NEWTON,

Sir Isaac (1642-1727).
İngiliz fi­zikçi ve matematikçi

Isaac Newton dünyanın gelmiş geçmiş en büyük bilginlerinden biridir. Bir çiftçinin oğluydu. İngiltere'de Lincolnshire'da doğdu. Doğumundan üç ay önce babası ölmüş, annesi ise yeniden evlenmiş ve Isaac'ı büyükannesinin yanında bırakarak bir başka köye taşınmıştı. Isaac oldukça yalnız bir ço­cukluk dönemi geçirdi.

Isaac pek parlak bir öğrenci değildi, ama uçurtma, yel değirmeni ve güneş saati gibi şeyleri yapmakta büyük bir ustalık gösteriyor­du. 18 yaşındayken matematik öğrenimi gör­mek üzere Cambridge Üniversitesi'ne girdi. 1665'teki veba salgını nedeniyle üniversitenin kapatılması üzerine, çalışmalarını evinde sür­dürdü. Anlatıldığına göre, bir gün Woolsthorpe'deki evinin bahçesindeyken, bir elmanın ağaçtan düştüğünü gördü ve elmanın neden dümdüz yere doğru hareket ettiğini düşünme­ye başladı. Sonunda, bunun Dünya'nın elma­yı çekmesinden kaynaklandığı sonucuna ulaş­tı. Böylece, yerçekimi kuramı üzerine çalış­maları başlamış oluyordu Bu öyküye çok az insan inanmaktadır. Ama, Newton'un doğal olguların açıklanış yolları üzerine derinlemesine düşünmüş olduğu bir gerçektir.

Bilim dünyası açısından çok önemli olan bu üç buluşu gerçekleştiren Newton henüz dün­ya çapında bir üne kavuşmamıştı. Çalışmala­rını çok az kişi biliyordu. Ama 1669'da mate­matikçi Isaac Barrow'un önerisi üzerine New­ton, henüz 27 yaşındayken Cambridge Üniversitesi'nde matematik profesörü olarak gö­revlendirildi.

Işık konusundaki çalışmalarını sürdüren Newton, 1668'de ilk aynalı teleskopu yaptı 1671'de, Londra'daki Krali­yet Derneği bu teleskopu inceledi ve Newton'u derneğin üyeliğine seçti. Newton artık İngiliz bilim dünyasının önderi durumuna gel­mişti.
Newton en önemli yapıtı olan Philosophiae Naturalis Principia Mathematica? ("Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri") 1687' de yayımladı. Kısaca Principia adıyla anılan ve Newton'un hareket yasaları, dalga kuramı ve yerçeki­mi üzerine çalışmalarını içeren bu yapıt, bu­güne kadar yazılmış bilimsel kitapların en önemlilerinden biridir. Newton'un yerçekimi kuramı, gezegenlerin hareketleri ile kuyruk­luyıldızların yörüngelerinin açıklanması açı­sından büyük önem taşır . Newton, 1704'te yayımlanan Opticks ("Optik") adlı ya­pıtında ise, diferansiyel ve integrai hesap ile öbür matematik çalışmalarının yanı sıra ışık kuramını da açıklamıştır.

1696'da darphane müdürlüğüne getirilen Newton, para basım sisteminde reform yaptı. İki kez parlamentoya seçildiyse de siyasetle fazla ilgilenmedi. 1703'te Kraliyet Derneği'nin başkanı olan Newton, bu görevini ölünce­ye değin sürdürdü. 1705'te Kraliçe Anne ona "sır" unvanı verdi. Newton, bu unvanı alan ilk İngiliz bilim adamıydı.

Sir Isaac Newton yaşamını tümüyle bilime adamıştı. Ama öfkeli yapısı ve bilim adamla­rının kendisine yönelttiği eleştiriler çalışma­larını olumsuz yönde etkiledi. Robert Hooke ve Newton'un çalışmalarından habersiz ola­rak diferansiyel ve integral hesabı bulan Al­man matematikçisi Gottfried Wilhelm Leibniz ile uzun süreli sert tartışmalara girişti. Eleştiriden çekindiğinden, "matematik kafası basit kişilerin sataşmalarından korumak için" Principia'yı özellikle zorlaştırdı.Daha sonraki yıllarda Newton, sağlığının bozulması üzerine bilimsel çalışmalarına son vermek zorunda kaldı. Londra'da öldü ve Westminster Abbey'e gömüldü.