eskımolar nasıl yasıyorlardı eskimo, sayisiz toplumun (allivik, copper, netsilik, polar, ıglulik, aleut, chukchi, koryak, cugach, kobuk) obalar biçiminde örgütlenerek kanadadan alaskaya, grönlanddan kuzey asyaya, kuzey kutbun dörtbir yanina yayilmis fiziksel görünüsleri, dilleri, mitolojileri, sanatlari, üretim araçlari ve üretim iliskileri bakimindan büyük benzerlik gösteren toplumlarin genel adidir. kimi eskimo toplumlarin dilinde eskimo terimi melek anlamina yakin düsüyor. her bir eskimo toplumunun kendi iç evriminin getirdigi ve yörelerindeki baska halklardan etkilenmeleriyle edindikleri farklarin disinda genel karakteristikleri çok benzerdir. tarihimizin sadece onbinde birinde sanayilesmis toplumu yasadik yasamaktayiz, ama yüzde 99unda derleyici ve avciydik ve göçebe bir yasam sürüyorduk. eskimolar 12 000 yil öncesine kadar hüküm sürmüs avci-derleyiciligin yakin zamana dek kendini koruyabilmis örneklerinden biridir. ama tüm toplumun sürekli göçer oldugu derleyici-avcilardan farklilikla eskimo avcilari onlarca kilometre kamp yerinden açilir, belirledikleri av bölgesinde bir kaç hafta kalir, yeterince avlandiktan sonra eti kurutup, köpeklerin çektikleri kizaklariyla konak yerine tasirlar. konaklama yerindeki topluluk kimi kez tek aileye kadar inebilir. geçimleri hemen tümüyle denize ve deniz memelilerine baglidir. yakin geçmislerine dek orman ürünlerinden yararlanmayan tek derleyici-avci halk onlardi. sicakligin eksi altmis derecenin altina düstügü ormansiz cografya kosullarinda, gelistirdikleri teknolojinin diger derleyici-avci toplumlarla kiyasliginda belirgin üstünlügü göz kamastiricidir. kimi eskimo toplumlarinda kadinlar ayi ve fok baligi avina katiliyorlar. derleyicilik ve avcilik biçimindeki geleneksel emek bölümü, avcilik içerisine sigismistir. kadinlar avlanma sürecine farkli bir islevle katilirlar; örnegin, sandalla avlanirken kadin sandalin dengelenmesi isini üstlenir, erkek zipkin firlatir. ama avcilik asil olarak erkegin isidir. avciligin hakim geçim yolu olmasinin maddi etkisi kendini erkek nüfusa verilen önemde belli eder. yeni dogmus kiz bebeklerin öldürülmesi eskimolarin yaygin pratikleri olagelmis. erkek nüfusunun daha büyük olmasi eslesme biçimlerine etkir. çok kocali evlilik yaygindir, yanisira çesitli yasamsal zorunluluklar kari degisimini gerektirir. uzun av seferi için karisiyla birlikte yola koyulan erkek karisinin gebe, hasta, yarali olmasi durumunda arkadasindan karisini rica edebilir. ya da uzaktaki anababasini görmek isteyen kadin bir avcidan birlikte gitmeyi isteyebilir. bunun kiskançlik konusu olmasi bir yana, tersine, siki arkadasligin belirtisidir. dahasi bu yolla yardim etmek toplumsal bir görevdir. ama ayni iliski izinsiz kurulacak olursa zina kapsamina girer. zina hirsizlik kabul edilir. beklenecegi gibi çatismalarin temel konusu çocuklari doguran, emziren, büyüten, yiyecegi yenmeye hazirlayan, deriyi tabaklayip giysi üreten, sepet ören kadinlardir: evlilik sonrasinda ve öncesinde çesitli cinsel deneyiml... kelime: eskımolar nasıl yasıyorlardı , eskimolar , eskimolar nil yasiyorlardi , eskimoların hayatı , eskimoların anlatımı eskımolar nasıl yasıyorlardı eskimo, sayisiz toplumun (allivik, copper, netsilik, polar, ıglulik, aleut, chukchi, koryak, cugach, kobuk) obalar biçiminde örgütlenerek kanadadan alaskaya, grönlanddan kuzey asyaya, kuzey kutbun dörtbir yanina yayilmis fiziksel görünüsleri, dilleri, mitolojileri, sanatlari, üretim araçlari ve üretim iliskileri bakimindan büyük benzerlik gösteren toplumlarin genel adidir. kimi eskimo toplumlarin dilinde eskimo terimi melek anlamina yakin düsüyor. her bir eskimo toplumunun kendi iç evriminin getirdigi ve yörelerindeki baska halklardan etkilenmeleriyle edindikleri farklarin disinda genel karakteristikleri çok benzerdir. tarihimizin sadece onbinde birinde sanayilesmis toplumu yasadik yasamaktayiz, ama yüzde 99unda derleyici ve avciydik ve göçebe bir yasam sürüyorduk. eskimolar 12 000 yil öncesine kadar hüküm sürmüs avci-derleyiciligin yakin zamana dek kendini koruyabilmis örneklerinden biridir. ama tüm toplumun sürekli göçer oldugu derleyici-avcilardan farklilikla eskimo avcilari onlarca kilometre kamp yerinden açilir, belirledikleri av bölgesinde bir kaç hafta kalir, yeterince avlandiktan sonra eti kurutup, köpeklerin çektikleri kizaklariyla konak yerine tasirlar. konaklama yerindeki topluluk kimi kez tek aileye kadar inebilir. geçimleri hemen tümüyle denize ve deniz memelilerine baglidir. yakin geçmislerine dek orman ürünlerinden yararlanmayan tek derleyici-avci halk onlardi. sicakligin eksi altmis derecenin altina düstügü ormansiz cografya kosullarinda, gelistirdikleri teknolojinin diger derleyici-avci toplumlarla kiyasliginda belirgin üstünlügü göz kamastiricidir. kimi eskimo toplumlarinda kadinlar ayi ve fok baligi avina katiliyorlar. derleyicilik ve avcilik biçimindeki geleneksel emek bölümü, avcilik içerisine sigismistir. kadinlar avlanma sürecine farkli bir islevle katilirlar; örnegin, sandalla avlanirken kadin sandalin dengelenmesi isini üstlenir, erkek zipkin firlatir. ama avcilik asil olarak erkegin isidir. avciligin hakim geçim yolu olmasinin maddi etkisi kendini erkek nüfusa verilen önemde belli eder. yeni dogmus kiz bebeklerin öldürülmesi eskimolarin yaygin pratikleri olagelmis. erkek nüfusunun daha büyük olmasi eslesme biçimlerine etkir. çok kocali evlilik yaygindir, yanisira çesitli yasamsal zorunluluklar kari degisimini gerektirir. uzun av seferi için karisiyla birlikte yola koyulan erkek karisinin gebe, hasta, yarali olmasi durumunda arkadasindan karisini rica edebilir. ya da uzaktaki anababasini görmek isteyen kadin bir avcidan birlikte gitmeyi isteyebilir. bunun kiskançlik konusu olmasi bir yana, tersine, siki arkadasligin belirtisidir. dahasi bu yolla yardim etmek toplumsal bir görevdir. ama ayni iliski izinsiz kurulacak olursa zina kapsamina girer. zina hirsizlik kabul edilir. beklenecegi gibi çatismalarin temel konusu çocuklari doguran, emziren, büyüten, yiyecegi yenmeye hazirlayan, deriyi tabaklayip giysi üreten, sepet ören kadinlardir
Alıntı
