Üye Ol
Giriş
Hoş geldiniz
Misafir
Son ziyaretiniz:
00:29, 1 Dakika Önce
MsXLabs Üye Girişi
Beni hatırla
Şifremi unuttum?
Giriş Yap
Ana Sayfa
Forumlar
Soru-Cevap
Tüm Sorular
Cevaplanmışlar
Yeni Soru Sor
Günlükler
Son Mesajlar
Kısayollar
Üye Listesi
Üye Arama
Üye Albümleri
Bugünün Mesajları
Forum BB Kodları
Your browser can not hear *giggles*...
Your browser can not hear *giggles*...
Sayfaya Git...
Cumartesi, 20 Nisan 2024 - 00:29
Arama
MaviKaranlık Forum
Yapay Zeka
-
Tek Mesaj #1
Misafir
Ziyaretçi
9 Mayıs 2006
Mesaj
#1
Ziyaretçi
Yapay Zeka
Temel olarak, yapay zeka, insanın düşünme yöntemlerini
analiz
ederek bunların benzeri yapay yönergeleri geliştirmeye çalışmak olarak tanımlanabilir.
Bir bakış açısına göre,
programlanmış bir bilgisayarın düşünme girişimi
gibi görünsede bu tanımlar günümüzde hızla değişmekte, öğrenebilen ve gelecekte
insan
zekas
ından bağımsız gelişebilecek bir Yapay Zeka kavramına doğru yeni yönelimler oluşmaktadır. Bu yönelim, insanın
evreni
ve
doğay
ı anlama çabasında kendisine yardımcı olabilecek belki de kendisinden daha
zeki, insan ötesi varlıklar
yaratma düşünün bir ürünüdür. Bu düş,
1920
li yıllarda yazılan ve sonraları Isaac Asimov'u etkileyen modern
bilim kurgu
edebiyatının öncü yazarlarından Karel Čapek 'in eserlerinde dışa vurmuştur.
Karel Čapek
, R.U.R adlı tiyatro oyununda Yapay Zekaya sahip
robotlar
ile insanlığın ortak toplumsal sorunlarını ele alarak
1920
yılında Yapay Zekanın insan aklından bağımsız gelişebileceğini öngörmüştü.
Tanım
İdealize edilmiş bir yaklaşıma göre, Yapay Zeka, insan zekasına özgü olan,
algılama, öğrenme, çoğul kavramları bağlama, düşünme, fikir yürütme, sorun çözme, iletişim kurma, çıkarımsama yapma ve karar verme
gibi yüksek bilişsel
fonksiyonlar
ı veya
otonom
davranışları sergilemesi beklenen yapay bir işletim sistemidir. Bu sistem aynı zamanda düşüncelerinden tepkiler üretebilmeli (
eyleyici Yapay Zeka
) ve bu tepkileri fiziksel olarak dışa vurabilmelidir.
Tarihçe
Yapay Zeka kavramının geçmişi modern
bilgisayar
bilimi kadar eskidir. Fikir babası, "
Makineler düşünebilir mi?
" sorunsalını ortaya atarak
Makine Zekasın
ı tartışmaya açan Alan Mathison Turing'dir.
1943
te
İkinci dünya savaşı
sırasında
Kripto
Analizi gereksinimleri ile üretilen
Elektro-Mekanik
cihazlar sayesinde
Bilgisayar
Bilimi ve Yapay Zeka kavramları doğmuştur.
Alan
Turing
,
Nazi
'lerin
Enigma makinesinin
şifre
algoritmas
ını çözmeye çalışan
matematik
çilerin en ünlenmiş olanlarından biriydi.
İngiltere
,
Bletchley Park
'ta şifre çözme amacı ile başlatılan çalışmalar,
Turing
'in prensiplerini oluşturduğu bilgisayar prototipleri olan Heath Robinson, bombe ve Colossus bilgisayarları,
Boole cebirine
dayanan veri işleme mantığı ile
Makine Zekası
kavramının oluşmasına sebep olmuştu.
Modern
bilgisayar
ın atası olan bu makineler ve programlama mantıkları aslında insan zekasından ilham almışlardı. Ancak sonraları, modern bilgisayarlarımız daha çok uzman sistemler diyebileceğimiz programlar ile gündelik hayatımızın sorunlarını çözmeye yönelik kullanım alanlarında daha çok yaygınlaştılar.
1970
'li yıllarda büyük bilgisayar üreticileri olan
Apple
,
Xerox
,
IBM
gibi şirketler kişisel
bilgisayar
(Pc
Personal Computer
) modeli ile bilgisayarı popüler hale getirdiler ve yaygınlaştırdılar. İdealize tanımı ile Yapay Zeka çalışmaları ise daha dar bir araştırma çevresi tarafından geliştirilmeye devam etti.
Bu gün, bu çalışmaları teşvik etmek amacı ile Alan
Turing
'in adıyla anılan
Turing Testi
A.B.D
'de
Loebner ödülleri
adı altında
Makine Zekasına
sahip yazılımların üzerinde uygulanarak başarılı olan yazılımlara ödüller dağıtılmaktadır.
Testin içeriği kısaca şöyledir: Birbirini tanımayan birkaç insandan oluşan bir denek grubu birbirleri ile ve bir Yapay Zeka diyalog sistemi ile geçerli bir süre sohbet etmektedirler. Birbirlerini yüz yüze görmeden yazışma yolu ile yapılan bu sohbet sonunda deneklere sorulan sorular ile hangi deneğin insan hangisinin
Makine Zekası
olduğunu saptamaları istenir. İlginçtir ki,şimdiye kadar yapılan testlerin bir kısmında
Makine Zekası
insan zannedilirken gerçek insanlar
Makine
zannedilmiştir.
Loebner Ödülün
ü kazanan Yapay Zeka Diyalog sistemlerinin dünyadaki en bilinen örneklerinden biri
A.L.I.C.E
'dir.
Carnegie üniversitesinden
Dr.Richard Wallace tarafından yazılmıştır. Bu ve benzeri yazılımlarının eleştiri toplamalarının nedeni, testin ölçümlediği kriterlerin konuşmaya dayalı olmasından dolayı programların ağırlıklı olarak diyalog sistemi (
chatbot
) olmalarıdır.
Türkiye
'de de
Makine Zekası
çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar
Doğal Dil işleme
,
Uzman sistemler
ve
Yapay Sinir Ağları
alanlarında Üniversiteler bünyesinde ve bağımsız olarak sürdürülmektedir. Bunlardan biri, D.U.Y.G.U - Dil Uzam Yapay Gerçek Uslamlayıcı'dır.
Gelişim Süreci
İlk Araştırmalar ve Yapay Sinir Ağları
İdealize edilmiş tanımıyla Yapay zeka konusundaki ilk çalışmalardan biri
McCulloch
ve
Pitts
tarafından yapılmıştır. Bu araştırmacıların önerdiği, yapay
sinir
hücrelerini
kullanan hesaplama modeli, önermeler mantığı,
fizyoloji
ve
Turing
'in hesaplama kuramına dayanıyordu.Her hangi bir hesaplanabilir
fonksiyonun
sinir
hücrelerinden
oluşan ağlarla hesaplanabileceğini ve
mantıksal
ve
ve
veya
işlemlerinin gerçekleştirilebileceğini gösterdiler. Bu ağ yapılarının uygun şekilde tanımlanmaları halinde öğrenme becerisi kazanabileceğini de ileri sürdüler.
Hebb
, sinir hücreleri arasındaki bağlantıların şiddetlerini değiştirmek için basit bir kural önerince, öğrenebilen
yapay sinir ağlarını
gerçekleştirmek de olası hale gelmiştir.
1950
'lerde
Shannon
ve
Turing
bilgisayarlar
için
satranç
programları yazıyorlardı. İlk
yapay sinir ağı
temelli bilgisayar SNARC,
MIT
'de
Minsky
ve
Edmonds
tarafından
1951
'de yapıldı. Çalışmalarını
Princeton Üniversitesi
'nde sürdüren
Mc Carthy
, Minsky,
Shannon
ve
Rochester
'le birlikte
1956
yılında Dartmouth'da iki aylık bir açık çalışma düzenledi. Bu toplantıda bir çok çalışmanın temelleri atılmakla birlikte, toplantının en önemli özelliği Mc Carthy tarafından önerilen Yapay zeka adının konmasıdır. İlk kuram ispatlayan programlardan
Logic Theorist
(Mantık kuramcısı) burada
Newell
ve
Simon
tarafından tanıtılmıştır.
Yeni Yaklaşımlar ortaya çıkıyor..
Daha sonra
Newell
ve
Simon
,
insan gibi düşünme
yaklaşımına göre üretilmiş ilk program olan Genel Sorun Çözücü (
General Problem Solver
) 'ı geliştirmişlerdir.
Simon
, daha sonra fiziksel simge varsayımını ortaya atmış ve bu kuram, insandan bağımsız zeki sistemler yapma çalışmalarıyla uğraşanların hareket noktasını oluşturmuştur.
Simon
'ın bu tanımlaması bilim adamlarının Yapay zekaya yaklaşımlarında iki farklı akımın ortaya çıktığını belirginleştirmesi açısından önemlidir:
Sembolik Yapay Zeka
Sibernetik Yapay Zeka
Yaklaşımlar ve Eleştiriler
1. Sembolik Yapay Zeka
Simon
'ın Sembolik yaklaşımından sonraki yıllarda mantık temelli çalışmalar egemen olmuş ve programların başarımlarını göstermek için bir takım yapay sorunlar ve dünyalar kullanılmıştır. Daha sonraları bu sorunlar gerçek yaşamı hiçbir şekilde temsil etmeyen oyuncak dünyalar olmakla suçlanmış ve Yapay zekanın yalnızca bu alanlarda başarılı olabileceği ve gerçek yaşamdaki sorunların çözümüne ölçeklenemeyeceği ileri sürülmüştür.
Geliştirilen programların gerçek sorunlarla karşılaşıldığında çok kötü bir başarım göstermesinin ardındaki temel neden, bu programların yalnızca
sentaktik
süreçleri benzeşimlendirerek, anlam çıkarma, bağlantı kurma ve fikir yürütme gibi süreçler konusunda başarısız olmasıydı. Bu dönemin en ünlü programlarından
Weizenbaum
tarafından geliştirilen
Eliza
, karşısındaki ile sohbet edebiliyor gibi görünmesine karşın, yalnızca karşısındaki insanın cümleleri üzerinde bazı işlemler yapıyordu. İlk makine çevirisi çalışmaları sırasında benzeri yaklaşımlar kullanılıp çok gülünç çevirilerle karşılaşılınca bu çalışmaların desteklenmesi durdurulmuştu. Bu yetersizlikler aslında insan beynindeki
semantik
süreçlerin yeterince incelenmemesinden kaynaklanmaktaydı.
2. Sibernetik Yapay Zeka
Yapay Sinir Ağları
çalışmalarının dahil olduğu Sibernetik cephede de durum aynıydı. Zeki davranışı benzeşimlendirmek için bu çalışmalarda kullanılan temel yapılardaki bazı önemli yetersizliklerin ortaya konmasıyla bir çok araştırmacılar çalışmalarını durdurdular. Buna en temel örnek,
Yapay Sinir Ağları
konusundaki çalışmaların
Minsky
ve
Papert
'in
1969
'da yayınlanan
Perceptrons
adlı kitaplarında tek katmanlı algaçların bazı basit problemleri çözemeyeceğini gösterip aynı kısırlığın çok katmanlı algaçlarda da beklenilmesi gerektiğini söylemeleri ile bıçakla kesilmiş gibi durmasıdır.
Sibernetik
akımın uğradığı başarısızlığın temel sebebi de benzer şekilde Yapay Sinir Ağının tek katmanlı görevi başarması fakat bu görevle ilgili vargıların veya sonuçların bir yargıya dönüşerek diğer kavramlar ile bir ilişki kurulamamasından kaynaklanmaktadır. Bu durum aynı zamanda
semantik
süreçlerin de benzeşimlendirilememesi gerçeğini doğurdu.
Uzman Sistemler doğuyor..
Her iki akımın da uğradığı başarısızlıklar, her sorunu çözecek genel amaçlı sistemler yerine belirli bir uzmanlık alanındaki bilgiyle donatılmış programları kullanma fikrinin gelişmesine sebep oldu ve bu durum Yapay Zeka alanında yeniden bir canlanmaya yol açtı. Kısa sürede
Uzman sistemler
adı verilen bir
metodoloji
gelişti. Fakat burada çok sık rastlanan tipik bir durum, bir otomobilin tamiri için önerilerde bulunan uzman sistem programının otomobilin ne işe yaradığından haberi olmamasıydı. Buna rağmen
Uzman sistemlerin
başarıları beraberinde ilk ticari uygulamaları da getirdi. Yapay Zeka yavaş yavaş bir endüstri haline geliyordu.
DEC
tarafından kullanılan ve müşteri siparişlerine göre donanım seçimi yapan R1 adlı uzman sistem şirkete bir yılda 40 milyon dolarlık tasarruf sağlamıştı. Birden diğer ülkelerde yapay zekayı yeniden keşfettiler ve araştırmalara büyük kaynaklar ayrılmaya başlandı. 1988'de yapay zeka endüstrisinin cirosu 2 milyar dolara ulaşmıştı.
Doğal Dil İşleme Çalışmaları
Antropoloji
bilimi, gelişmiş insan
Zekas
ı ile Dil arasındaki bağlantıyı gözler önüne serdiğinde, Dil üzerinden yürütülen Yapay Zeka çalışmaları tekrar önem kazandı.
İnsan
zekas
ının doğrudan doğruya kavramlarla düşünmediği, dil ile düşündüğü, dil kodları olan kelimeler ile kavramlar arasında bağlantı kurduğu anlaşıldı. Bu sayede
insan
aklı kavramlar ile düşünen
hayvan
beyninden
daha hızlı işlem yapabilmekteydi ve
dil
dizgeleri olan cümleler yani şablonlar ile etkili bir öğrenmeye ve bilgisini soyut olarak genişletebilme yeteneğine sahip olmuştu. İnsanların iletişimde kullandıkları
Türkçe
,
İngilizce
gibi doğal dilleri anlayan
bilgisayarlar
konusundaki çalışmalar hızlanmaya başladı. Önce, yine
Uzman sistemler
olarak karşımıza çıkan doğal
dil
anlayan programlar, daha sonra Sembolik Yapay Zeka ile ilgilenenler arasında ilgiyle karşılandı ve
yazılım
alanındaki gelişmeler sayesinde İngilizce olan A.I.M.L (
Artificial intelligence Markup Language
) ve Türkçe T.Y.İ.D (
Türkçe Yapay Zeka İşaretleme Dili
Bkz.
D.U.Y.G.U
Projesi
) gibi bilgisayar dilleri ile
sentaktik
Örüntü işlemine uygun veri erişim metodları geliştirilebildi. Bugün Sembolik Yapay Zeka araştırmacıları özel Yapay Zeka dillerini kullanarak verileri birbiri ile ilişkilendirebilmekte, geliştirilen özel
prosedürler
sayesinde
anlam çıkarma
ve
çıkarımsama
yapma gibi ileri seviye bilişsel
fonksiyonlar
ı benzetimlendirmeye çalışmaktadırlar.
Varılan Sonuç
Bütün bu gelişmelerin ve süreçlerin sonunda bir gurup Yapay Zeka araştırmacısı,
insan
gibi düşünebilen sistemleri araştırmaya devam ederken, diğer bir gurup ise ticari değeri olan
rasyonel
karar alan sistemler (
Uzman sistemler
) üzerine yoğunlaştı.
Gelecekte Yapay Zeka
Gelecekte Yapay Zeka araştırmalarındaki tüm alanların birleşeceğini öngörmek zor değildir. Sibernetik bir yaklaşımla modellenmiş bir Yapay Beyin, Sembolik bir yaklaşımla insan aklına benzetilmiş bilişsel süreçler ve Yapay Bilinç sistemi, insan aklı kadar esnek ve duyguları olan bir İrade (
Karar alma yetisi
), Uzman sistemler kadar yetkin bir bilgi birikimi ve rasyonel yaklaşım. Bunların dengeli bir karışımı sayesinde Yapay Zeka, gelecekte
genetik
kusurları bulunan insan zekasına bir alternatif oluşturabilir.
Bu tehlikeyi gören bilim adamları bu rekabeti engelleyebilmek için insan zekasını genetik metodlarla geliştirerek doğal evrim sürecine katkıda bulunmayı amaçlamaktadırlar.
Yapay Zeka'nın Alt Kategorileri
Makine Zekası
(
Sembolik Yapay Zeka
)
Yapay Sinir Ağları
(
Sibernetik Yapay Zeka
)
Doğal Dil işleme
(
Dil ile düşünme
)
Konuşma Sentezi
(
Yapay Konuşma
)
Konuşma Anlama
(
Konuşma Analizi
)
Uzman sistemler
Örüntü Tanıma
Kaynak:
wikipedia.org.tr
x
BEĞEN
Paylaş
Paylaş
Cevapla
Kapat
Saat: 00:29
Hoş Geldiniz Ziyaretçi
Ücretsiz
üye olarak sohbete ve
forumlarımıza katılabilirsiniz.
Üye olmak için lütfen
tıklayınız
.
Son Mesajlar
Yenile
Yükleniyor...