Arama

Vietnam ve Vietnam Tarihi - Tek Mesaj #4

BrookLyn - avatarı
BrookLyn
Kayıtlı Üye
12 Kasım 2008       Mesaj #4
BrookLyn - avatarı
Kayıtlı Üye
Vietnam
Güneydoğu Asya'da, Çinhindi Yanmadası'nın doğusunu kaplayan bir ülke­dir. Uzun, dar bir kara parçası üzerinde yer alan Vietnam'ı, kuzeyde Çin, batıda Kampuçya ile Laos, güneyde ve doğuda Güney Çin Denizi ile Tonkin Körfezi çevreler. Daha önce Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam olarak iki ayrı cumhuriyete bölünmüş olan ülke, 1976'da Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti olarak birleşti.

Vietnam dağlık bir ülkedir. Halkın büyük çoğunluğu, arazinin düz ve toprağın verimli olduğu alçak düzlüklerdeki iki deltada yaşar. Kuzeyde, Tonkin'deki deltayı Song-Koi Ir­mağı (Kızıl Irmak) ile kolları oluşturur. Baş­kent Hanoi ile liman kenti Haifong bu delta üzerindedir. Güneydeki Mekong deltası Song-Koi deltasından çok daha büyük ve kalabalık bir yerleşim bölgesi­dir. Ülkenin en eski ve en önemli kentlerinden biri olan Ho Şi Minh de (eskiden Saygon) Mekong de İt aşırıdadır. Vietnam topraklarının yaklaşık üçte ikisini ülkenin ortasında denize paralel olarak uzanan Annam Sıradağları kaplar. Vietnam'da yazların sıcak, kışların ılıman geçtiği tropik bir muson iklimi vardır. Ülke sık ormanlarla kaplıdır ve yoğun yağış alır. Ülkenin kuzey ve güneybatı bölgelerinde musonlann etkisiyle yaz sonlarında ve sonba­harda sık sık tayfunlar görülür.

Önceleri, ülke topraklarının büyük bir bö­lümü orman, bambu ve mangrov bitki örtüsü ile kaplıydı. Uygulanan ilkel tarım yöntemleri ve daha sonra, Vietnam Savaşı'nda kullanılan bombalar ve çıkan yangınlar bu bitki örtüsü­nün büyük ölçüde yok olmasına neden oldu. Yüksek dağlık alanlar daha çok çalılar ve çayırlarla örtülüdür. Yabanıl hayvan varlığı fil, kaplan, ayı, piton, timsah, yaban domuzu, geyik, leopar ve çakal gibi birçok değişik türü kapsar.Vietnamlılar görünüş olarak daha çok Çinlilere benzerler. Dinleri Budacılık, Taoculuk ve Konfüçyüsçülük'ün bir karışımıdır. Nüfusun dörtte üçü tarımla uğraşır ve genellikle köylerde yaşar. Ekili alanların büyük bölümü pirinç üretimine ayrılmıştır ve tarımsal üreti­min yandan fazlasını pirinç oluşturur. Bazı bölgelerde yılda iki kez pirinç ekimi yapılır. Öteki önemli ürünleri arasında kauçuk, mısır, şeker, muz, hindistancevizi, biber, çay, tütün ve tatlı patates sayılabilir. Balıkçılık ülke eko­nomisinde önemli bir yer tutar. Hayvancılık, özellikle de domuz ve sığır besiciliği yapılır. Ülkenin güneyindeki topraklar tarıma daha elverişlidir. Kuzey ise daha çok bir sanayi bölgesidir ve kömür, tuz, kalay, demir, çinko gibi mineral kaynakları vardır.

Tarih
Vietnam tarihi, tarihöncesinde ülkenin kuze­yinde kurulmuş eski ve efsanevi Hong Bang hanedanına kadar iner. Bölge, İÖ 2. yüzyıl­dan, bağımsız bir krallığın kurulduğu İS 10. yüzyıla kadar Çin yönetiminde kaldı. Fransız ve Portekizli misyonerler 16. yüzyılda Viet­nam'a geldiler. Fransızlar aynı dönemde ticari ilişkilerini de geliştirmeye başladılar. 1802'de güneydeki hanedan Fransızların yardımıyla tüm ülkenin denetimini ele geçirdi. 1862'de as­keri bir harekât başlatan Fransızlar Saygon'u ve çevresini aldılar. 1867'de Cochinchine denen bütün Güney Vietnam Fransız kolonisi ilan edildi. Fransa sonraki 40 yıl içinde, Vietnam, Kampuçya ve Laos'u Fransız Çin-hindi adı altında birleştirdi. Vietnam tarihinin en güç yılları II. Dünya Savaşı (1939-45) sonrasında yaşandı. Savaş sırasında bölge Japonya'nın denetimine girmişti. 1945'te ise Japonya Müttefiklere yenilince, uzun süredir bağımsızlık mücadelesi sürdüren Viet Minh adlı birleşik cephe Ho Şi Minh'in önderliğin­de Hanoi'de yeni bir hükümet kurdu ve eylülde bağımsızlık ilan edildi. Ama Potsdam Konferansı'nda Müttefikler Vietnam'ı 17° ku­zey enleminden ikiye böldü. Ülkenin kuzeyi­ne Çin, güneyine ise İngilizlerin yardımıyla Fransızlar egemen oldu.

Bu durum, güneyde, Kuzey Vietnam hükü­metinden destek gören yeni bir gerilla hare­ketinin başlamasına yol açtı. 1946-54 arasında kuzey ve güney arasında yürütülen bu savaş Cenevre'de bir anlaşmaya varılmasıyla sonuç­landı. Güneyde başa geçen Ngo Dinh Diem güç kullanarak baskıcı bir yönetim kurmaya çalıştı, ama güçlü bir direnişle karşılaştı. 1960'larda giderek büyüyen bu direniş hükü­met kuvvetleriyle, Kuzey Vietnam ve Çin tarafından desteklenen Vietkong gerillaları arasında bir iç savaşa dönüştü. Daha önce askeri danışmanlar, silah ve para desteğiyle Güney Vietnam yönetiminin yanında yer alan ABD, 1965'ten sonra yoğun bir askeri hare­kât başlattı, ama önemli bir zafer kazana­madı.

Dünya ve ABD kamuoyunda Vietnam Savaşı'na karşı giderek artan hoşnutsuzluğu da dikkate alan ABD yönetimi, 1969'da birliklerini geri çekmeye başladı. 1973'te varı­lan ateşkes antlaşmasından sonra ABD'nin Vietnam'dan geri çekilmesiyle savaş sona erdi. Ama ateşkes uzun sürmedi ve kuzeyli güçler 1975'te Güney Vietnam'ın başkenti Saygon'u ele geçirdi. Bu savaşa ilişkin ayrıntı­lı bilgileri VİETNAM SAVAŞI maddesinde bulabilirsiniz. Kuzey Vietnam ile Güney Vietnam 1976'da tek ülke olarak birleşti, ama yıllarca süren savaş ve bombardıman sonucu büyük bir yıkıma uğramıştı. 1978'den sonra SSCB ile ilişkilerini geliştiren Vietnam yönetiminin Kampuçya ve Çin ile arası açıldı. Vietnam birlikleri, 1979'da Kampuçya'yı işgal ederek orada yeni bir hükümet kurdu. Vietnam'a "bir ders vermek" amacıyla Çin, Vietnam topraklarına girdi, ama bu savaşta hiçbir taraf kesin bir zafer kazanamadı. Ardından, Viet­nam'da yaşayan Çin kökenli binlerce insan ülkeyi terke zorlandı. Birçoğu denizi küçük teknelerle geçmeye çalıştı. Yaklaşık 250 bin göçmen ABD, Kanada, Avustralya ve İngil­tere gibi ülkelere ulaştı. Vietnam'ın Kampuç­ya'yı istilası yalnız Çin ile değil, başka bazı Güneydoğu Asya ülkeleri ile de arasının açılmasına yol açtı. 1989'da Paris'te toplanan uluslararası konferans, Kampuçya sorununa tam bir çözüm bulamadıysa da, Vietnam aynı yılın sonlarında Kampuçya'daki birliklerini çekmeye başladı.

Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica