www.nobelkpss.com
1
ÖĞRENME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Öğretim Stratejisi: Dersin hedeflerine ulașmayı sağlayan ve yöntem seçimine yön veren
genel bir yaklașımdır. Diğer bir tanımda da öğretim stratejisi; bir dersin hedeflerine ulașılmayı
sağlayan yöntem, teknik ve araç gereçlerin belirlenmesine yön veren genel yaklașım olarak da
ifade edilir. Özel hedeflerle alakalıdır. Stratejiler yöntemleri; yöntemlerde öğretim tekniğini
belirler. Bașlıca öğretim stratejileri:
1. Sunuș (Alıș) yoluyla öğretim:
2. Buluș (keșfetme) yoluyla öğretim
3. Araștırma – İnceleme yoluyla öğretim
Öğretim Yöntemleri: Öğrenme ünitesinin hedeflerini gerçekleștirmek amacıyla teknikleri
içeriği araç – gereci birbiriyle ilișkili biçimde hizmete sunan bir öğretme yoludur. Bir dersin
hedeflerine ulașmak için kullanılan yollara öğretim yöntemi denir. Bașlıca öğretim
yöntemleri:
1. Anlatım
2. Tartıșma (Takrir)
3. Örnek olay
4. Gösterip yaptırma
5. Problem çözme
6. Bireysel çalıșma
Öğretim Tekniği: Öğretim yöntemini uygulama biçimidir. Öğretim materyallerini sunmada
ve öğretim etkinliklerini örgütlemede izlenen özel bir yoldur. Öğretim yöntemi bir tasarım ve
planlama, öğretim tekniği ise bunun uygulama biçimidir. Örneğin anlatım yönteminde
öğretmenin biçimi ve kullanacağı sorunların nitelikleri birer tekniktir.
a) Grupla Öğretim Tekniği
Ø Beyin fırtınası
Ø Gösteri
Ø Soru – cevap
Ø Benzetim/Simülasyon
Ø Mikro öğretim
Ø Eğitsel oyunlar
Ø Drama
b) Bireysel Öğretim Etkinlikleri
Ø Bireyselleștirilmiș öğretim
Ø Programlı öğretim
Ø Bilgisayar destekli öğretim
c) Sınıf Dıșı Öğretim Etkinlikleri
Ø Gezi
Ø Gözlem
Ø Proje
Ø Sergi
Ø Ödev
Ø Görüșme
www.nobelkpss.com
2
Öğretim Stratejileri
1. Sunuș/Alıș Yoluyla Öğretim:
Ø Kurucusu Asubel’dir.
Ø Asubel, öğrenciler herhangi bir bilginin gerekli gereksiz olduğunu bilemezler. Öğretmen
söz konusu bilgileri anlamlı bütünler halinde öğrencilerin düzeylerine en yakın ve somut
șekle getirerek öğrencilere aktarması gerektiğini belirtmiștir.
Ø Öğretmenin görevi, eğitim durumlarını iyice düzenledikten sonra, en uygun araç – gereci
seçip kullanarak; konuyu genelden özele doğru sistemli ve anlamlı bir biçimde öğrencilere
sunmak olarak özetlenebilir. Bu iște bilgilerin iyi düzenlenmiș ve sıralanmıș olması
önkoșuldur.
Ø Sunuș yoluyla öğretme, bilgilerin çok dikkatli bir șekilde düzenlenmiș, sıralanmıș ve
öğrenci tarafından alınmaya hazır bir durumda verilmesi sürecidir. Bu yolla yapılan
öğretimde önce genel ilke ve kavramlar verilir ve bunu ayrıntılı bilgilerin izlemesidir.
Ø Sunuș yoluyla öğretimde bilginin hiyerarșik bir yapı içerisinde anlamlandırılarak
öğrencilere aktarımı genelden, özele yani tümdengelim yoluyla gerçekleștirilir. Buna
önce ilkenin verilmesi sonra da örneğin sunulması yöntemi de denir. Bu strateji öğrenci
açısından bakıldığında alıș yoluyla öğrenme, öğretmen açısından bakıldığında sunuș
yoluyla öğretme olarak ifade edilir.
Özellikleri:
Ø Öğretimde tümdengelim (genelden – özele) doğru hiyerarșik bir yapı ve sırayla
gerçekleștirilir. Önce genel kavram, ilke ve genellemeler verilir. Sonra da daha özel
bilgiler ve örnekler verilir.
Ø Bilgi düzeyindeki hedeflerin kazanılmasında kullanılır.
Ø Daha çok öğrenme etkinliklerinin bașlangıcında (derslerin giriș bölümünde) kullanılır.
Çocuklar anlatılan konuyla ilgili bir ön bilgiye sahip olmadığı için.
Ø Soyut kavramların öğretilmesinde kullanılmalıdır. Bu yüzden öğrencilerin soyut ișlemler
dönemine geçtikleri zamanlarda yani ilköğretimin 5. sınıfından itibaren kullanılması
gereklidir.
Ø Ne öğretmen, ne de öğrenci merkezlidir. Öğrenci ve öğretmen etkileșimi yoğundur.
Ø Anlatılan konu ile ilgili bol sayıda örnek verilerek bilgiler öğrencilerin kafasında
somutlaștırılır.
Ø Zamanla ilgili bir sorun var ise bu strateji kullanılır.
Ø Öğretmenin düzenlediği ve öğrencinin aktif olduğu bir yaklașımdır.
Ø Öğrencilere hazır bilgiler anlamlı olarak aktarılır.
Ø Herhangi bir konu ile ilgili ön öğrenmelerin yeterli olmadığı ve konunun yeni öğretileceği
durumlarda kullanılır.
2. Buluș/Keșfetme Yoluyla Öğretim:
Ø Bruner’a göre öğrenmede konu alanın yapısını anlama önemlidir. Bunun için öğrencinin
öğrenmede aktif olması ve buluș yapması gerekmektedir. Öğrenci sınıfta bağımsız ve
girișimci olmalıdır. Öğrenci merkezli eğitimin uygulamasına dayalı bir yaklașımdır. Buluș
yoluyla öğrenmede öğrencinin kendi gözlemleri ve etkinliklerine bağlı olarak bilgi,
kavram, ilke ve genellemeye ulașması teșvik edilir. Bruner’a göre öğrenci bilgiye kendisi
ulașmalı adeta keșfetmelidir. Öğrenciler bir bilim adamı gibi bilgiyi kendileri
yapılandırmalıdır. Bunun için aktif araștırmacı olarak, deney yapmaya, ilke ve kavramları
bulmaya yönlendirilmelidir. Böylece öğrenciler kendisine güvenen, olumlu benlik
geliștiren ve bağımsız bireyler olarak yetișirler.
Ø Bruner’a göre önemli olan bir konunu bilgisine ulașmak değil; o bilginin altında yatan
mantığı öğrenmektir. Bilgiye ulașma yolarını öğrenmektir.
Ø Konular özelden, genelden doğru yani tümevarım yaklașımıyla ișlenir.
www.nobelkpss.com
3
Ø Kavrama, uygulama, analiz, sentez gibi hedef alanlarının kazandırılmasında önemlidir.
Ø Buluș yoluyla öğretim stratejisinde daha çok etkinlikler/geliștirme bölümünde kullanılır.
Ø Çok zaman alacağı için eğitimde ekonomiklik ilkesine dayanmaz.
Ø Öğrenci merkezli bir yaklașımdır. İlke kavram ve genellemelere öğrenci ulașır.
Ø Tümevarım yaklașımı kullanılır. Öğrencinin merak ve keșfetme isteği harekete geçirilir.
Ø Öğrencinin bilgiye araștırma, inceleme ve problem çözme yoluyla ulașması sağlanır.
Ø Öğretimin tümevarım yaklașımıyla ișlenmesinde, öğrencilerin sezgisel düșünme güçleri
geliștirilerek konulara ilișkin kanıtlarla tahminde bulunmaları ve bunları sistemli olarak
araștırarak test etmeleri sağlanır. Örneğin; Karadeniz Bölgesi’nin temel iklim özellikleri
öğrenildikten sonra bir harita üzerinde bu bölgede hangi bitki türlerinin yetiștirilebileceği
konusunda tahminde bulunmaları istenerek, hangi tahminlerin doğru olduğu bilimsel
olarak araștırılır.
Ø Öğretmen sınıfa yeterince örnek sunabilmelidir. Öğrenci bu örnekler üzerinde kafa
yorabilmeli; konunun yapısını çözümleyebilmeli; görüș ve düșünceler arasındaki temel
ilișkileri, ilkeleri, özellikleri keșfedebilmeli; benzer sorunları çözmek için güdülenmeli ve
yönlendirilmelidir. Bu yaklașımda öğretmen, sürekli ders sunusu yapan bir bilgi aktarıcısı
değil; öğrencilerine kılavuzluk eden bir yol göstericidir.
Ø Öğrencide merak, araștırma ve belirsizlikten kurtulma süreçleri kullanarak, ilke ve
genellemelere ulașmaları sağlanır.
Uygulama Așamaları:
1. Öğretmenin örnekleri sunması
2. Öğrencilerin örnekleri açıklaması
3. Öğretmenin ek örnekleri vermesi
4. Öğrencinin ek örnekleri açıklaması ve öncekilerle karșılaștırması
5. Öğretmenin ek örnekleri ve örnek olmayan durumları vermesi
6. Öğrencilerin zıt örnekleri karșılaștırması
7. Öğretmenin öğrencilerin belirlediği özellikleri ve ilkeleri açıklaması
8. Öğrencilerin belirledikleri özellikleri ve ilkeleri düzenlemesi
9. Öğrencilerin ek örnekleri vermesi
Dip Not: Buluș ve Sunuș yoluyla öğretimde; öğrencinin öğrenme sürecinde aktif olarak
katılımını gerektirir. İki yaklașımda da öğrencilerin ön öğrenmeleri harekete geçirilir ve yeni
öğrenme konularıyla ilișkilendirilir. Yine her iki yaklașımda bilișsel özellik tașır ve anlamlı
öğrenmenin olușturulması sağlanmaya çalıșır.
3. Araștırma – İnceleme Yoluyla Öğretim:
Ø J. Dewey tarafından geliștirilen bu yaklașımda öğrencilerin araștırma ve inceleme yaparak
öğrenmeleri sağlanır. Öğrencilerin sınıf içi ve sınıf dıșı etkinliklerle yaptığı problem
çözme sürecidir.
Ø Özellikle öğrencilere yașamlarında karșılașabilecekleri problem durumlarında değișik
çözümler üretmesini öğretir. Ayrıca öğrendikleri konuları değișik durumlarda
denemelerine olanak sağlar. Araștırma – inceleme yoluyla öğretim stratejisi özellikle
uygulama düzeyindeki hedef alanın öğrenciye kazandırılmasında etkilidir.
Ø Öğrencilerin hayatta karșılașabilecekleri zorluklara karșı dirençli olmalarını hedeflemiștir,
J. Dewey. Öğrenciler öğrenim hayatı boyunca problemler çözmelidirler. Problemler
hayata dair olmalıdır.
Ø Bu yaklașıma yönelik öğretme etkinliğinde sorun (problem) çözme yöntemi izlenir.
Öğretmen, buluș yoluyla öğretimde olduğu gibi, yine bir yol göstericidir ve gerektiğinde
yönlendirici konumunda bulunur. Böylece öğrenci, araștırmalar incelemeler yaparak bir
sorunun nasıl çözümlenebileceğini öğrenmiș olur.
Ø Bu yaklașımda, öğretmenden çok öğrenciye iș düșer. Öğretmen dikkatli bir gözlemci,
denetçi ve gerektiğinde kılavuz konumundadır. Öğrenci ise, sorunla baș bașa gelip
www.nobelkpss.com
4
araștıracak, inceleyecek, çözüm yolunu ya tek bașına ya da öğrenci arkadașlarıyla küme
çalıșması yaparak birlikte bulacaktır. Zaman sorunu var ise bu yöntem elverișli değildir.
Ø Öğrencilerde yaratıcılık, demokrasi gibi ilkeler gelișir. Tümevarım yöntemi kullanılır.
Uygulaması:
Ø Problemin hissedilmesi
Ø Problemin tanımlanması
Ø Problemin çözümü ile ilgili hipotezleri kurma
Ø Problemin çözümü için yöntem geliștirme veri toplama
Ø Hipotezleri test etme
Ø Çözüme ulașma ve sonuçlandırma
Öğretme – Öğrenme Yaklașımları
Tam Öğrenme
Bloom tarafından geliștirilmiștir. Tam öğrenme modeli, okullarda öğretme – öğrenme
sürecinde rol oynayan bütün öğeleri, öğrencilerin en etkili ve verimli öğrenmeye düzeyine
ulașması için sistemli olarak bir araya getiren bir yaklașımdır. Tam öğrenme yaklașımı her
okulda ve sınıfta hızlı öğrenen ve öğrenmeyen öğrenci bulunduğu ve her öğrenciye ihtiyacı
olan ek öğretim zamanı ve nitelikli öğretim hizmeti (ipucu – katılım – pekiștireç – dönüt)
sağlanırsa her öğrencinin öğrenebileceği varsayılır.
Tam öğrenme yaklașımı;
Ø Hedef – davranıșların belirlenmesi
Ø İșlenecek konuların ve ünitelerin giriș davranıșlarının kontrol edilerek (test edilerek)
öğretimin bașlaması, (hazırbulunușluk testi uygulama).
Ø Öğretim sürecinde öğretim hizmetlerinin kullanılması (dönüt, ipucu, düzeltme, öğrenci
katılımı). Üniteler esasına göre düzenlenir.
Ø Konular ya da ünite bitiminde tekrar test yapılması (izleme testi yapılır, bașarı testi
yapılmaz). İzleme testi ile öğrenme eksiklikleri belirlenir.
Ø İstenilen öğrenme standardına ulașmayan öğrenciler için tamamlayıcı öğretim
etkinliklerinin yürütülmesi. Bloom’a göre her öğrenci hedef – davranıșların en az %70’ine
ulașması gerekmektedir. Geçemeyenlere tamamlayıcı etkinlikler uygulanır.
Ø Bütün öğrencilerin istenilen öğrenme standardına ulaștığı belirlendikten sonra bir sonraki
üniteye geçme.
Ø Bireysel öğretim tekniği değildir.
Ø Bilișsel ve duyușsal davranıșların kazanılmasına ait bir öğrenme yaklașımıdır.
Dip Not: Üniteye bașlamadan 2 tane test uygulanır. Bilișsel ve duyușsal testleri. Bilișsel giriș
testleri ile öğrencilerin ön bilgi düzeyleri saptanır. Duyușsal giriș testleri ile öğrencilerin
ünitelere, derslere karșı olan olumsuz tutumları belirlenir. Eğer olumsuz tutumlar söz konusu
ise öğretmen bunları gidermelidir.
İlave (tamamlayıcı) öğretim etkinlikleri için yapılması gerekenler1
Ø Konuyu tekrar ve bol örnekle anlatma
Ø Bire bir öğretim yapma
Ø Küme çalıșmalarını yapma
Ø Evde ek öğretim yada ödev verme
Ø Programlı öğretim
Öğretim Hizmetlerinin Niteliğini Olușturan Değișkenler
1. İpuçları (İșaretler): Öğrencinin öğrenme sürecinde neyi, niçin ve nasıl öğreneceğini
gösteren mesajlara ipuçları denir. Öğrenmeleri kolaylaștıran tüm iletiler ipucudur. İpucu,
öğrenciye öğrenilecek olan konunun ne olduğu, neyi yapması gerektiği ve nasıl
yapılacağını açıklamada kullanılacak mesajların tümüdür.
1 %70 barajına ulașamayanlar için yapılan.
www.nobelkpss.com
5
Bașlıca İpuçları:
Ø Sorular sorma, örnekler verme, açıklamalar yapma, kaynak kitaplar, gerçek varlıklar ve
olaylar, numuneler ve modeller, konușama sırasındaki vurgular, ses tonu, yönergeler,
grafik, șema ve haritalar.
İpuçları öğrencinin ne yapması gerektiğini, konuyu anlamasını, karmașık ve soyut
konuların daha hızlı ve etkili anlașılmasını sağlar. İpuçlarının öğrenci bașarısındaki,
değișkenliği yaklașık %15’tir.
İpuçlarının İșlevi:
Ø Dikkati sağlar, öğrenciyi hedeften haber eder. Hedef – davranıșlarla ilgili ön bilgileri
hatırlatır. Öğrenci katılımını sağlar. Öğrenme güçlüğü çekilen konuları kolaylaștırır.
Ø Öğrenme eksiklikleri göstermez.
2. Öğrenci Katılımı: Katılma, öğrencinin istenen davranıșı kazanması için kendine sağlanan
ișaretlerle belli bir düzeyde açık yada örtük olarak etkileșmesi ve bu çabayı davranıșı
kazanmaya kadar devam ettirmesidir. Kısaca öğrencinin kendisine sağlanan öğretme
durumunun ilgili öğeleriyle etkileșmesi ve bu etkileșimi davranmıșı kazanıncaya kadar
sürdürmesidir.
3. Pekiștirme: Davranıșların tekrar edilme sıklığını artırma ișlemi pekiștirmedir. Bu ișlemi
uyarıcılara da pekiștireç denir.
4. Dönüt – Düzeltme: Anında uygulanmalıdır. Dönüt en genel anlamda, öğrenciye yaptığı
bir davranıșın sonucu ile ilgili bilgi vermektir. Öğretmenin öğrenciye sorduğu sorulara
aldığı yanıtlarla ilgili onlara bilgi vermesi, “doğru”, “yanlıș”, “eksik” gibi yanıtların
doğruluk derecelerini bildirmesi öğrenciler için dönüttür. Öğretimdeki ağırlığı en fazladır.
İșbirlikçi (Kubașık) Öğrenme
Bașlıca kurucuları J. Dewey ve Vgotsky’dir. Öğrencilerin küçük gruplar olușturularak
bir konuyu çözümlemek, bir görevi yerine getirmek ya da bir problemi çözmek üzere ortak bir
amaç uğruna birlikte çalıșmaları yoluyla gerçekleșen bir öğretim yaklașımıdır. Grup
öğretiminde üyeler (öğrenciler) arasındaki etkileșim önemlidir. Geleneksel sınıflardaki
öğrencilerin yarıșına ve rekabetine son vermeyi amaçlayan ve bașarıya birlikte ulașmayı
hedefleyen bir yaklașımdır.
İșbirliğine dayalı öğrenmede, öğrenciler, akademik çalıșmaları, ortak bir amaç
doğrultusunda küçük gruplar halinde, arkadașlık ilișkisiyle, birbirlerinin öğrenmesine yardım
ederek yaparlar. Grup üyelerinin, grubun bir bütün olduğunu, grubun bașarısından ya da
bașarısızlığından her üyenin sorumlu olduğunu bilmesi gerekmektedir. Grup çalıșmalarında;
farklı yetenek, farklı bedensel gelișme ve eğitim özgeçmiși olan öğrenciler, birlikte çalıșırken
ortak bir amaca yönelmekte ve böylece daha iyi arkadașlık ilișkileri kurmaktadır.
İșbirliğine dayalı öğrenme yönteminin amacı:
Ø Öğrencilerin birbirlerinden bir șeyler öğrenmelerini olanaklı kılan bir grup birlikteliğiyle
bașarıyı artırmak,
Ø Sınıfta bulunan zayıf öğrencilerin cesaretini kıran yarıșmacı yapıya bir seçenek getirmek,
Ø İșbirliği becerilerini öğreten, birbirine bağlı etlikleri geliștirerek, sınıf içi insancıl
yakınlıkları ilerletmektir.
Ø En önemli faydası, birlikte çalıșma alıșkanlığı kazandırma.
Proje öğretmen ve öğrenci ile belirlenir. Kümeyi öğretmen belirler.
İșbirliğine dayalı öğrenme yönteminin özellikleri
Ø Yardımlașma, dayanıșma duygusunu geliștirir. Sınıf içindeki etkileșimi artırır. Sorumluluk
duygusunu artırır. Empati duyguları geliștirir.
Ø Öğrencileri motive eder.
Ø Sosyal becerilerini geliștirir.
Ø Öğrenciye kendi bildiğini ve bilgisini ortaya koyması için cesaret verir.
www.nobelkpss.com
6
Ø Özürlü öğrencilerin, normal grupta özürlü olmayan öğrencilerle kolayca kaynașabilmesini
sağlar.
Ø Öğrencinin okul ve öğrenmeye ilișkin tutumlarını olumlu yönde etkiler.
Ø Öğrencinin kaygı düzeyini düșürür.
Ø Farklı kültürel ve sosyo – ekonomik düzeydeki grup üyeleri arasında olumlu yönde
etkileșimi özendirir. Heterojen gruplar belirlenir.
Ø Öğrenciler arasında rekabet duyguları gelișmez.
Ø Değerlendirme birey ve grup için yapılır.
Çoklu Zeka Kuramı
Ø Bașlıca temsilcisi Gardner’dır. Çoklu zeka yaklașımı öğretim uygulamalarında ve
öğrenmede her zeka alanın belirli oranlarda kullanılması ilkesine dayanmaktadır.
Ø Her öğrencinin güçlü olan zeka alanlarının geliștirilmesi değil farklı olan birden fazla zeka
alanlarının güçlendirilerek öğretimde etkili hale getirilmesi üzerinde durmaktadır.
Ø Çoklu zeka kuramının en önemli sayıtlısı “her çocuğun bir veya birkaç alanda gelișim
potansiyeline sahip olmasıdır.”
Ø Çoklu zeka yaklașımında ölçme ve değerlendirme, öğretmen – öğrenci – veli ișbirliği ile
yapılır ve ağırlıkla öğrenci gelișim dosyaları Portfolyo kullanılır.
Zeka Türleri:
1. Matematiksel/Mantıksal Zeka:
Ø Bu zeka alanında mantık kuralları, sebep – sonuç ilișkiler ve sayısal ișlem yetenekleri iyi
olan bireyler yer alır. Sayıları kullanma, problem çözme, akıl yürütme yollarını kullanma,
hipotez kurma, düșünceler arasındaki ilișkileri anlama yeteneklerini kapsar.
Ø Bilim adamları, matematikçiler, mühendisler, istatistikçiler bu tür zekaya sahiptir.
Akademik görevliler.
Ø Öğretim faaliyetleri: Öğrencilere problem çözdürme, neden – sonuç ilișkileri kurdurma,
deney yapma, kavram haritası yapma deney tasarlama, denkleme dönüștürme gibi
faaliyetleri yaptırabilir.
Özellikleri:
Ø Grafik ve istatistik ifadeleri rahatlıkla yorumlayabilirler.
Ø Satranç ve dama oynamayı, bulmaca çözmeyi, matematik dersini severler. Teknolojiyi iyi
kullanırlar.
2. Sözel/Dilsel Zeka:
Ø Sözcükleri yazılı ve sözlü olarak etkili biçimde kullanma, dilin temel ișlemlerini
kullanma, okuma - yazma, konușma ve dinleme becerileri bu zeka alanının temel
özellikleridir.
Ø Șairler, yazarlar, politikacılar ve gazeteciler dil zekasını en üst düzeyde sergilerler. Bilgiyi
hatırlama, okuma, yazma, tartıșma, bașkalarını ikna etme konularında bașarılı olma ve
mizah, șiir, yaratıcı yazım ve hikaye anlatma konularında da isteklidirler.
Ø Öğretim faaliyetleri: Öykü yaratma, sunu yapma, kitap okuma, hikaye ve dergi okuma,
mektup yazma bașlıca öğretim faaliyetleridir. Tartıșma gibi etkinlikler.
Özellikleri:
Ø Konușmalarında ikna edicidirler. Okuduklarını kolay anlar, yorumlar ve hatırlarlar.
Ø Yașlarına göre kelime hazineleri zengindir. Dilbilgisini etkili kullanırlar.
3. Bedensel/Kinestetik Zeka:
Ø Duygu ve düșünceleri ifade etmede ve problem çözmede beden dilini ve vücudunu iyi
kullanma yeteneğidir. Bu zeka alanı baskın kișiler konușurken karșısındaki insana
dokunurlar.
Ø Dansçılar, sporcular, el ișleriyle ilgilenenler ve pandomim sanatçıları vb.
Ø Öğretim faaliyetleri: Rol yapma, drama, hareketsel oyunlar, gezi – gözlem bașlıca
öğretim etkinlikleri.
www.nobelkpss.com
7
Özellikleri:
Ø Söylenilenlerden çok yapılanları hatırlarlar. Taklit etme yetenekleri çoktur.
Ø Uzun süre aynı yerde kaldıklarında hareket etme ihtiyacı duyarlar.
Ø Motor becerileri gereken etkinliklerde bașarılıdırlar.
Ø Oyun ve dramalarda yer almaktan hoșlanırlar.
4. Görsel/Uzamsal Zeka:
Ø Üç boyutlu bir nesneyi görmeden o nesnenin görüntüsünü zihinde canlandırabilme,
ayrıntıları fark edebilme yeteneğidir. Renkler, șekiller, desenler, grafikler, resimler ve
görsel semboller kullanılır.
Ø Denizciler, heykeltırașlar, pilotlar, izciler, avcılar, mimarlar, ressamlar bu zeka alanına
sahiptir. Uzaya, șekillere, yapılara, çizgilere ve renklere duyarlıdırlar.
Ø Öğretim faaliyetleri: Șekil kullanma, harita, grafik, resimlerle hikaye olușturma, heykel
yapma, karikatür çizme, seramik çalıșmaları bașlıca öğretim faaliyetleridir.
Özellikleri:
Ø Yardım almaksızın yönlerini bulabilirler. Gözlemleyerek ve görerek öğrenirler.
Ø Șekilleri, detayları, renkleri, ve yüzleri kolayca hatırlayabilirler.
Ø Hayal güçleri kuvvetlidir. İlginç üç boyutlu modeller ve yapılar olușturabilirler.
5. Müziksel/Ritmik Zeka:
Ø Müziği ve ritmi araç olarak kullanarak duygularını ifade ederler. Müzisyenler, orkestra
șefleri, besteciler müzik zekası güçlü bireylerdir. Salt șarkı söylemesine gerek yoktur.
Ø Bu zeka akanına sahip bireyler melodilerdeki ritmi, tempoyu, hızı ayırt etme, enstrüman
çalma, șarkı söyleme gibi etkinliklerden hoșlanırlar.
Ø Öğretim faaliyetleri: Șarkı söyleme, müzik aleti kullanma, ritim tutma bașlıca öğretim
faaliyetleridir.
Özellikleri:
Ø Müzik aletlerini çalabilirler, șarkı sözlerini ve melodilerini hatırlayabilirler. Seslere
duyarlıdırlar. İnsan sesi, doğa sesi ve müziğe tepki gösterirler.
6. Sosyal/Bireylerarası Zeka:
Ø İnsanlar arası sosyal iletișim becerisi gelișmiș olan kișilerdir. Grup çalıșmasına daha
yatkındırlar. Empati duyguları gelișmiștir.
Ø Öğretmenler de olmalı; halkla ilișkiler, psikologlar, siyasetçiler, pazarlamacılar.
Ø Bireylerarası ișbirlikçi öğrenme, paylașma, grup çalıșması, duyguları ve düșünceleri
algılama, etkili iletișim kurma yeteneğidir.
Ø Öğretim faaliyetleri: Grup çalıșmaları, tartıșma teknikleri, proje çalıșmaları, yarıșmalar
bașlıca öğretim faaliyetleridir. Kümeler.
Özelikleri:
Ø İletișim becerileri yüksektir. Ekip çalıșmasında gönüllüdür.
Ø Yakın ve samimi insan ilișkilerine girer. Bașkalarının duygu ve isteklerini dikkate alırlar.
7. Öze/İçe Dönük Zeka:
Ø Bireylerin kendi duygu ve düșünceleri anlaması, tanıması ifade etmesi ve kendi benlik
tasarımını olușturmasına aittir.
Ø Bireysel hedefler koyma, benlik değerleriyle ilgili özelliklere sahip olma durumudur.
İnsan kendisini, ilgilerini ve yeteneklerini tanır.
Ø Öğretim faaliyetleri: Gazete makalesi yazdırma, kendi kendini değerlendirme, hislerini
açıklama ve günlük tutma bașlıca öğretim faaliyetleridir.
Özellikleri:
Ø Bağımsız kalmayı ve çalıșmayı sever. Amaçları belirgindir.
Ø Bireysel bașarılar peșinde koșar.
www.nobelkpss.com
8
Öğretim Yöntemleri
Öğretim yöntemi bir dersin hedeflerine ulașmak için izlenilen yolar anlamına
gelmektedir. Öğretim yöntemi seçerken:
Ø Hedef ve davranıșları kazandırmada ișlevsel olup olmadığı denetlenmelidir. Yani psiko –
motor hedefleri kazandırırken gösterip yaptırma yöntemi seçilmelidir.
Ø Öğretmen öğretim yöntemi ve tekniği bilgisi sahibi ve yatkın olması gerekmektedir.
Ø Öğrencilerin hazırbulunușluk düzeyine sahip olması gerekmektedir.
Ø Yöntem ve teknik seçimini etkileyen en önemli faktör ulașılacak hedef ve davranıșlardır.
Ø Öğrenme konuları (içeriği) en iyi aktarabilecek nitelikte olmalıdır.
Ø Öğretmenin öğretim yöntemlerine yatkınlığı.
Ø Öğrencilerin farklı öğrenme stratejilerine uygun olmalıdır.
Ø Süre ve maliyet yönünden uygun olmalıdır.
Ø Sınıfta etkili öğretimi sağlamalı, öğrencinin ilgi ve dikkatini yüksek tutmalıdır.
Ø Öğrenci sayısı, dersliğin fiziki koșulları etkilidir.
1. Anlatma (Takrir) Yöntemi
Ø Öğretmenin merkezde olduğu bir öğretim yaklașımıdır.
Ø Sınıf ortamında bir konunun öğretmen tarafından anlatılarak, öğretilmesi șeklinde
uygulanır.
Ø Sunuș yoluyla öğretim stratejisinde ve daha çok bilgi düzeyindeki hedef alanın
kazandırılmasında kullanılır. En eski öğretim yöntemi olarak kabul edilir.
Ø Anlatım yöntemi bir dersin girișinde, öğrencileri güdülemek, konuların açıklanmasında,
özetlenmesinde ve anlașılması güç olan konuların açıklanmasında kullanılır.
Ø Anlatım yöntemi kısa zamanda, fazla miktarda konuları (geniș müfredat), kalabalık
gruplara aktarabilmedeki avantajlardan dolayı fazla kullanılan bir yöntem olmasına
rağmen etkili öğrenmeyi sağlamadaki gücü zayıftır. Çünkü, öğrenci daha çok pasif
durumdadır.
Ø Öğretmen konuyu bol örneklerle sunmalıdır. Dersin tamamında kullanılmamalıdır.
Ø Dersin sonunda özet ve tekrar yapmada kullanılır.
Ø Duyusal hedef alanlarının kazandırılmasında kullanılır. Örneğin, Atatürk’e saygı duyma
ya da tarihimize ilgi duyma konularında etkili bir konușma yapılarak öğrencilerin duyusal
özellikleri geliștirilebilir.
Ø Soru – cevap ve tartıșma teknikleri kullanılarak anlatım yönteminin etkisini artırmalıdır.
Beden dili, ses tonu etkili kullanılmalıdır.
Ø Bu yöntem etkili bir șekilde kullanılacak ise jest, mimikler ve öğrencilerle mutlaka göz
kontağı kurulmalıdır.
Ø Öğrencilerde bir konuya ilișkin tavır ve tutum geliștirir.
2. Tartıșma Yöntemi
Ø Bir konu ya da problem ile ilgili olarak öğrencileri düșünmeye yöneltmek, anlașılması güç
konuları açıklamak ve verilen bilgileri irdelemek amacıyla kullanılan bir yöntemdir.
Ø Buluș yoluyla öğretim stratejisinde ve daha çok kavrama düzeyindeki davranıșların
kazandırılmasında kullanılır.
Ø Tartıșma yönteminde öğretmen – öğrenci etkileșimi sağlanarak öğrencilerin bir konu
üzerindeki düșüncelerini söylemelerine ve yorum yapmalarına olanak sağlanır.
Ø Öğrencilerin konu üzerinde analiz, sentez ve değerlendirme yapma güçleri geliștirir.
Ø Tartıșma yönteminin uygulanmasında öğrencilerin karșılıklı anlayıș ve hoșgörü içerisinde
olaylara farklı bakıș açısı ve yorum getirmeleri sağlanır.
Ø Dezavantajlarına bakar isek, zaman problemdir. Zaman iyi bir șekilde planlanmalıdır.
Öğretmen öğrencinin kurallarını önceden belirlemeli ve öğrencilerine iletmelidir.
İstenmeyen disiplin sorunları çıkabilir.
www.nobelkpss.com
9
Ø Eğer bu yöntem uygulanacak ise öğrencilerin tartıșılacak konu ile bilgi düzeyleri yeterli
seviyede olmalıdır.
Ø Öğrencilerde demokratik tutum ve davranıșlar gelișir.
Ø Öğrenciler geçmiș yașantılardan örnekler verir. Öğrencilerin konular üzerinde kendi
düșüncelerini söylemesini, yorum ve eleștiri yapmasını sağlar.
Tartıșma Teknikleri
Münazara
Ø İki grubun bir konuyu tez – anti tez șeklinde ele alarak dinleyicilerin ve jürinin önünde
tartıșmasıdır. Dil etkili kullanma, neden – sonuç ilișkileri kurmayı geliștirir.
Ø Sınırlılığı ise: Bireyleri inanmadığı düșünceyi açıklama ve savunma durumuna
düșürmesidir.
Panel
Ø Belirli bir konuda 3 – 5 kișilik grup tarafından dinleyicilerin önünde tartıșmanın
yapılmasıdır.
Ø Panelin amacı gerçeği bulmaktan çok, bir konunun çeșitli yönlerini aydınlatmak ya da
konuyla ilgili çeșitli eğilim ve görüșleri ortaya koymaktır. Öğrencilerin olaylara çok
boyutlu ve eleștirel bakabilmesidir.
Sempozyum
Ø Bilimsel, akademik ve sanatsal, düșünsel konuların çeșitli yönleriyle bir grup tarafından
sunumudur. Her üye belirli bir konuda konușma yapar. Sempozyumun sonucunda soru –
cevap yapılır ve eleștiri kullanılır. Sempozyumun en önemli özelliği bilimsel bakıș açısı
kazandırmasıdır.
Ø Örneğin, üniversiteli öğrencilerin meslek bulma sorunlarıyla ilgili bir sempozyum
yapılmak istenirse. Bu sempozyuma, psikolog, toplum bilimci, profesörler, öğrenci
derneklerinden kișiler çağrılabilir. Farklı alanlardan kișiler çağrılmaktadır. Bu kișiler
konușmalarını yaptıktan sonra dinleyiciler isterler ise soru sorabilirler.
Açık Oturum
Ø Bir dinleyici grubunun önünde konușmanın yapılmasıdır. Panelden farklı olarak
konușmacılar bașkandan söz alarak konușabilirler. Tüm sınıf tartıșmaya katılabilir.
Ø En önemli özelliği oturum bașkanından izin alınmadan konușulmamasıdır.
Kollegyum
Ø İki panel grubu vardır. Birinci grup uzman kișiler, ikinci grup ise öğrencilerden olușur.
Uzman kișiler tartıșmaya katkıda bulunarak açıklamalar yapar.
Ø Eko diyalog gibi.
Seminer
Ø Uzmanlık ve bilgi gerektiren konuda uzman bir kișinin sunu yapmasıdır. Sempozyumdan
farkı tek bir kiși var. Uzman kiși kendi alanı ile ilgili sunum yapmasıdır.
Brifing
Ø Bir kurumun yapısının ve ișleyișinin tanıtım ya da teknik bir konun yetkili kiși ya da
uzman tarafından sunumuna dayanan tekniktir.
3. Örnek Olay Yöntemi:
Ø Gerçek hayatta ortaya çıkan ya da gerçek hayatta yașanma ihtimali olan ve öğretmen
tarafından hazırlanan problemlerin sınıf ortamında çözümlenerek öğrenmenin
gerçekleșmesine dayanan bir yöntemdir.
Ø Öğrenci merkezli bir yaklașımdır. Öğrenciyi, gerçek yașam sorunlarıyla yüz yüze getiren
bir yöntemdir.
Ø En önemli faydası; öğrencilere bildiklerini ve kavradıklarını gerçek duruma uygulama
fırsatı vermesidir.
Ø Örnek olay gerçek olaylardan ya da yazılı olarak hazırlanan olaylardan seçilir. Öğrenciler
örnek olay üzerinde düșünerek farklı bakıș açıları geliștirerek problemi çözmeye çalıșır.
www.nobelkpss.com
10
Ø Buluș yoluyla öğretim stratejisinde ve kavrama ve üzerindeki hedef alanları kazandırmada
kullanılır.
Ø İlköğretimde çevre kirliliği ünitesini ișleyen bir öğretmen mahallerinde çevre kirliğine yol
açan etkenler ve sorunları ile ilgili gerçek hayattan aldığı bir örnek olayı sınıf ortamına
getirerek öğrencilerin konu üzerinde araștırma yapmalarını sağlayabilir.
Ø Hukuk fakültesinde bir derste gerçek hayattan alınan bir adli olayın üzerinde
çözümlemelerin yapılması.
Ø Öğrenciler, kavradıkları bilgileri gerçek ya da gerçeğe benzeyen bir duruma uygulama
gücünü geliștirir.
4. Gösterip Yaptırma/Demostrasyon:
Ø Bir ișlemin, bir deneyin nasıl yapıldığını, bir araç – gerecin ya da makinenin nasıl
çalıștığını öğretmenin önce uygulamaya yaparak, göstererek ve açıklayarak sonrada
öğrenciye yaptırarak öğrenmeyi sağladığı bir yöntemdir.
Ø Davranıș model gösterilerek öğrencilerin bu modelden öğrenmeleri sağlanır.
Ø Daha çok beceri (psiko – motor) davranıșların, insan ilișkilerinin, ahlak ve görgü
kurallarının, karmașık bazı olayların gösterilerek öğrenilmesine dönük bir yöntemdir.
Ø En etkili yönü, bir becerinin ustaca ve en uygun bir șekilde nasıl yapılabileceğinin
öğretilmesidir.
Uygulama İlkeleri:
Ø Gösterip yaptırma yönteminde her öğrencinin gösteriyi rahat görebileceği ortam
hazırlanmalı, gerekli güvenlik önlemleri alınmalı ve araç – gereçler önceden
hazırlanmalıdır.
Ø Kazandırılacak davranıșlar önce öğretmen tarafından öğrencilerin gözü önünde her
așaması açıklanarak yapılmalıdır.
Ø Her bir öğrenci gösterilen davranıșı ve așamaları yapmalıdır.
Ø Öğretmen gerekli dönüt – düzeltmeyi anında vermelidir.
Ø Öğrenci, davranıșı beceri haline getirmelidir. Öğrenci, beceri haline getirdiği davranıșı
değișik durumlarda kullanabilmelidir. Transfer.
Öğrenci merkezli olduğu için çok zaman alır. Ekonomik maliyeti yüksektir.
5. Problem Çözme:
Ø İstenilen hedefe varabilmek için etkili ve yararlı olan araç ve davranıșları türlü olanaklar
arasından seçme ve kullanmadır.
Ø Problem çözme, bilimsel yöntem eleștirisel düșünme, karar verme, sorgulama ve yansıtıcı
düșünme gibi terimleri içermektedir.
Ø Bu yöntem, bir problemin çözümünde, genelleme ve sentez yapmada kullanılır. Daha çok
araștırma yoluyla öğrenme yaklașımında, bilișsel alanın uygulama düzeyindeki
davranıșlarına kazandırılmasında ve bu alanın analiz ve sentez özelliklerini geliștirmede
kullanılır.
Ø Bireyin hayatında karșılaștığı değișik sorunların çözme becerisini kazandığı ve bu süreçte
üst düzey düșünme becerilerini kazandığı öğretim yöntemidir.
Ø Bilimsel ve eleștirel düșünme öğrenciye kazandırılır. Neden – sonuç ilișkisini kurmayı
öğrenirler. Karar verme sorgulama yetenekleri artar.
Ø Analoji, tümdengelim, tümevarım gibi yöntemleri vardır. Analoji; benzerlikler kurmadır.
Ø Örneğin vücudumuzdaki damarları bir șehrin caddelerini benzetebiliriz. Öğrenme konusu
probleme dönüștürülerek öğrenme söylenir. Kalıcı ve uzun süreli öğrenme sağlar.
Ø Bilimsel yöntemi kullanmayı ve bilimsel tutumu kazandırır. Öğrenmede ilgi ve
güdülenmeyi artırır.
www.nobelkpss.com
11
6. Proje Temelli Öğrenme:
Ø Öğrencilerin grup olarak ya da bireysel olarak gerçek yașam konularına ve
uygulamalarına ilișkin olarak disiplinlerle (bilimsel alanlar – konular – etkinlikler)
bağlantılı bir problem ya da senaryo üzerinde yerine getirdiği bir tür problem çözme
etkinliğidir. Gerçek yașam koșullarında gerçekleștirilir.
Ø Bu yöntemde genelde öğrencinin bireysel ve grup olarak gerçekleștirdiği öğrenme
etkinliğinin sonucunda bir ürün ya da performans ortaya koyması söz konusudur.
Ø Öğrenci ders senaryoları içersinde, üst düzey düșünme, problem çözme, yaratıcılık, bilgiyi
yeniden düzenleme, sorgulama, irdeleme gibi çalıșmalar yaparak etkin öğrenmeye
çalıșırlar. Değerlendirme ürüne ve sürece yönelik olarak yapılır. Öğretmen ve öğrenci
birlikte yaparlar değerlendirmeyi.
Ø Bir ürün tez ya da performans ortaya konur. Öğrenciyi hayata hazırlar.
Özellikleri:
Ø Proje tasarısını öğretmen ve öğrenci birlikte yapar.
Ø Tek çözüm yoktur. Birden fazla çözüm üzerinde çalıșılır.
Ø Konular derinlemesine öğrenilir. Öğrenci, bilgiyi keșfeder ve kullanır.
Ø Gerçek yașam konularına yönelik olarak disiplinler, konu alanları – konular arası
etkileșime dayalı öğretim yapılır.
Ø Öğrenciler bireysel ve grup halinde çalıșır ve ișbirliği, sorumluluk, paylașma gibi
özellikler gelișir. Süreç ve ürün birlikte değerlendirilir.
Ø Öğrenciyi hayata hazırlar. Öğrencinin bağımsızlığını kazanmasını, ekip halinde
çalıșabilmesini ve problem çözme yeteneklerini geliștirir.
7. Deney:
Ø Öğrenci merkezlidir. Bilimsel bir sürecin așamaları öğrenilir.
Ø Sonuçlar somut delillere baplı olarak tartıșılarak bulunur.
Ø Deney koșulları belirlenmiș ve denetlenebilir ortamlarda yapılır. Öğretmen deneyin
hedeflerini dersin hedefleri çerçevesinde belirledikten sonra gerekli araç – gereçleri
önceden hazırlar bir ya da birkaç kez ön deneme yaptıktan sonra sınıfta gerekli güvenlik
önlemlerini de aldıktan sonra deney uygulaması gerçekleștirir. Deneyi öğretmen yaptıktan
sonra, mutlaka öğrenciler yapmalı ve bilimsel süreç ile ulașılacak sonuçlar tartıșılarak
bulunmalıdır.
Öğretim Teknikleri
Grupla Öğretim Teknikleri
1. Beyin Fırtınası:
Ø Bir konuya çözüm getirmek, karar vermek, hayal yoluyla düșünme ve fikir üretmek için
kullanılan yaratıcı bir etkinliktir.
Ø Grupta problem çözmekle görevlendirilen üyeler mümkün olduğu kadar çok fikir ileri
sürerler. Fikirler ile ilgili yorum, eleștiri yapılma, düșünceler yönlendirilmez, fikirler
kağıtlara yazılır sonrada üzerinde genel bir değerlendirme yapılır.
Ø Doğal konușma yapılır iyi – kötü, doğru – yanlıș gibi yargılamalar kullanılmaz. Fikirlerin
niteliğinden çok niceliğine önem verilir.
Ø En önemli özelliği öğrencilerde yaratıcı düșünce yeteneğini geliștirebilmesidir.
Ø Herhangi bir çözüme ulașmak amaçlanmaz. Öğretmen dönüt yapmaz.
Ø Öğretmen sınıfa bir problem getirdiği zaman öğrencilerine 5 dakika gibi düșünme süresi
verir. Öğrencilerin farklı düșünmeleri sağlanır.
2. Gösteri:
Ø Öğrencilere bir ișin nasıl yapılacağını göstermek ya da genel ilkeleri açıklamak ya da bir
aracın nasıl çalıștığını göstermede kullanılır.
Ø Öğrenme konusu araç – gereç kullanılarak somutlaștırılır. Örneğin, gece – gündüzün
olușumu, güneș ve dünya marketleri üzerinde anlatılır.
www.nobelkpss.com
12
Ø Öğrenme konularını somutlaștırmada anlașılır hale getirmede, ilgi çekici duruma
getirmede kullanılır.
Ø Bir bilgisayarın nasıl açıldığını göstermek (gösteri), öğrencilere yaptırmak (gösterip –
yaptırma). İșlem akıș șeması var ise gösteridir.
3. Soru – Cevap:
Ø Öğrencilerin derse katılımın sağlayan, düșünme ve konușma alıșkanlıklarını kazandıran
önemli bir tekniktir.
Ø Soru önce sınıfa sorulmalı, öğrenciler düșündürülmeli, sonra soruyu cevaplayacak kiși
belirlenmelidir. Her öğrencinin yanıtlayacağı türden sorular sorulmalıdır.
Ø Doğru cevaplar hemen pekiștirmeli, yanlıș cevaplar yine aynı öğrenciye ipucu ve ek
sorularla düzelttirilmelidir. cevap öğrenciye buldurulmalıdır.
Ø Farklı türden sorular: kapalı uçlu bilgi soruları, ilișkisel – birleștirici sorular, genișletme
soruları sorulmalıdır.
Ø Bu yöntem her derste ve yöntemde kullanılabilir. Bu yöntem öğrenme eksikliklerini
öğrenile bilinir. Bu diğer yöntemlerde yoktur.
4. Rol – Yapma – Drama:
Ø Öğrencinin kendi duygu ve düșüncelerini bașka bir kișiliğe girerek ifade etmesini
sağlayan tekniktir. Çok zaman alan bit tekniktir.
Ø Spontane drama; öğrenci doğaldır. Biçimsel drama ise; öğrenci yönlendirilir.
5. Mikro Öğretim:
Ø Öğretmen eğitiminde kullanılan ve az sayıdaki öğrencinin grup çalıșmalarıyla
gerçekleștirildiği bir tekniktir.
Ø Dersler kısa tutulur. Her öğrenci konusu sunar, sunu, kamera, video, teyp vb. kayda alınır.
dersten sunu birlikte izlenir ve tartıșılır ve değerlendirilir.
Ø Staj bu çalıșmaya girmez. Kayıt șarttır.
6. Eğitsel Oyunlar:
Ø Öğrenilen bilgilerin pekiștirilmesini ve daha rahat bir ortamda tekrar edilmesini sağlayan
bir tekniktir. Öğrencinin çok yönlü gelișimini sağlar. Daha çok kazandırılan bilgilerin
tekrarı. Okul öncesi ve ilköğretim birinci kademesinde yaygın.
7. Altı Șapkalı Düșünme:
Ø Yaratıcı düșünme becerilerini geliștirmede kullanılan bir tekniktir. Eleștirisel ve çok yönlü
düșünmeyi sağlar. Bu teknikte değișik renklerde șapkalar ve anıları temsil eden
düșünceler bulunmaktadır.
8. Benzetim (Simülasyon):
Ø Gerçeğe uygun olarak geliștirilen yapay bir ortamda ya da model üzerinde yapılan bir
öğretim yaklașımıdır.
Ø Sınıf içinde bir olayı gerçekmiș gibi ele alarak üzerinde eğitici çalıșma yapılır.
Ø Gerçek durumların önemli boyutları bir model ya da resimler ve diğer sembolik yolarla
belirlenir. Örneğin, pilotların uçuș öncesi yapay koșullarda eğitim görmeleri, astronot
eğitim, tıp öğrencilerinin kadavra üzerinde çalıșmaları.
Ø Benzetim tekniği tehlikeli durumlarda riski azaltmak, mal ve can güvenliğini artırmak ve
maliyet gibi nedenlerden dolayı ve karmașık davranıșların aktarılmasında tercih edilen bir
tekniktir.
Bireysel Öğretim Teknikleri
1. Programlı Öğretim:
Ø Skinner’in ve davranıșçı kuramın geliștirdiği öğretme kuramıdır.
Ø Öğretimin bireylerin hızına göre düzenlenmesi esasına dayanır.
Ø Küçük adımlar; öğretmen konuları kendi içerisinde anlamlı parçalara ayırır. Her bir
parçayı zaman ve süresi geldikçe așamalılık ilkesine göre öğretir.
Ø Etkin katılım; her bir öğrenci derse aktif olarak katılması.
www.nobelkpss.com
13
Ø Bașarı ilkesi; her öğrenciye bir kez de olsa bașarı duygusunun yașatılması.
Ø Anında düzeltme; anında yapılmasıdır çünkü bireysel.
Ø Öğrencilerin sosyal becerilerini geliștirmez.
2. Bireyselleștirilmiș Öğretim (Keller Planı):
Ø Bir sınıfı olușturan öğrenciler arasındaki öğrenme ve bireysel farklılıkların giderilerek her
öğrenciye hızına uygun öğretim yapılması sürecidir. Her öğrenci kendine özgü düzeylerde
öğrenir.
Ø Öğretmen senenin bașında bir kereye mahsus olmak üzere öğrencilerin seviyelerini aynı
seviye getirir. Aynı seciye gruplarına 3 – 4 kișilik gruplara ayrılır. Öğretmen açıklamaları
sınıfa değil de gruplara yapar. Bireysel ödev ve çalıșmalar yapılır.
Ø Dönüșümlü günlük çalıșmalar, tamamlayıcı sınıflarda özel ders verme, beceri geliștirme
çalıșmaları, planlı grup – farklı sınıflar (seviye grupları) çalıșmaları düzey geliștirme
çalıșmaları yapılır.
3. Bilgisayar Destekli Öğretim:
Ø Bilgisayar öğretiminde öğretmene yardımcı bir öğretim aracı olarak kullanılır.
Ø Öğrencileri için, renkli, hareketli, animasyonlu olarak hazırlanan eğitim cdleri aracılığıyla
ile öğrenme zevkli ve ilgi çekici hale gelir.
Ø Bilgisayar öğretmenin yerine geçen bir araç değil, öğretmene yardımcı olan, öğretimi
tamamlayıcı bir destek aracıdır. Eğitimde daha çok duyu organına hitap etme.
Sınıf Dıșı Öğretim Teknikleri
1. Gezi: Okul ve sınıf çalıșmalarını tamamlamak, ünitede geçen konuları doğal ortamında
görmek ve okul – yașam arasındaki bağı kurmak amacıyla yapılan planlı ziyaret
tekniğidir. En önemli faydası ilk elden öğrenme yașantıları sağlamasıdır. Özellikleri:
Ø Gezi sonuçları sınıfta tartıșılmalı ve raporlaștırılmalıdır.
Ø Gezi iyi planlanmalıdır. Öğrencinin çok yönlü gelișimini sağlar. Üst düzey düșünme
yolları gelișir.
Ø Gezi yapılacak kurumdan ve okul müdürlüğünden izin alınarak gezi programının bütün
boyutları öğrencilerle birlikte planlanmalı ve yürütülmelidir.
2. Gözlem: Öğrencilerin gerçek hayat içinde ya da yapay ortamlarda (laboratuar, sınıf)
olayları, nesneleri, insanları bir plan dahilinde izlemeye dayalı bir tekniktir. Belirli bir
nesne, olay ya da durumla ilgili bilgi toplamak amacıyla yapılır.
3. Görüșme: Öğrenme konusuyla ilgili bilgileri uzman kișilerden alarak sınıf ortamında
aktarmaya dayalı bir tekniktir. Uzman kiși sınıf ortamına getirebilir, sınıftan bir grup
gidebilir ya da tüm sınıf görüșmeye gidebilir. Öğretmen tek bașına görüșmeye gitmez.
4. Sergi: Öğrencilerin, öğrenme sürecinde ürettikleri ürünlerin değerlendiği ve paylașmayı
sağlayan bir tekniktir. Bu teknik ile, öğrencilerin yaratıcılığı, ürettikleri, becerileri
geliștirilir ve öğrenme süreci ile ilgili çekici, doyum sağlayıcı bir anlama kavușur. Öğrenci
aynı zamanda yaparak – yașayarak ve planlı iș yapma alıșkanlıkları kazanır.
5. Ödev: Öğrencilerin sınıf dıșında yaptığı ek öğrenme etkinliği olarak gerçekleștirilir.
Ödevin en önemli amacı: sınıfta anlatılan ve kavratılan konular tekrar eme, pekiștirme ve
alıștırma olanağı sağlamasıdır. Ödevin özellikleri:
Ø Ödev açık, net ve anlașılır olmalıdır. Ödev eğitsel değer tașımalıdır.
Ø Öğrenciye öncelikle sınıfta anladığı ve öğrendikleri konuların tekrarını ve alıștırmasını
yapmaya dönük ödev vermelidir. Ödev, öğrencinin gelișim düzeyine uygun ve normal
süre içi verilmelidir. Ödevlerle ilgili öğrenciye anında dönüt verilmelidir.
Ø Ödev, öğrencinin bireysel yapabileceği içerikte verilmelidir.
Öğretim Yöntem ve Tekniklerin Seçimi
1. Ulașılacak hedef – davranıșlar
2. öğrenme konularını (içeriği) en iyi aktarabilecek nitelikte olmalıdır.
3. öğretmenin öğretim yöntemlerine yatkınlığı.
www.nobelkpss.com
14
4. öğrencilerin farklı öğrenme stratejilerine uygun olmalıdır.
5. Süre ve maliyet yönünden uygun olmalıdır. Öğrenci sayısı, dersliğin fiziki koșulları.
6. sınıfta etkili öğretimi sağlamalı, öğrencinin ilgi ve dikkatini yüksek tutmalıdır.
7. öğrencilerin hazır bulunușluk düzeyine uygun olmalıdır.
Temel Öğretme (Glasser)
8. Hedeflerin saptanması: Öğretmen öğretimin hedeflerini saptar, davranıș olarak ifade
eder.
9. Öğrenme için gerekli giriș davranıșların belirlenmesi: Yeni öğrenme konuları ile
önceki öğrenme konuları arasında bağ (önkoșul öğrenmeler – hazırbulunușluk) kurularak
öğrenmeyi sağlar öğretmen.
10. Öğrenme – öğretme ortamının seçimi ve düzenlenmesi: Öğretmen sınıfın fiziki
koșullarını en iyi șekilde hazırlamakla yükümlüdür. Derste kullanılacak strateji, tekniğin,
yöntem.
11. Değerlendirme: Öğrenme sürecinin sonunda, öğrenme ne düzeyde gerçeklești. Öğrenme
eksiklikleri kalmıșsa, bunlar tamamlanır, yanlıșlar düzeltilir. Öğrenciye bașarısı hakkında
dönüt verilir.
Gagne’nin Öğrenme Durumları Modeli
1. Dikkat: Dikkati çekme.
2. Beklenti: Hedeften haberdar etme.
3. İșleyen bellek: Ön bilgileri hatırlama.
4. Seçici algı: Uyarıcı materyal kullanma.
5. Uzun süreli bellek: Öğrenciye rehberlik etme.
6. Tepki: Davranıșın ortaya konulması.
7. Pekiștireç – dönüt – düzeltme
8. Hatırlama: Kalıcılığı sağlama.