Ekvador ve Ekvador Tarihi

Güney Amerika'nın Büyük Okyanus kıyısında, Peru ile Kolombiya ara­sında yer alır. Resmi adı Ekvador Cumhuri-yeti'dir.

Ülkeyi kuzey-güney doğrultusunda 700 km boyunca kesen And Dağları ekvator kuşağı­na özgü iklim koşullarını önemli ölçüde yu­muşatır. And Dağlarının Ekvador sınırları içinde kalan en yüksek noktaları Chimborazo (6.272 metre) ve dünyanın en yüksek etkin yanardağı Cotopaxi'dir (5.948 metre). Ülke volkanik ve son derece hareketli bir deprem kuşağında yer alır. And Dağları Ekvador'u birbirine paralel iki sıra halinde keser; dağ sıraları arasında, yük­sekliği 2.000-3.000 metre arasında değişen sert iklimli yayla ve düzlükler vardır. Bu düz­lükleri kesen vadilerde iklim daha yumuşak­tır. Ekvador'un sıcak bölgeleri Büyük Okya­nus ile And Dağları arasında kalan alçak ke­simlerdir. And Dağları'nın doğusunda kalan yağışlı bölge tropik yağmur ormanlarıyla kaplıdır.

Ülkenin en önemli ırmağı Guayas. Amazon'un çeşitli kollarıyla beslenerek Büyük Okyanus'a dökülür ve ulaşıma elverişlidir. Ekvador'un en uzun ırmağı Napo. Peru'da Amazon'la birleşir.
Ekvador'un yağmur ormanlarında sayısız böcek türlerinin yanı sıra sinekkapan, tanga-ra, ispinoz, papağan, karıncakuşu ve akbaba gibi çeşitli kuşlar yaşar. Ayrıca alpaka ve la­ma gibi dağ hayvanları; geyik, tapir, çok sayı­da maymun türleri; jaguar, puma, boa ve kay­man denilen timsahlara rastlanır. Irmak ve göllerde Amazon'a özgü ilginç balıklar yaşar.

Ekvador'un 1.000 km açığında, 18 adadan oluşan Galâpagos Adaları yer alır. Soğuk Pe­ru (Humboldt) Akıntısı adalarda egemen olan ekvator iklimi koşullarını bir ölçüde yu­muşatır. Galâpagos Adaları'nda en çok rast­lanan hayvan türleri denizaslanı, siyah ispinoz ve dev kara kaplumbağalarıdır .

Ekvador nüfusunun çoğu İspanyol ve Yerli melezi mestizolardan oluşur. Nüfusun yüzde 9'unu İspanyol asıllı beyazlar; yaklaşık yüzde 10'unu Siyahlar oluşturur. Bunlar sömürgeci­lik döneminde Afrika'dan köle olarak getiri­len Siyahlar'ın torunlarıdır; genellikle ülkenin kuzey kıyılarında yaşarlar. Nüfusun bir bölü­mü de Avrupalı-Afrikalı melezi mulattolar-dan oluşur. Sayıları giderek azalan Yerliler dağ vadilerinde yaşarlar ve nüfusun en yoksul kesimini oluştururlar.

Ekvador'un başkenti Ouito sönmüş bir ya­nardağın eteklerinde, deniz düzeyinden 2.850 metre yükseklikte kurulmuştur. Ouito' nun. ortalama sıcaklığı 13°C olan serin bir ik­limi vardır. Özgün bir mimari yapısı olan Ouito Güney Amerika'nın en güzel kentlerinden biridir. Guayaquil ise ülkenin başlıca limanı ve ticaret merkezidir.

Ekvador'un başlıca tarım ürünleri kauçuk, şekerkamışı, muz, portakal, hindistancevizi ve kakaodur. Ayrıca, lifleri dokumacılıkta kullanılan kapok ağacı, yaprakları Panama Şapkası'nın yapımında kullanılan toquilla önemli tarım ürünleri arasındadır (bak. K.A-pok). Başlıca tarımsal ihraç ürünleri kakao, kahve ve pirinçtir. Ülke sanayisi petrol ürün­leri, çikolata, şeker, kimyasal maddeler, ku­maş ve dokuma gibi ürünlere dayanır.

Ekvador'da kısmen gelişmiş bir karayolu sistemi vardır. Pan-Amerikan karayolu ülkeyi kuzey-güney doğrultusunda keser. Irmaklar ve demiryolları da ülke içi ulaşımda önemli bir rol oynar. Ülkede uluslararası iki havali­manı vardır.

15. yüzyıldan önce Ekvador'un dağlık bölge­lerinde ve kıyılarında tarım ve balıkçılıkla uğ­raşan çeşitli Yerli topluluklar yaşıyordu. 1450'lerde bölgeye giren İnkalar Yerli kabile­leri egemenlikleri altına aldılar. Daha sonra iç savaşlar yüzünden zayıflayan İnkalar 1534'te Francisco Pizarro önderliğindeki İspanyol is­tilacılara yenik düştü (bak. PlZARRO, francis­CO). Ekvador 1822'de bağımsızlığını kazana­rak, Simön Bolfvar önderliğinde kurulan Bü­yük Kolombiya Konfederasyonu'na katıldı (bak. Bolİvar. simön). 1830'da konfederas­yondan ayrıldı ve bağımsızlığını ilan etti. 1979'dan beri seçimle işbaşına gelen hükü­metler tarafından yönetilmektedir.