Yeryüzündeki bir noktanın konumu o noktanın enlemi ve boylamıyla tanımlanır.

Enlemleri ve boylamları belirtmek için, haritaların ve yerküre model­lerinin üzerine gerçekte var olmayan birtakım daireler çizilmiştir. Ekvatora paralel olarak geçtiği düşünülen sanal çemberlerden her birine paralel ya da enlem dairesi denir. 360 dereceye bölünmüş ekvator dairesinin dere­celerinden her birini kuzey ve güney kutup noktalarıyla birleştirdiği düşünülen daire yay­larına da meridyen ya da boylam dairesi denir. Ekvatorda birbirinden uzakta olan meridyenler kutuplara doğru birbirine yakla­şarak tam kutup noktalarında birleşir. Bir noktanın enlemi, o noktayı Dünya'nın merke­ziyle birleştiren doğru parçasının ekvator düzlemiyle yaptığı açıdır. Bir noktanın boyla­mı ise o noktadan geçen meridyen yayının bulunduğu düzlem ile başlangıç meridyenin­den geçen düzlem arasındaki açıya eşittir. Londra'daki Greenvvich Gözlemevi'nden ge­çen meridyen 1884'te uluslararası başlangıç meridyeni olarak kabul edilmiştir. Aynı para­lel ya da enlem dairesi üzerinde bulunan bütün noktaların enlemleri aynıdır. Aynı me­ridyen üzerindeki bütün noktaların da boy­lamları aynıdır.

Enlem ve boylam belirli bir açıyı belirttiği için, derece, dakika ve saniye gibi açı birimle­riyle ölçülür. Bir noktanın enlemini belirtir­ken ekvatorun kuzeyinde ya da güneyinde olduğunu da belirtmek gerekir. Ekvatorun enlemi 0°, kutup noktalarınınki 90°'dir. İstan­bul kenti 41°02' kuzey (genellikle 41°02'K olarak yazılır), güney yarıküredeki Sidney kenti ise 33°50' güney (33°50'G) enlemin-dedir.

Bir noktanın boylamı da başlangıç meridye­ninin doğusunda ya da batısında olduğu belir­tilerek ölçülür. Buna göre İstanbul 28°57' doğu boylamında, New York ise 74° batı boylamındadır.

Uçaklar ve açık denizde yol alan gemiler, yakınlarında konumlarını belirlemeye yaraya­cak sabit bir nokta olmadığı için, enlem ve boylamdan yararlanarak konumlarını belirler. Bir yerin enlemi Güneş'in, yıldızların ya da Ay'ın konumunu gözlemle­yerek bulunabilir. Ama böyle bir gözlemle boylamın bulunabilmesi için zamanın da tam olarak bilinmesi gerekir.
Bir derecelik enlemin uzunluğu (bir derece­lik açının karşısına düşen yayın uzunluğu) yaklaşık 111 kilometredir. Bir derecelik boy­lamın uzunluğu da ekvatorda bir derecelik enlemin uzunluğuna eşittir; ama bu uzunluk kutuplara yaklaştıkça azalır ve kutuplarda sıfır olur.