hallerde;
- "Bu" işaret zamiri "m" ile başlar.
- Ek ile zamirlerin aralarına "n" sesi girer.
- Yönelme hallerinde ise n>ň değişmesi olur.
muny: bunu, muňa: buna, onuň: onun
Fiiller Şimdiki Zaman
Şimdiki Zaman Eki + Şahıs Ekleri
- bilýärin, bilýärsiň, bilýär, bilýäris, bilýärsiňiz, bilýärler
- okaýaryn, okaýarsyň, okaýar, okaýarys, okaýarsyňyz, okaýarlar
Olumsuz:
- bilmeýärin, bilmeýärsiň, bilmeýär, bilmeýäris, bilmeýärsiňiz, bilmeýärler
- okamaýaryn, okamaýarsyň, okamaýar, okamaýarys, okamaýarsyňyz, okamaýarlar
Geniş Zaman- bilerin, bilersiň, biler, bileris, bilersiňiz, bilerler
- okaryn, okarsyň, okar, okarys, okarsyňyz, okarlar
Olumsuz:
- bilmerin, bilmersiň, bilmez, bilmeris, bilmersiňiz, bilmezler
- okamaryn, okamarsyň, okamaz, okamarys, okamarsyňyz, okamazlar
Gelecek Zaman
Türkmence gelecek zamanda şahıslara göre fiil çekimi yoktur. Bunun yerine zamirler kullanılır.
- men biljek, sen biljek, ol biljek, biz biljek, siz biljek, olar biljek
- men okajak, sen okajak, ol okajak, biz okajak, siz okajak, olar okajak
Olumsuz:
- men biljek däl, sen biljek däl, ol biljek däl, biz biljek däl, siz biljek däl, olar biljek däl
- men okajak däl, sen okajak däl, ol okajak däl, biz okajak däl, siz okajak däl, olar okajak däl
Görülen Geçmiş Zaman- bildim, bildiň, bildi, bildik, bildiňiz, bildiler
- okadym, okadyň, okady, okadyk, okadyňyz, okadylar
Olumsuz:
- bilmedim, bilmediň, bilmedi, bilmedik, bilmediňiz, bilmediler
- okamadym, okamadyň, okamady, okamadyk, okamadyňyz, okamadylar
Türkmencenin imlasına bağlı olarak:
- Üçüncü şahıslarda görülen geçmiş zaman eki her zaman -dy, -di şeklinde yazılır.
gördi, gördiler
- İki ya da daha fazla heceden sonra tüm şahıslarda bu durum görülür.
düşündim, düşündiň, düşündi, düşündik, düşündiňiz, düşündiler
Öğrenilen Geçmiş Zaman- bilipdirin, bilipdirsiň, bilipdir, bilipdiris, bilipdirsiňiz, bilipdirler
- okapdyryn, okapdyrsyň, okapdyr, okapdyrys, okapdyrsyňyz, okapdyrlar
Olumsuz:
- bilmändirin, bilmändirsiň, bilmändir, bilmändiris, bilmändirsiňiz, bilmändirler
- okamandyryn, okamandyrsyň, okamandyr, okamandyrys, okamandyrsyňyz, okamandyrlar
