Kubilay Han'ın Sarayında

Kubilay Han, Pololar'a büyük konukseverlik gösterdi ve Marko Polo çok geçmeden hanın gözde adamları arasında yer aldı. Çince öğ­rendi ve 17 yıl boyunca valilik de içinde olmak üzere hana birçok hizmette bulundu. Çeşitli görevlerle Çin'i baştan başa gezdi. Sibirya, Zengibar, Birmanya, Çinhindi ve Hindistan'a gitti. Marko Polo'nun Çin'de karşılaştığı bin­lerce yıllık tarihi olan uygarlık Avrupa'dan çok daha ileriydi. Yönetim sistemi başarılıydı. Ülkede çeşitli dinlerin çatışma ve rekabet olmadan birlikte var olmasına olanak veren dinsel bir hoşgörü egemendi.
Marko Polo yazılarında, gittiği büyük kent­lerden birinde sıcak ve soğuk suyu olan 300 hamam bulunduğunu, soyluların da, yoksul halkın da her gün yıkandığını, iki kenarı ağaçlı yollar, büyük saraylar, parklar ve güzel köprüler olduğunu belirtmiştir. Çinliler, Av­rupa'da ancak 400 yıl sonra kullanılacak olan kömürü daha o zamanlar kullanıyor, Avrupa' da 15. yüzyılda kullanılmaya başlanan yağlı­boyayla 7. yüzyıldan beri resim yapıyorlardı. Cilt hastalıklarını iyileştirmek için petrolden bir tür yağlı merhem elde etmeyi ve Avrupa' dan çok daha önce yoğunlaştırılmış süt yapma yöntemini biliyorlardı.

Marko Polo gördüğü ve incelediği her şeyi hana bildiriyor, ona yönetime ilişkin yararlı önerilerde bulunuyordu. Han, Marko'nun hizmetlerinden yararlandığı için Pololar'ın Çin'den ayrılmasına izin vermiyordu. Ama sonunda, 1292'de Kubilay Han'ın İran hü­kümdarına eş olarak göndermek istediği bir Moğol prensesini İran'a götürmek görevi Marko Polo'ya verildi. Çin'den 14 gemiyle yola çıkıp uzun ve serüven dolu bir yolculuk­tan sonra Hürmüz Boğazı'na ulaşan Pololar, prensesi Horasan'a bıraktıktan sonra Trab­zon'a gittiler. Yolculuğun sonraki bölümü gemiyle yapıldı. 1295'te Venedik'e ulaştıkları zaman büyük bir servet sahibi olmuşlardı.
Marko Polo'nun yolculuklarıyla ilgili anıla­rına zamanında çok az kimse inandı. Vene­dikliler ile Cenevizliler arasındaki savaşa katı­lan Marko Polo, 1298'deki bir deniz savaşında Cenevizliler'e esir düştü. Cenova'daki hapis­hanede tanıştığı Pisalı yazar Rusticiano'ya Asya'da geçen olağanüstü serüvenlerini yaz­dırdı. II milione adıyla basılan kitap büyük bir ilgi ile karşılandı. Daha sonra birçok dile çevrildi.

Marko Polo'nun Geziler Kitabı adıyla 1985'te ülkemizde de yeni bir çevirisi yayım­landı.