Burdur

Burdur

Akdeniz Bölgesi'nin Göller Yöresi'nde yer alan Burdur ili toprakları güneybatıda Teke Yarımadası'nın iç kesimlerine doğru uzanır. Burdur adının nereden kaynaklandığına ilişkin çeşitli söylentiler vardır. Bunlardan birine göre, doğudan gelip Anadolu'nun içlerine doğru ilerleyen bir Türkmen aşiretinin gözleri görmeyen yaşlı reisi bugünkü Burdur kentinin bulunduğu yere gelince durur. Oğluna, duyduğu güzel kokulara bakılırsa burasının çayırlarla kaplı sulak bir yer olması gerektiğini söyler ve "burada dur ve yerleş" der. Böylece kurulan yerleşim yerine "Burada dur" adı verilir ve bu ad da giderek Burdur'a dönüşür. Oysa burasının Bizans Dönemi'nde Polydorion adıyla anıldığı bilinmektedir. Bu adın zamanla Burdur'a dönüştüğü sanılmaktadır.

Burdur İline ilişkin bilgiler

Yüzölçümü: 6.887 km2
Nüfus: 248.002 (1985)
İl trafik no: 15
İlçeler: Burdur (merkez), Ağlasun, Bucak, Gölhisar, Karamanlı, Kemer, Tefenni, Yeşilova.
İlgi çekici yerler:

İnsuyu Mağarası, Salda Gölü ve Köroğlu Beli orman içi dinlenme yerleri, Aziziye Ormanları

Tymbrianassos, Sagalassos (Ağlasun), Kremna (Çamlık) ve Kibyra (Gölhisar) eskiçağ kentleri

Burdur Ulucamisi; Divanbaba, Şeyh Sinan ve Taş (Taşdemir) camileri

Baltaoğlu, Eskiyeni, Tabak hamamları; Susuz Hanı ve incir Kervansarayı

Burdur Müzesi

Doğal Yapı
Burdur ili toprakları Batı Toroslar'ın uzantılarıyla engebelendirilmiştir. Birbirine paralel olan uzantılar arasında bazı çöküntü alanları yer alır. İl topraklarını batıda Eşler Dağı'nın doğu uzantısı, kuzeyde Söğüt Dağlan, güneyde de Katrancık Dağı kuşatır. Bucak kentinin batısındaki Kestel Dağı'nın doruğu 2.331 metreye ulaşır. Burdur ilinin büyük bölümünde akarsular denize doğrudan ulaşamadığından bu yöre kapalı bir havza niteliğindedir.
İlin kısa akışlı akarsularının çoğu Burdur, Karataş, Salda, Yarışlı ve Gölhisar göllerine dökülür. Bu küçük akarsular üzerinde sulamayı sağlamak ve taşkınları önlemek amacıyla Karamanlı, Kızılsu ve Onaç barajları kurulmuştur. İlin batısından güney-kuzey doğrultusunda geçip Denizli ili sınırları içine giren Dalaman Çayı ile doğusundan kuzey-güney doğrultusunda geçip Antalya ili sınırlan içine giren Aksu Çayı Akdeniz'e dökülür. Oluk biçimli bir çöküntü alanının sularla dolmasıyla oluşan Burdur Gölü'nün dışarıya akıntısı olmadığından sulan tuzludur ve bu nedenle gölde balık yaşamaz. Bazı kesimleri Isparta ili sınırlan içinde kalan bu gölde yaşayan su kuşla-n için koruma ve üretme alanı kurulmuştur.
Burdur ilinin en önemli düzlüğü olan Tefenni Ovası tarımsal üretim bakımından önem taşır. Tabanları birer eski göl yatağı olan Burdur, Ağlasun, Bucak, Gölhisar ovaları ile Yeşilova ilin öbür düzlükleridir. Burdur ilinin yaklaşık üçte biri ormanlarla kaplıdır. Ormanlar meşe, kızılcam, karaçam ve köknarlardan oluşur. Antalya sınırındaki yüksek dağlarda dünyada örnekleri az bulunan sedir ormanlarına rastlanır.
Akdeniz Bölgesi'nde yer almasına karşın, Ege Bölgesi'nin İçbatı Anadolu Bölümü'ne yakınlığı nedeniyle hem Akdeniz ikliminin hem de karasal iklimin etkisinde olan Burdur ilinde kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer.

Tarih
Burdur Gölü'nün güneybatısında bulunan Hacılar Höyüğü'nde yapılan kazılar Burdur ilinin yerleşim tarihinin Cilalı Taş Devri'ne kadar uzandığını göstermiştir. Burdur yöresi, Hititler döneminde Arzava Krallığı sınırları içinde yer aldı. İÖ 13. yüzyılda başlayan Frigya egemenliğinin izlerine, Düğer köyündeki Tymbrianassos kentinin en eski kalıntıları arasında rastlanır. Bölge daha sonra sırasıyla Lidya, Pers, Makedonya, Selevkos, Bergama ve Roma egemenliğine girdi. Bizans döneminde Polydorion adıyla anılan yöreye 11. yüzyılda Türkmenlerden olan Kınalı aşireti yerleşti. Bu dönemde Tirkemiş olarak adlandırılan yörenin merkezi Burdur Kalesi idi. 13. yüzyılda Anadolu Selçuklularının 14. yüzyılda da Hamidoğullarının eline geçen Tirkemiş, 14. yüzyılda Hamidoğulları tarafından Osmanlılara satılan topraklar arasında yer aldı. 1402'de Ankara Savaşı sonrasında Burdur ve çevresi bir süre için Osmanlı denetiminden çıktıysa da 1430'da gene Osmanlı Devleti topraklarına katıldı. 19. yüzyılın sonunda Konya vilayetine bağlı bir sancak olan Burdur, Kurtuluş Savaşı sırasında 28 Haziran 1919'dan 1 Haziran 1921'e kadar İtalyan işgali altında kaldı. Bu sırada, 1920'de bağımsız sancak olarak doğrudan İstanbul'a bağlanan Burdur, Cumhuriyet'in ilanından sonra il yapıldı.
Ekonomi
Burdur ilinin ekonomik yaşamında tarım ilk sırada yer alır. İlde yetiştirilen başlıca tarım ürünleri önem sırasına göre şekerpancarı, buğday, arpa, kavun, elma, havuç, soğan, karpuz, patates, domates, nohut ve üzümdür. Üretim miktarı az olmakla birlikte anason, haşhaş ve gülyağcılıkta kullanılan gül ilin önemli gelir sağlayan bitkisel ürünlerin-dendir.
Burdur ilinde büyük bir yer tutan dağların çayırlık alanlarında kıl keçisi ve koyun yetiştirilir. Burdur kenti ve çevresinde şekerpancarı küspesine dayalı olarak sığır besiciliği gelişmiştir. Dağlık alanlardaki ormanlardan elde edilen ürünler önemli bir geçim kaynağıdır.
Fazla gelişmemiş olan sanayi kuruluşları şeker, süt ürünleri, un fabrikaları ile et kombinasından oluşur.
İlin turistik bakımdan önem taşıyan başlıca doğal güzellikleri İnsuyu Mağarası, Burdur Gölü kıyısındaki plajlar ve konaklama tesisleriyle orman içi dinlenme yerleridir.
Yeraltı kaynakları bakımından fazla zengin olmayan Burdur ili topraklarında bazıları işletilen manganez, kükürt ve linyit içeren maden yatakları vardır.

Toplum ve Kültür
Eskiçağlardan beri süregelen el sanatları geleneği günümüzde özellikle kırsal yörelerde sürmektedir. El sanatları alanında özelliklerini koruyan dokumacılık yörenin yaşamında önemli bir yer tutar. Burdur dokumaları desen ve renk zenginliğiyle ünlüdür. Oldukça eski bir geçmişi olan halıcılık da 1950'den sonra ilin ekonomik yaşamında önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Burdur halıları düğüm sayısı ve renkleriyle hemen ayrımsanır. Kilim dokumacılığı genellikle dağ köylerinde yaygındır. Bu kilimler hem iç pazarlarda hem de ülkemize gelen turistler arasında alıcı bulmaktadır. Kökleri eskiye dayanan gelişmiş el sanatlarından biri de dövme bakırcılıktır.
Burdur ili tarihsel yapılar açısından oldukça zengindir. Dokuz mimari kattan oluşan Hacılar Köyü Höyüğü Cilalı Taş Devri (Neolitik Çağ) ve Bakır Çağı (Kalkolitik Çağ) kalıntılarının bulunduğu en önemli merkezdir.

İl Merkezi: Burdur

Ad: burdur.gif
Gösterim: 753
Boyut: 27.9 KB

İlin kuzey kesiminde kurulmuş olan Burdur kenti kendi adıyla anılan gölün 4 km kadar kuzeydoğusunda yer alır. Gölün doğu kıyısında yükselen tepelerin yamaç ve düzlüklerinde kurulmuş olan kent gölü ve vadiyi bütünüyle görür. Kent ile Burdur gölü arasında bağlar ve gül bahçeleri vardır. Ortasından Kurna Deresi geçen kentin iki yakası birçok köprü ile birbirine bağlanmıştır.
Burdur kenti tarih boyunca Ege Bölgesi'ni Antalya'ya bağlayan yollar üzerinde önemli bir konaklama merkezi olmuştur. O günlerden günümüze kalan Koca Oda ile Taş Oda konaklayanların yararlanmaları için yapılmış birer konukeviydi. Bugün de İstanbul-Antalya Karayolu kentin 2 km yakınından geçer.
Yapımı İÖ 2000'lere uzanan Pisidya Kalesi üzerine kurulan kentte Osmanlı döneminden kalma birçok yapı 1914 depremiyle büyük bir yıkıma uğramıştır.
Kentte Akdeniz Üniversitesi'ne bağlı Burdur Meslek Yüksekokulu ile Burdur Eğitim Yüksekokulu vardır. Kentteki müzede Pisidya dönemine ilişkin birçok yapıt sergilenmektedir.

Kentin nüfusu 53.995'tir (1985).

MsXLabs.org & Temel Britannica

MsXLabs Üye Girişi