ZÜBEYDE HANIM

Mustafa Kemal’in annesi (Selanik 1865 ?- İzmir 1923). Sarıgöllü Safizade Hacı Feyzullah Ağa’nıri kızıdır. Ailenin ilk kuşakları Orta Anadolu’dan göç ederek Selânik’in batısında, Arnavutluk sınırı yakınlarına yerleştirilen yörüklerdi. Zübeyde Hanım Selanik’te akrabalarının yanında yaşadığı sı­rada, kendisinden yirmi yaş büyük, Ali Rıza Efendi ile evlendi. Ali Rıza Efendi Gümrük Muhafaza Teşkilâtı nda küçük bir me­murdu. Bu evlenmeden, beş çocuk dünyaya getirdi: Fatma, Ömer, Naciye, Mustafa, Makbule. Çocukların ilk üçü daha be­beklik çağında öldü. Ali Rıza Efendi öldüğü zaman Mustafa Kemal henüz ilkokul çağındaydı. Zübeyde Hanım yalnız kalın­ca Hacı Süleyman Efendi’nin Langaza yakınındaki çiftliğinde kâhyalık yapan kardeşi Hüseyin Ağa’ya sığınmak zorunda kal­dı. Bir süre sonra da oğlunun okula gidebilmesini sağlayabil­mek için Selânik’e döndü.

Atatürk, Çanakkale Savaşı’ndan İstanbul’a dönünceye kadar Zübeyde Hanım kızıyla birlikte Selânik’te kaldı. Bu tarihten sonra Mustafa Kemal, annesini ve kızkardeşini İstanbul’a çağı­rarak Akaretler’de bir eve yerleştirdi. 1919’da oğlundan ayrıl­mak zorunda kalan Zübeyde Hanım onu ancak Ankara’da Dev­let başkanı olarak görebildi. Ankara’da, oğlunun yanında pek kısa bir süre yaşayabildi. 1923’te tedavi edilmek ve dinlenmek için gittiği İzmir’de öldü.