Patates (Solanum tuberosum)

Patates
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Patates bitkisi

Bilimsel sınıflandırma

Alem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
  - Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
    - Takım: Solanales
      - Familya: Solanaceae (Patlıcangiller)
        Cins: Solanum
        Tür: S. tuberosum
Binominal adı: Solanum tuberosum L.

Patates (Solanum tuberosum), patlıcangiller (Solanaceae) familyasından yumruları yenen otsu bitki türü. Boyu 60-80 cm’ye varan, beyazımsı-pembemsi çiçekler açan, yumruları hariç zehirli otsu bir bitkidir.

Genel Özellikleri
Bitkinin toprak altında kalan yumruları “patates” olarak bilinir. Bu yumrular nişasta bakımından zengin olduğundan önemli bir besin maddesidir.Bu yumrular aynı zamanda uyuşturucu yapımında kullanılır.Patateste nişastadan başka belli bir oranda protein de bulunur; nişasta %20, protein %12'dir. Besin değeri 95 kaloridir. Bitkinin toprak üstü kısımlarında zehirli alkoloitler bulunmasına karşılık yumruları zehirli değildir. Ancak çimlenmiş patateslerde de bu alkoloitler teşekkül ettiğinden zehirlenmelere sebebiyet vermektedir. Patates yumrularında bulunan nişasta taneleri yumurta veya armut şeklinde olup, 70-100 mikron büyüklüğünde tanelerden ibarettir. Patates dış kabuk rengine göre sarı ile kırmızı, etine göre beyaz ve sarı olarak ayrılır. Sarı patates makbuldür. Patates tohumuna milva denir. Özellikle Eskişehir'in Alpu ilçesinde yetiştiriciliği yapılir.

Kullanıldığı Yerler
Şeker hastalarına faydalıdır. Susuzluğu giderir. Mide ve onikiparmak bağırsağı ülserinde yararlıdır. Karaciğer şişliğini de giderir. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Damar şişliğinde faydalıdır. Sert bir şey yutulduğu zaman yabancı maddenin vücuda zarar vermeden çıkartılmasını sağlar. Patates yemek basur memesi, yanık ve çıbanların ağrılarını geçirir.

Tarihçe
Günümüzde çağdaş botanistler patatesin anavatanının Güney Amerika olduğu konusunda uzlaşmışlardır.Öyleki patates And dağları'nda yabani türler olarak belirmiş ve buradan Kolombiya ve Venezuella'ya oradan da Şili ve kuzey Arjantin'e gelmiştir.En sonunda tüm türler Peru'da ekilmeye başlamıştır.Patates ekimine dair günümüzdeki tek kanıt yaklaşık 7,000 yıl önce Peru'da gerçekleşmiş olmasıdır. İlk kez patatesi Avrupa'ya getiren İspanya'lı bir fatih olan Pedro Cieza de León getirmiştir.Quechua kökenli bir kelime olan patates aynı yıllarda İspanya da ekilmeye başlandı. 1540'larda Fransa'da ekimine başlandı ve patatesi 1590'da ilk olarak botanik literatürüne geçiren İsviçreli botanist Gaspard Bauhin'dir.

Ayrıca yetiştiriciliği için bakınız: Patates Yetiştiriciliği

MsXLabs Üye Girişi