AŞILARIN UYGULAMA YERLERİ VE ŞEKLİ

Gereksiz bölgesel veya genel yan etkileri önlemek ve en yüksek bağışıklığı sağlamak için önerilen verilme yollarına dikkat edilmelidir.

AĞIZ YOLU ( ORAL ): Ağız yoluyla verilen tek aşı canlı çocuk felci ( polio-OPV ) aşısıdır. Aşı öncesi ve sonrası anne sütü ve diğer yiyecek içecekler verilmesi aşının bağışıklığını etkilemez, sadece klorlu su verilmemelidir. Aşıdan sonraki 5-10 dakika içinde çocuk kusarsa aşı dozu tekrarlanabilir, ikinci dozu da kusarsa ertesi gün aşı tekrar edilmelidir.

CİLT İÇİ ( İNTRADERMAL ) ENJEKSİYON: Aşı cildin içine yapılmaktadır ve uygun şekilde yapıldığında ufak bir kabarcık oluşmalıdır. Bu tip aşılarda verilen antijen miktarı az olduğu için yanlışlıkla ciltaltına yapılırsa istenilen bağışıklık düzeyi oluşmaz. BCG ( verem ) aşısı bu yolla uygulanmaktadır ve sol omuz yan bölgeye ( deltoid ) yapılır.

CİLT ALTI ( SUBKÜTAN ) ENJEKSİYON: Aşı cildin altına yapılmaktadır. Genellikle 2 yaş altı çocuklarda uyluk bölgesi, 2 yaş üstü çocuklar ve yetişkinlerde omuz yan bölge kullanılır. Canlı viral aşıların ( kızamık, suçiçeği, kızamık-kızamıkçık-kabakulak vb. ) bu yolla uygulanması önerilmektedir.

KAS İÇİ ( İNTRAMÜSKÜLER ) ENJEKSİYON: Aşı cilt ciltaltı dokularını geçerek kas içine ulaşılarak yapılmaktadır. 2 yaş altı çocuklarda uyluğun ön-dışyan yüzü, 2 yaş üstünde omuz üçgen kası ( deltoid kas ) kullanılmalıdır. Bu yolla aşılamada kalça bölgesi kullanılmamalıdır. DBT, DT, dT, tetanoz, hepatit-B, hepatit-A, HIB vb aşılar bu yolla uygulanmalıdır.

AŞILARIN SAKLANMASI,KORUNMASI,NAKLİ

Aşılar yapı olarak biyolojik ürünler olarak bilinen bir gruba girerler.Dikkat edilmediğinde, biyolojik ürünler kolaylıkla zarar görebilrler.Özellikle ISI-GÜNEŞ IŞIĞI,DONMA bu zararlı etkenlerin başında gelmektedir.Bu nedenle biyolojik ürünler olarak bilinen aşı,serum ve bazı kan ürünlerinin diğer ilaç ve kimyevi ürünlerden farklı bir depolama ve sevkiyat özelliği vardır. Aşıların etkinliklerinin azalmaması için üretildikleri andan, kişilere uygulanıncaya kadar geçen süre içerisinde uygun ısısda depolanmasını vr taşınmasını sağlayan sisteme "soğuk zincir" ası verilmektedir.Soğuk zincirin bir halkasında meydana gelebilecek bir aksaklık, etkinliğini kaybetmiş bir aşının kişilere uygulanmasına neden olabilecektir. Tüm aşılar ısısya hassastırlar.B.C.G. ve kızamık aşıları gibi bazıları ise ayrıca gün ışığına da (U.V) hassasiyet göstermektedirler., Biyolojik ürünler,özellikle aşılar üretildikleri andan ititbaren ısı artışı riski altındadırlar.Bu nedenle depolanma sevkiyat sırasında meydana gelebilecek ısı artışlarından aşıları korumak gereklidir.Az veya çok ısıyla karşılaşma, aşıyı olumsuz etkilemekte ve aşı tekrar uygun ısılara konulsa dahi, ısı artışının yapmış olduğu etki ortadan kalmamaktadır.Bu konuda Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) örneği çok ilgi çekicidir: "Yumurta bir kez haşlandıktan sonra ne yaparsanız yapın eski haline döndürülemez,aşıların protein kompozisyonunda ısıya maruz kalmaları ile oluşan değişikliklerin bu örnekte olduğu gibi geri dönüşümü mümkün değildir." Yüksek ısıyla olduğu kadar çok düşük ısıyla karşılaşmada aşıların inaktif hale gelmesine neden olmaktadır.Bu nedenle en ideal ısı +2 C ile +8 C arasındaki buzdolabı raf ısısıdır. Dünyanın en büyük aşı ürteticisi olan Pasteur Merieux Connaught, soğuk zincir sistemi üzerinde titizlikle durmakta tüm soğuk hava depo ve dolaplarında aşı ve serumların uygun ısıslarda depolanmasını elektronik sistemlerle günlük olarak izlenmekte, aşıların akli sırasında termos özelliğindeki özel izotermik kutular ve buz aküleri kullanmaktadır