Lizbon
Portekiz'in başkenti ve en büyük kentidir. Tajo Irmağı'nın Atlas Okyanusu'na döküldüğü geniş koyun kıyısında, denizden 14 km içerde yükselen iki tepenin yamaçlarında kuruludur. Lizbon tarihsel yapıları ve sayısız parklarıyla Avrupa'nın en güzel kentlerinden biridir. En sonuncusu 1755'te gerçekleşen korkunç depremler güneydoğudaki Alfama semti dışında eski kentin tümünü yıkıntıya dönüştürdü. Alfama'daki labirent benzeri dar ve dolambaçlı sokaklar, basamak basamak yükselerek kentin ilk kurulduğu tepede Magripliler'ce yapılmış olan kaleye çıkar. Kalenin hemen aşağısında 12. yüzyıldan kalma bir katedral yer alır. Büyük bölümü yeniden yapılan bu katedralde Lizbon'un koruyucusu sayılan St. Vincent'in mezarı bulunmaktadır. Efsaneye göre St. Vincent, iki kuzgunun kılavuzluk ettiği bir gemiyle Lizbon'a gelmiştir.
Modern Lizbon'un dümdüz uzanan caddelerinin iki kenarında çok katlı beyaz yapılar yükselir. En işlek caddesi genişliği 100 metreyi bulan iki yanı ağaçlı Avenida da Liberdade'dir (Özgürlük Caddesi). Kentte ayrıca pek çok park ve bahçe vardır. Lizbon 18. yüzyılda depremden sonra yeniden kurulurken, ticaret ve sanayi kuruluşları ayrı ayrı caddelerde yer aldı. Bunlardan ikisi olan Rua da Prata (Gümüş Caddesi) ve Rua Aurea (Altın Cadde) bugün de gümüş ve altın takıların yapılıp satıldığı kuyumcu dükkânlarıyla dikkati çeker. Lizbon'daki hastanelerin, okulların, spor alanlarının ve resmi yapıların çoğu kentin kuzey kesimindedir. Kentte zengin müzeler vardır. Bunlardan biri krallık faytonlarının, binek arabalarının ve tahtırevanların sergilendiği Araba Müzesi'dir. Bir başka müzede ise ince işçiliğiyle hayranlık uyandıran altın ve gümüş eşya bulunmaktadır. Lizbon'un banliyösü Belem'de, ünlü kâşif Vasco da Gama'nın Hindistan seferine çıktığı yerde yapılan kilise ve manastır Portekiz'in en güzel dinsel yapıları arasındadır.
Lizbon'da kullanılan su, kente iki büyük sukemeriyle ulaşır. Bunlardan biri, yükseklikleri 60 metreyi geçen 35 kemeriyle Alcantara vadisinden geçer. Kent önemli bir demiryolu merkezidir. Portekiz'in ticaretinin yarıdan fazlası Lizbon limanından yapılır. Dışarıya satılan ürünler arasında kereste, mantar, zeytinyağı, şarap ve konserve balık sayılabilir. Dışarıdan,kömür, petrol, ham pamuk ve tahıl alınır.
Lizbon İÖ 3. yüzyıl ile İS 5. yüzyıl arasında Roma egemenliğinde kaldı. Bundan sonra 8. yüzyılda kenti ele geçiren Magripliler'in egemenliği 400 yıldan fazla sürdü. Lizbon'un önemi 15. yüzyılda Hindistan ve Amerika denizyollarının keşfedilmesiyle arttı. 1588'de İngiltere'nin fethine hazırlanan güçlü Armada (İspanyol donanması) Lizbon'dan yola çıkmıştı. Lizbon'un nüfusu 829.600'dür (1986).
Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica
