Gaga biçiminde gelişmiş geniş ve yassı burnundan ötürü gagalımemeli (Ornithorhynchus anatinus) adıyla da tanınan ornitorenk, yeryüzünün en garip memeli hayvanlarından biridir. Uzunluğu 15 santimetrelik kuyruğuyla birlikte yaklaşık 60 santimetreyi bulur. Tekdelikliler (Monotremata) takımı altında toplanan ornitorenk ve ekidneler yumurtlayarak ürediklerinden yaşayan memeliler arasında benzersiz ve en ilkel hayvanlardır.
Ornitorenk Avustralya'nın doğusunda ve Tasmanya'da yaşar. Kuyruğu geniş ve yassı, ayakları perdeli; burun delikleri, ördeğinkine benzeyen, son derece duyarlı gagasının ucundadır. Erkeklerin arka ayaklarında keskin birer mahmuz vardır. Zehir bezlerine bağlı olan bu mahmuzlar tehlikeli yaralanmalara yol açabilir.Ornitorenkin kahverengi postu su tutmadığından hep kurudur. Derin gölcüklerin kıyılarında açtığı, oyuklarda ürer. Oyuğun girişi su düzeyinin oldukça üzerindedir.
[flasht=http://img345.imageshack.us/img345/1771/msxbilgi1ld.swf]width=365 height=20[/flasht]
Beslenmek için oyuklarından geceleri çıktıkları ve çok ürkek oldukları için ornitorenk-leri görmek zordur. Kabuklular, solucanlar, yumuşakçalar ve çeşitli su böceklerinden oluşan başlıca besinlerini gagalarıyla karıştırdıkları çamurlarda ve suda yakalarlar. Son derece obur olan ornitorenklerin günde yaklaşık kendi ağırlıkları kadar besin tükettikleri sanılmaktadır.
Dişiler kazdığı oyuktaki yuvaya iki yumurta bırakır. Yaklaşık 2 cm uzunluğundaki bu yumurtaların beyaz kabukları sağlam ve esnektir. Anne ornitorenk yumurtaların çevresine kıvrılarak kuluçkaya yatar. Yumurtadan yeni çıkan yavrular kör ve çok çelimsizdir. Dört ay boyunca annelerinin sütüyle beslenerek oyukta yaşarlar. Süt, öbür memelilerde olduğu gibi meme ucundan emilmez; karın yüzeyindeki gözeneklerden akar. Bu nedenle yavrular posta bulaşan sütü yalayarak beslenir.
Yavruların gagasında çok geçmeden dişler belirir. Ama kendi yiyeceklerini aramaya başladıklarında dökülen dişler yerlerini boynuzsu levhalara bırakır. Dişlerin yerine çıkan levhalar kabuklan kırmaya daha elverişlidir.
Doymak bilmez iştahı yüzünden ornito-renkleri hayvanat bahçelerinde beslemek zordur. Günümüzde yalnızca Avustralya hayvanat bahçelerinde bulunan bu ilginç hayvanlar eskiden postları için avlanmışlar, ama günümüzde koruma altına alınmışlardır.
MsxLabs & TemelBritannica
