Bukalemun (Chamaeleo)

Bukalemun (Chamaeleo)
MsXLabs.org & Temel Britannica & Vikipedi

Chamaelio calyptratus

Bukalemungiller
Sınıflandırma

Alem: Animalia - Hayvanlar
- Şube : Chordata - Kordalılar
  - Sınıf : Reptilia - Sürüngenler
    - Takım : Iguania - İguanalar
      - Familya : Chamaeleonidae - Bukalemungiller

Ad: Lizard_kenya.jpg
Gösterim: 617
Boyut: 58.2 KB

Bukalemun
Bilimsel sınıflandırma

Alem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
  - Sınıf: Reptilia (Sürüngenler)
    - Takım: Squamata (Pullular)
    - Alt takım: Iguania (İguanalar)
    - Familya: Chamaeleonidae (Bukalemungiller) Bickel & Losos, 2002
      - Cinsler
        Bradypodion
        
        Calumma
        
        Chamaeleo
        
        Furcifer
        
        Kinyongia
        
        Nadzikambia
        
        Brookesia
        
        Rieppeleon
        
        Rhampholeon

Bukalemun, sürüngenler sınıfının Chamaeleonidae familyasından bulundukları ortama göre renk değiştirebilen, omurgalı hayvanlar ortak adı.
Birçok yönden kertenkelelerden farklılıkları bulunduğundan, bazı bilim adamları kertenkeleleri Rhiptoglossa alt takımına dahil ederler.

Özellikleri
Chamaeleonidae familyasını diğer kertenkelelerden ayıran en önemli özellik, ayakların, dilin ve gözlerin alışılmadık biçimleri ve renk değiştirme özelliğidir. Vücutları yanlardan basıktır. Dilleri boylarının yaklaşık 1-1,5 katı uzunluğunda, hareketli ve yapışkandır. Gözler bağımsız hareket eder, biri yukarı bakarken diğeri aşağıya bakabilir. Göz kapakları kalındır. Kolaylıkla renk değiştirirler. Derilerini sarı, yeşil tonları, kırmızı tonları, kestane rengi ve siyaha çevirebilirler, benekler, çizgiler oluşturabilirler. Uzunlukları 8-60 cm. arasında değişse de genelikle 30 cm. civarındadır. Çok yavaş yürürler. Ayakları ve kuyrukları dalları kavrayabilir.
Gözden saklanma ve sık renk değiştirme yeteneğiyle bilinen bukalemunun, kuyruklu sürüngenler takımında ayrı bir yeri vardır. Bağlı olduğu bukalemungillerin Afrika, Madagaskar , Hindistan, Akdeniz kıyıları ve İspanya'nın güneyinde yaşayan 80' den fazla türleri vardır.

Beslenme
Genellikle çekirgeler, mantidler,sinekler cırcırböcekleri ve diğer böcekleri yer ama daha büyük bukalemunlar, küçük kuşlar ve diğer kertenkeleleri de yiyebilmektedir.

Üreme
En çok yumurtalayarak üreme görülür. Çiftleşmeden sonra 3-6 hafta içinde yumurtalar dişi tarafından açılan çukurlara bırakılır.
Bukalemunlardan bazıları doğurarak bazıları ise partenogenetik yolla ürerler. Partenogenetik yolla üreme şu ana kadar Chamaeleonidae'dan Rhampholeon boulengeri türünde görülmüştür. Bu türün dişi bireyleri erkeğin spremlerine ihtiyaç duymadan döllenmemiş yumurtadan yavru üretebilirler.

Ad: Kameleon.jpg
Gösterim: 724
Boyut: 71.5 KB

Bukalemunlar bildiğimiz kertenkeleleri, ayrıca iguana ve varan gibi ilginç sürüngen türlerini kapsayan kelerler alttakımının üyeleridir. Bu grubun öbür üyeleri arasında da renk değiştirme özelliği görülmekle birlikte, bukalemunlar belirli koşullarda hızla renk değiştirme yeteneğinin simgesi sayılır. Genellikle ağaçlarda yaşayan bu sürüngenlerin, hepsi Eskidünya' da dağılmış 90 kadar türü vardır. Bunların hemen hemen yarısı Madagaskar'da, geri kalanların çoğu Afrika'da, Sahra Çölü'nün güneyinde yaşar. Ayrıca Sri Lanka (eski Seylan) ve Hindistan'da bir, Arabistan'da da iki tür bukalemun bulunur. Akdeniz bukalemunu denen bir tür de Akdeniz'in güney kesimlerinde, bu arada Türkiye'nin Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaşar. Ortalama 15-20 cm uzunluğunda olan bukalemunların bazı küçük türleri ancak 7,5 cm uzunluğundadır; oysa Madagaskar'da yaşayan dev bukalemunların uzunluğu 60 santimetreyi bulur.
Bukalemunun renk değiştirmesi, derisindeki pigmentlerin bir araya toplanıp yoğunlaşmasına ya da dağılmasına bağlıdır. Sinir sisteminin denetimi altında olan bu süreç, sanıldığının tersine çevredeki renklerle yakından ilişkili değildir. Gündüzleri doğrudan gün ışığı almadığı zaman bukalemunun rengi gri ya da yeşildir. Kızgın güneş ışığında hayvanın rengi koyulaşır; akşama doğru da iyice açılarak krem rengine dönüşür. Kısacası bukalemun, bulunduğu ortamın renklerine uyum sağlamaktan çok aldığı ışığın şiddetine bağlı olarak, ayrıca heyecan, korku gibi duyguların etkisiyle ve düşmanlarından korunmak amacıyla renk değiştirir.
Bukalemunun gövdesi ağaçların üzerinde yaşamaya uyarlanmıştır. İkisi ya da üçü kaynaşmış olan ayak parmakları ile tek olan başparmağı tıpkı maymunlarda ve insanda olduğu gibi karşılıklı gelebildiği için, hayvan ince dalları sıkıca kavrayabilir. Ayrıca uzun kuyruğuyla dallara tutunup sarkabilir; kullanmadığı zaman da kuyruğunu bir halat gibi kıvrık tutar. Bukalemunun dili neredeyse gövdesi ile başının toplam uzunluğuna yakındır. Daha çok böceklerle beslenen bu sürüngen, uzun dilini hızla ileriye doğru fırlatarak ucundaki yapışkan yumruyla avını yakalayıp yer. Su gereksinimini ise yapraklardaki çiy ya da yağmur damlalarını yalayarak giderir. Koni biçiminde birer gözkapağıyla örtülü olan iri ve patlak gözleri birbirinden bağımsız hareket eder. Böylece iki gözüyle değişik yönlere bakabilir; ama avlanırken genellikle iki gözünü de avına odaklayarak hareketlerini yakından izler.
Bukalemunların çoğu, sayısı 2-40 arasında değişen yumurtalarını toprağa ya da çürüyen ağaç gövdelerine bırakır. Güney Afrika'da bulunan birkaç türün yavruları ise yumurtadan çıkmış olarak doğar. Bazı türlerin başında boynuzsu çıkıntılar vardır. Daha çok erkekte bulunan bu boynuzlar bölgeyi savunma sırasında bukalemuna korkutucu bir görünüm vererek düşmanlarını kaçırmasına yardımcı olur.

Ad: bukalemun_iskelet.JPG
Gösterim: 954
Boyut: 57.5 KB

Bir bukalemun iskeleti

Bukalemun resimleri konusu için bakınız:

Bukalemun Resimleri

MsXLabs Üye Girişi