İlkbahar ve yaz akşam­larında çalılıkların arasında dolaşırken karan­lığın içinden birden garip bir çığlık sesi duyarsanız, bu büyük olasılıkla çobanaldatanın ötüşüdür. Bütün gün fundalıkların arasın­da gizlenen ya da uyuklayan bu kuşlar akşam karanlık basınca hareketlenerek böcek av­lamaya çıkarlar. 72 türü olan bu gece kuş­ları Yeni Zelanda ve bazı Pasifik Adaları dışında dünyanın hemen her yerine dağıl­mıştır.
Türkiye'de yaşayan tek tür olan bayağı çobanaldatan (Caprimulgus europaeııs) yak­laşık 30 cm uzunluğunda ilginç görünümlü bir kuştur. Bozumsu kahverengi üzerine daha koyu renkte benek ve çizgilerle kırçıllanmış tüyleriyle, gün ışığında bile kuru dal ve yapraklardan çok zor ayırt edilir. Kanatları ve kuyruğu oldukça uzun, bacakları kısa ve zayıf olan bu kuşun kafası geniş ve basık, gözleri de iridir. Kısa ve geniş gagası kapalıyken çok küçük gibi görünür, ama derin yarıklı olduğu için ağzı çok fazla açılabilir. Ağzının çevre­sinde kalın ve sert tüyler vardır. Erkeğin kuyruğu ve kanatları ak beneklerle bezen­miştir.
Bir gece kuşu olan çobanaldatan gece kelebeği ve güve gibi uçan gece böcekleriyle beslenir. Yumuşak kanat tüyleriyle hiç ses çıkarmadan uçar ve böcekleri havada izleye­rek geniş ağzıyla bir anda yakalar. Zorunlu olmadıkça yürümeyen bu kuşlar dinlenmek için yere konduklarında sanki toprağa yapış­mış gibi boylu boyunca uzanırlar. Bu halleriy­le, kondukları yerden bir daha kalkamayacakmış gibi görünürlerse de ürktükleri anda zorla havalanarak başka bir yere konar ve kolay kolay yakalanmazlar. Çobanaldatan adı belki de sinek, böcek avlamak için hep sürülerin çevresinde dolaşmalarından ve bu aldatıcı davranışlardan kaynaklan­mıştır.
Yazları Avrupa'ya ve Asya'nın batı bölüm­lerine gelerek buralarda üreyen bayağı ço­banaldatan kışın Afrika'ya göçer. Avrupa'da seyrek ağaçlıklarda, çalılık bölgelerde ve fun­dalıklarla kaplı yüksek arazilerde bulunur; genellikle çalı öbekleri arasındaki boşluklarda yuvalanır. Üreme mevsiminde dişi kuş çıplak toprağa kirli beyaz üzerine kahverengi benek­li iki yumurta bırakır. Yumurtadan çıkan yav­rular koyu renk benekli tüyleriyle toprağın üzerinde kolayca fark edilmez.

MsXLabs.org & Temel Britannica

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
  • Şube: Chordata (Kordalılar)
    • Sınıf: Aves (Kuşlar)
      • Takım: Caprimulgiformes (Çobanaldatanlar)
        • Familya: Caprimulgidae (Çobanaldatangiller)
          • Cins: Caprimulgus
            • Tür: C. europaeus

Çobanaldatan (Caprimulgus europaeus), çobanaldatangiller (Caprimulgidae) familyasından bir kuş türü.