Neler Gerekiyor?
Öncelikle kafanızda hangi RAID sistemini kuracağını belirlemiş oldunuz. Şimdi, herkesin kafasına takılan bir soru var burada. Geçtiğimiz aylarda yazdığımız RAID ile ilgili yazıdan sonra bu sorular çoğaldı: "Hocam, RAID sistem kuracağım, RAID sisteminde kullanacağım disk kapasiteleri ve modelleri aynı mı olmalı? Bizi bi aydınlatsan yaw". Mantıklı sorular bunlar. Hemen açıklayalım:
Eğer şeritleme (RAID 0) yacapaksanız, disklerin kapasiteleir ve modelleri aynı olacak diye bir kaide yok. Kapasiteler farklı olabilir. Modelleri de. Fakat bizim önerimiz, birbirine yakın özelliklerdeki, aynı kapasitedeki disklerden kullanmanız olacaktır şeritleme yöntemi için. Aynı model + kapasite tabii ki tercih sebebidir. Mesela atıyorum, sistemimde 7200 devir dönen ve 2 MB tampon belleğe sahip bir disk var. Şertileme yapacaksanız, bunun yanına aynı kapasitede 5400 devir bir disk takmanız mantıklı değil. Yine 7200 devir, 2 MB tampon belleğe sahip, tercihen aynı kapasiteye sahip bir disk takmanız yararınıza. Ama burası önemli: şeritleme yaparken, kapasiteleden önce, diskin ana özelliklerinin (devir dönüş hızı ve tampon bellek) aynı olmasına özen gösterin. Mesela, 7200 rpm'lik bir disk'in yanına aynı kapasitede 5400 rpm disk yakıp şeritleme yaptığınızda, performans hiç de istediğiniz gibi olmayabilir.
Aynalama ( RAID 1 ) modunda ise, kaynak olacak olan disk'in boyutu, yedekleme işlemi yapacak olan disk'ten daha küçük olmalı. Yani, yedekleme işlemci yapacak olan ikinci disk'in boyutu, birinci disk'ten daha büyük olmalı. Yeni bir sistem kuracaksanız ve aynalama yapmaya niyetli iseniz, aynı model ve kapasiteye sahip iki disk almanızı tavsiye ederiz.
Şeritleme + Aynalama (RAID 0 + 1) biraz daha çetrefilli. Dolayısı ile bu sistemde kullanacağınız tüm disklerin aynı kapasite ve tercihen aynı modelde olmasına özen gösterin.
Diskleri temin ettikten sonra başka nelere ihtiyacımız olacak derseniz, IDE RAID kontrol kartı diyeceğiz. Eğer anakartınızın üzerinde IDE RAID kontrolcüsü entegre olarak gelmiş ise, bir şey yapmanıza gerek yok. Eğer anakartınız daböyle bir kontrolcü yok ise, PCI yuvasına takılan IDE RAID kontrolcülerinden alabilirsiniz diye düşünüyorum. Fiyatları da oldukça uygun mertebede.
Sürücüleri ve BIOS'u Güncelleyelim
"Hocam, yapma etme; zaten BIOS'lardan gına geldi, RAID'in BIOS'uda mı olurmuş" diye söylenmeye başlamıştır bir kaçımız. Sürücüleri işletim sistemini kurduktan sonra güncelleriz ama BIOS olayı önemli. Her RAID kontrolcüsünün bir BIOS'u var. Bu bir. Çünkü, RAID yapılandırmasını nasıl yapardık yoksa? Tıpkı anakartın BIOS'u gibi; BIOS'a girip RAID yapılandırmalarını yapıyoruz ve birkaç ayar çekiyoruz. Tıpkı anakartların nasıl BIOS güncellemesi çıkıyor ise, IDE RAID kontrolcülerinin de BIOS güncellemeleri çıkıyor ve var olan hatalar düzeltiliyor. Bazen bu hatalar ciddi düzeyde olabiliyor. Mesela, eski BIOS'da yer alan bir hata, şeritlediğiniz diskleri uçurabiliyordu. Bundan dolayı, en son BIOS sürümünü yüklemek gerekiyor. Eğer anakartınızın üzerinde entegre bir RAID kartı var ise, anakartınızın en son BIOS'unu yüklemeniz yeterli. Bu sayede, RAID kontrolcüsünün BIOS'u da güncellenmiş olacaktır. PCI RAID kontrolcüsü kullanıyor iseniz, hangi marka o kartı üretmiş ise onun WWW sitesine gitmek gerekiyor. HighPoint'in HTP370 RAID kontrolcüsünü taşıyan kartlar için generic BIOS sürümleri mevcut: http://www.highpoint-tech.com/370drivers.htm. Promise, hem RAID kontrolcüsü üreten, hem de bu kontrolcüleri taşıyan kartları üreten bir firma. Bu kartlardan sahipseniz, Promise Support Center ::/ adresine gidiyorsunuz. Ülkemizde, Abit'in HTP370 RAID kontrolcüsü kartından başka PCI IDE RAID kontrol kartı bulamayacağınız düşünerek, diğer markalardan bahsetmemiz mantıksız. Kendisi üzerinde RAID kontrolcüsü taşıyan anakartlar ise piyasada pek fazla değil. Ama Abit'in RAID kontrolcüsü taşıyan kartlarını bulmak diye düşünüyorum. GigaByte'ın ve Asus'un henüz RAID kontrolcüsü taşıyan kartları Türkiye de yok.
PCI RAID kartlarının BIOS'u güncelleme işlemi pek de zor değil. Aralık ayında ele aldığımız anakartın BIOS güncellemesine oldukça benziyor. Bir sistem disketiyle, bilgisayarı açıyorsunuz. Komut satırına, güncelleme programının ismini yazın. Seçenekler arasından "Flash BIOS" ifadesini seçin ve dosya ismini girin. Dikkat etmeniz gereken, her üreticini farklı bir güncelleme sistemi içermesi. Dolayısı ile, çektiğiniz dosya arasında olan readme (benioku) dosyalarında söylenenleri adım adım yapmak, kartınızı bozmamanız açısından mantıklı olacaktır.
Daha sonra, kartın sürücülerini çekmeniz gerekiyor. Tıpkı nasıl ses kartının sürücüsünü yüklüyorsanız, RAID kontrolcüsünün sürüclerini de yüklemeniz gerekiyor. İlgil adresleri yukarıda verdim. Bunlar çekin ve bir köşede dursun. Lazım olacak çünkü. İlerde boşu boşuna uğraşmıyalım. Eğer, Windows 2000 veya NT 4.0 gibi bir işletim sistemi kuracaksanız, bu sürücüler önceden lazım. Yok ama Win98 & ME kuracağım derseniz ister sonra çekin ister sonra. Paşa gönlünüz bilir.
İşlemlere Başlıyoruz
Sizlere rehberlik etmek amacıyla biz de kendi sistemimize RAID bir sistem kuralım dedik. Bunun amacıyla yukarıda gördüğünüz baba bir sistem oluşturduk. 256 MB belleğe artık ağzımız alışıyor; fiyatlar ucuzlamışken almak gerek diyoruz. Abit KT7A-RAID anakarta entegre olarak HPT370 RAID kontrolcüsünü 1.03b BIOS'u ve sürücüleri kullanıldı. İşlemci olarak ise, çarpanını kırdığımız Duron 600 işlemcimizi paşalar gibi 1 GHz'de çalıştırdık ve işlemcinin bir darboğaz yaratmasını engelledik. Kurduğumuz RAID sistemin performansı analiz edebilmek amacıyla - çoğumuzun şeritleme (RAID 0) sistemini kuracağını düşünerek - 2 tane 7200 devir ve 2 MB tampon belleğe sahip 20 GB'lık Quantum Fireball AS disklerimizi şeritleme metodu ile sisteme bağladık ve elde edeceğimiz performans artışını görebilmek amacıyla testlerimizi gerçekleştirdik. Test sonuçlarımızı, yazımızın sonunda tartışacağız. İlk önce RAID sisteminin kurulumunu yapalım.
Eğer 2 disk ile şeritleme yapacaksanız, iki diskinizi de RAID kontrolcusunun farklı portlarına Master olarak bağlayacaksınız. Biliyorsunuz, ATA/66 standardı ile birlikte kabloların artık disklere takılacak yönü standartlaştı. Disk'lerin üzerinde Jumper'lar ile artık oynamıyoruz. Bir kerelik olsun, Jumper'ımızı "Cable Select" konumuna getiriyoruz. Böylece, diski bağladığımız kablonun ucu, hard disk'in bağlı olduğu kanalda efendi veya köle olmasını belirliyor. ATA/100 kablomuzun (ATA/66 kablosu ile aynı) mavi ucu, kontrolcünün IDE portlarına takılacak. Eğer diskin efendi (master) olması isteniyorsa, kablonun siyah ucuna; köle (efendi) olması isteniyorsa kablonun gri ucuna diski takmak gerekiyor.
Bu noktalara dikkat ettikten sonra, eğer iki disk ile şeritleme yapacaksanız, iki disk'in de farklı kanallar Master olarak bağlayacaksınız. Eğer 2'den fazla disk kullanacaksanız ( Örneğin 4 disk ) mecburen takılacak diğer diskler köle durumuna düşecek.
Eğer iki disk ile aynalama yapacaksanız, bu disklerin de ayrı kanallara master olarak bağlanması tavsiyemizdir.
Biliyorsunuz, IDE RAID kartlarına maksimum 4 disk bağlayabiliyorsunuz. Para çok, ben 4 disk aldım diyorsanız, fazla bir öneri yok. Ya bu 4 diskin hepsini şeritleyerek maksimum performans elde edeceğiz ve toplma kapasiteden bir düşüş olmayacak. Ya da, 2 disk'i şeritleriz, diğer ikisini de bunları aynlayacak şekilde ayarlarız.
4 disk ile şeritleme + aynalama yapacak iseniz ( 2 tanesi şeritleme için, 2 tanesi aynalama için ) Birinci kanaldaki efendi ve köle diskleri şeritleyelim, diğer IDE kanalındaki efendi ve köle diski ise bu şeritlediğimiz diskleri aynalaması için görevlendirelim.
Şimdi, hangi yapılar için, disklerin durumunun nasıl olması gerektiğini öğrendik. Şimdi ise, kontrol kartlarımızın BIOS'una girerek bu işlemleri nasıl yapılacağına bir bakalım.
Türkiyede, HPT 370 RAID kontrolcüsünü taşıyan kartlar olduğunu düşünerek, biz de sizlere bu işlemleri HPT 370 RAID kontrolcüsüne sahip ABIT KT7A-RAID anakartı ile anlatacağız. Demek istediğimiz, adım adım yapacağımız işlemlerde HPT 370 RAID kontrolcüsünü baz alıyoruz.
1. Bilgisayarını açtıktan sonra, BIOS Post Ekranından sonra, IDE RAID kontrol kartının BIOS ekranı görünecektir, ve burada kartın BIOS'una girebilmek için Ctrl + H tuş kombinasyonunu kullanıyoruz.
2. Kartın BIOS ekranı geldiğinde, pek de yabancı gözükmeyen bir ekran ile karşılaşacağız.
3. BIOS ekranında 5 tane seçenek karşınıza gelecek. Birinci seçenek ile RAID dizimizi yaratabiliyoruz, ikinci ayar ile daha önceden var olan RAID dizemizi silebiliyoruz, kontrolcü üzerine bağlı olan olan IDE aygıtların çalışma modunu seçebiliyoruz ( mesela diskiniz ATA/100 standardında ise, burada ayar UDMA 5 olarak belirir; bu ayarı değiştirebilirsiniz ). Ve son olarak, eğer kontrolcünün üzerine birden fazla disk takılı ise, bunlardan hangisinin birincil disk olarak kullanılacağını belirliyorsunuz. Bizim burada yoğunlaşacak olduğumuz seçenek birincisi.
4. Birinci seçenek olan, Create RAID ( RAID Yarat) seçeneğine girdiğimizde, birkaç oynanamız gerek ayar çıkıyor. Bunlardan birincisi : Array Mode. Yani hangi RAID sistemini kuracağımızı buradan belirliyoruz.
RAID dizemizi hangi mod ile yaratacağımızı buradan belirliyoruz. Örneğin iki diskimizi şeritleme yapacağız. İlk başta birinci seçenek olan Array Mode seçenğinin üzerine gelerek Enter'a basıyoruz ve gelen menüden RAID 0 ( Striping ) seçeneğini seçiyoruz. Burada, hangi RAID sistemini kullanacağımız belirttik.
Bir sonraki aşamada, Select Disk Drives seçeneğine geliyoruz. Bu seçenekle, yukarıda belirttiğimiz şeritleme metodunda hangi disklerin kullanılacağını seçiyoruz. Bu seçeneğin üzerine gelip Enter'a basıyoruz ve aşağıda belirecek çubuk yardımı ile belirlediğimiz RAID sisteminde kullanılacak diskleri belirliyoruz.
Evet, önemli olan aşamalar bitti gibi. Üçüncü seçenekte ise Block Size yani cluster boyutunu belirliyoruz. Bu rakam'ın 64 KB olması olduça mantıklı.Bu konuyu ayrıntıya girmeden anlatacağım. Block Size ile tabir edilen, hard diskinize ait bir mantıksal birimdir. Cluster'lar bilgilerin saklandığı en küçük birim. Mesela, Cluster boyutunu siz 64 KB belirler iseniz, diskinize kopyalacağınız en küçük dosya boyutu 64 KB olarak kalacaktır. Mesela, 1 KB'lık dosya kopyaladınız ya, işte bu diskte 64 KB yer kaplayacak. Peki bu işin artısı ne derseniz, cluster boyutu ne kadar büyük ise performans o kadar iyidir demektir. Örnek vererek anlatalım. Mesela, siz 100 parçalık bir dökümanın içinden mi bir dosyayı daha kolay bulursunuz, yoksa 20 parçalık mı? 20 parçalık dökümanın içinde, aradığınız dosyayı bulmak daha kolay olur. Cluster boyutunu ne kadar küçültürseniz, Sabit Diskiniz istediğiniz dosyayı bulmak için biraz daha fazla çaba haracayacaktır. Bu da performans düşüşü demek oluyor. Ama, sıralı okuma ve yazmada normale oranla oldukça hızlı çalışabilirsiniz Bu işin eksisi yok mu? Var tabii.. Eğer küçük dosyalar ile çok fazla uğraşıyorsanız, bu sizin için kapasiteden kaybetmeniz anlamına gelir. Video Editing gibi işlemlerle uğralan arkadaşlar için bu miktarın 32 veya 64 KB olması tavsiyemizdir. Hatta herkes için tavsiyemizdir.
En son seçenek ise, "Start Creation Process". Bu seçenek ile, seçtiğimiz ayarlara göre RAID dizemiz oluşturuluyor. İşte bu kadar! Daha sonra BIOS'umuzdan çıkarak bilgisayarı yeniden başlatıyoruz.
Diskimizi şimdi biçimlendirmemiz lazım. 2 adet 20 GB'lık diskimizi şeritledik diyelim. RAID ayarlarını yaptık ve RAID dizemizi yarattık diyelim. FDISK ile diskimizi biçimlendirmeye çalıştığımızda, tek parça 40 GB'lık dev bir parça göreceksiniz. İşte olay bu. Sonra "format c:" komutunu verdiğinizde ise, "aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın" kıvamında sabit diskiniz formatlanmaya başlanacak. Bu arada, BIOS'dan birincil boot aygıtı olarak ATA100 RAID'i seçmeyi unutmuyorsunu değil mi? Eğer PCI RAID kontrol kartına sahipseniz, birincil boot aygıtı olarak SCSI'yi seçin.
Şimdi kafamız karıştı diyorsunuz ve "hocam bir toplarsanma şöyle güzelcene" diye mırıldanıyorsunuz. Olayın mantığını kavramak önemli. İlk olarak hangi RAID dizesini kullanacağımızı seçiyoruz. Daha sonra Bu RAID dizemizde hangi disklerin kullanılacağını belirliyoruz. Cluster boyutunu seçiyoruz ve RAID dizemizi yaratıyoruz. Daha sonra ise, nasıl yeni bir disk aldığımızda ona format muamelesi yapıyoruz, RAID dizemize de aynı muameleyi yapıyoruz.
İşlemimiz bitti sayılır. Mirroring (Aynalama) veya Striping (Şeritleme) + yapacak arkadaşlar içinde aynı işlemler geçerli. Fakat Aynalama yapacak arkadaşlar için ayrı bir paragraf açmak istiyoruz.
Aynalama (RAID 0 = Mirroring) yapacak arkadaşlara has birkaç özellik bulunuyor BIOS'umuzda. Bu ayarlardan birincisi, ana menüde olan "Duplicate Mirror Disks" ayarı. Bu ayar ile varolan bir disk'in, hiçbir şekilde biçimlendirmeden başka bir diske yedeğinin alınmasını sağlıyor ve bir "aynalama" sistemi kuruyor. Bu menüye girdiğiniz zaman karşınıza, üç seçenek gelecek. Select Source Disk - Selecet Target Disk - Start Duplication.
Birinci seçenek ile kopyalanmasını istediğiniz kaynak disk'i seçiyorsunuz. İkinci seçenek ile, bu dosyaların kopyalanacağı, yani "ayna" olacak diski seçiyorsunuz. Üçüncü seçenek ile ise bu kopyalama işlemlerini başlatıyorsunuz. Bu işlem yaklaşık 30 dakika kadar sürecektir.Daha sonra bu menüden çıkıp işlemlerinize devam edebiliyorsunuz. Yani, şöyle bir soru mutlaka sizden gelecektir: "Kardeşim, ben sıfırıdan bir RAID 1 (şeritleme) sistemi kurmak istemiyorum. 15 GB bilgim var ve ben bu bilgileri yedekleyemem. Eğer aynalama sistemi kurarken disk'ten bilgiler silinecekse, bu işi hiç yapmayalım. Bilgilerimize zarar vermeden, ikinci bir disk'i, ana diskimin aynası olarak nasıl konfigüre edebilirim". İşte bunu "Duplicate Mirror Disks" menüsünden yapacaksınız.
Bu arada, "Create Array" menüsünden, "Array Mode" yani hangi RAID dizesi oluşturulacağının sorulduğu menüden, Span (JBOD) seçeneği dikkatinizi çekecektir ve bunun ne olduğunu soracaksınız. "Span "modu ile, belirlediğiniz disklerden bir havuz oluşacak. Yani sistemde takılı olan iki tane 20 GB'lık diski "Span" yap dediğinizde, tıpkı RAID 0 (şeritleme) metodunda olduğu gibi, 40 GB göreceksiniz diskinizi. Ama hiçbir performans veya güvenlik katkısı olmadan. Buradan, "Span" modunun, herhangi bir performans yada güvenlik bakımından getirdiği bir özelliği olmayan, sadece belirlediğiniz disklerden bir "havuz" oluşturan bir sistem. Kullanıp kullanmamak size kalmış.
Bu adımları takip ettiğiniz takdirde bir sorun olmayacaktır. Zaten RAID dizesi kurmak basit bir iş. Windows 2000 veya NT 4.0 işletim sistemlerini kurarken bir sorun çıkabilir. Zira, NT tabanlı işletim sistemleri ( NT 4.0 ve Win2K) üçüncü parti IDE kontrolcüleri üzerine takılı olan disklerden kurulum yapamıyor. Bunun için, bu iki işletim sistemini de kurarken, alt tarafta şöyle bir mesaj görünüyor : "3. parti SCSI veya IDE kontroclüleri üzerindeki disklerden kurulum yapacaksanız F6 tuşuna basınız". Vel hasıl kelam, krulumun başında F6 tuşuna basıyorsunuz ve kurulumun ilerleyen bölümlerinde sizden bu IDE veya SCSI kontrol kartının disketini isteyecek. Siz de paşalar gibi, kartın yanında gelen sürücleri göstereceksiniz. Olay tamamdır.
Yazının başlarında, internetten yeni sürücüleri çekin demiştik ya, işte bakın nasıl da yaradı. Windows 9x & ME kurarken bu sürücülere ihtiyaç yok. İşletim sisteminin kurulumu bittikten sonra, Bilgisayarım - Denetim Masası - Sistem Yöneticisi - Aygıt Yöneticisi bölümünden, bilinmeyen aygıltar bölümüne baktığınızda, Mass Storage Controller adlı bir aygıt göreceksiniz. Bu aygıt'ın üzerine gelip, özelliklerine gidip, "Sürücüleri Güncelle" butonuna tıklayarak, internetten indirdiğiniz yeni sürücülerin yerini gösterdiğinizde, aygıt yöneticisine baktığınızda, aşağıdaki resim gibi bir görüntü elde edeceksiniz. İşte, sürücü kurulumu da bitti 
