Yunan edebiyatının en eski örneklerinden Homeros ve Hesiodos'un şiirlerinin, Eski Yunanistan'ın Karanlık Çağlar'dan çıkmakta olduğu sıralarda yazıldığı söylenir. Homeros, İlyada ve Odysseia adlı epik şiirlerin kimine göre tamamının; kimine göre ise bir bölümünün yazarıdır. Homeros'un İÖ 9. yüzyıl dolaylarında yaşamış, olduğu sanılmaktadır, oysa yapıtlarında Miken dönemini ve İÖ 12. yüzyıldaki Truva Savaşı'nı anlatır. Büyük kahramanların yetiştiği bu döneme Homeros Çağı ya da Kahramanlık Çağı da denir. Home-ros'un yazılarından, o dönemde halkın kentlerde toplandığını ve bu kentlerin, birer kralı ve meclisi bulunan bağımsız devletler olduğunu öğreniyoruz. Çiftçilik ve çobanlıkla uğrasan halk aynı zamanda savaşta ustaydı. Savaş yüceltilir, direnç, yüreklilik ve onura çok önem verilirdi.
Homeros Çağı'nda Yunanlılar'ın birçok tanrısı vardı. Tanrılar insana benzer, ama ölümlülerden daha büyük, daha güzel ve daha güçlü olarak betimlenirlerdi. Tanrıların, Kuzey Yunanistan'da ülkenin en yüksek dağı olan karlarla kaplı Olympos Dağı'nda oturduklarına inanılırdı.
Gökyüzü tanrısı Zeus tanrıların kralı, tanrı ve tanrıçalar ailesinin reisiydi. Her a onun karısı, genç tanrıların çoğu ise Zeus'un çocuklarıydı. Bunlar arasında akıl, erdem ve savaş tanrıçası Athena; savaş tanrısı Ares; tanrıların habercisi Hermes; hekimlik, sanat ve gerçeğin tanrısı Apollon; av ve bereket tanrıçası Artemis ve demirciler tanrısı Hephaistos vardı. Zeus'un erkek kardeşi Poseidon denizlere, öbür erkek kardeşi Hades ise yeraltındaki ölüler dünyasına hükmederdi. Bu tanrılara ilişkin efsane ve mitlere mitolo]i denir.
19. yüzyıla kadar, Homeros'un şiirlerinde geçen öykülerin gerçek tarihle bir ilgisi olabileceğini kimse sanmıyordu. Ne var ki, 1872'de Heinrich Schliemann, Homeros'un Truva olarak anlattığı yerde büyük bir kentin kalıntılarını buldu. O zamandan bu yana Eski Yunanistan'la ilgili birçok yerleşme bölgesinde arkeolojik keşifler yapıldı. Örneğin Tiryns, Argos ve Sparta'da zengin kalıntılar bulundu.
Truva'da bulunan kalın duvar ve kapılar, Homeros'un yazdığı gibi, Akhalı komutanların kenti 10 yılda aldıklarına inandırıcı bi kanıttır. Miken'de mezarlarda bulunan vazc lar ve altın eşyalar, Homeros'un anlatı kadar güzel ve zengindir.
Daha yakın zamanlarda, gene Homeros' sözünü ettiği bir yer olan Navarin'de bü; bir sarayın kalıntıları bulundu. Burada, ü leri yazılı yüzlerce kil tablet ortaya çıkar Anlamı çözülen bu yazıların Yunanca oh anlaşıldı. Tabletler Yunan alfabesinin h riyle değil, ilk olarak Girit'te gelişi "hinear B" denen bir yazı biçimiyle ya; tı. Knossos'ta daha birçok benzer bulunmuştur.
Homeros'un tarihsel destanlarının günümüze ulaşan "İşler ve Günler" ad de Hesiodos, İÖ 8. yüzyıldan, yar yaşadığı dönemden söz eder. Hes çiftçi ya da çoban olduğu sanılmaktadır. "İşler ve Günler"in birinci bölümünde, insanların çok çalışarak ve tanrılara saygı göstererek iyi bir yaşam sürebilecekleri anlatılır. Başka bir bölümde çiftçilikle ilgili bilgi verilir. Hesiodos' un betimlediği dünya, Homeros'unkinden farklıdır. Başlıca geçim kaynağı savaşlar ya da ganimetler değil, çiftçilik ve ticarettir. Kent devletleri artık krallar ya da kabile reisleri tarafından yönetilmemektedir. Onların yerini aristokratlar yani soylulardan oluşan yeni bir yönetici sınıf almıştır.
Kaynak: Msxlabs & Temel Britannica
