Ailenizdeki alkol bağımlısına nasıl yardımcı olabilirsiniz?
Bazı sosyal hastalıklarımız ailelerimizi etkilemeye devam ediyor. Alkol bağımlılığı da bunlardan biri. Halbuki gerek alkol bağımlısı kişi gerekse ailesi doğru davranış konusunda bilgilendirilmiş olsalar bağımlının tedavi olmaya karar vermesine kadar geçen zor yıllar hiç yaşanmayabilir. Genellikle başlangıç safhasında tedaviye başlanılması önemlidir. Yapılan psikolojik araştırmalarda alkolizmde yakınlarının kolayca fark edebileceği dört belirgin evre tespit edilmiştir. 1. Evre: Bu evrede rahatlamak için içer ve gerekçe olarak kendini sinirlendiren olayları gösterir. 2. Evre: Bu evrede kişi yalnız ya da gizli içmeye de başlar. Düşünceleri sık sık alkol içmeye kayar. İlk hafıza kayıpları ortaya çıkar. 3. Evre: İçilen miktar konusundaki kontrol kaybedilir. Alkolik olağan dışı içme isteği konusunda endişelenerek bazen kendi isteğiyle alkolden uzun süre uzak dursa da gittikçe sıklaşan geri dönüşler yaşar. 4. İçme nedeni konusundaki kontrolü kaybeder. Ayık zamanlarda tipik yoksunluk belirtileri ortaya çıkar ve bu nedenle daha sabahtan içmeye başlar. Alkolizmin bir üst aşaması kronik alkolizmdir. Kronik alkolizm hastaları alkol yüzünden ağır ruhsal, bedensel ve sosyal zararlara uğrarlar. Çoğunlukla insanlar arası ilişkiler de bundan zarar görür ve olumsuz mali ve mesleki sonuçlar ortaya çıkar, ilerledikçe uzun süreli sarhoşluk, ahlak çöküntüsü, düşünce yapısının değişmesi, kişilik değişimi alkol temelli psikozlar, tarifsiz korkular ve titremeler, olmayan sesler duyma, görüntüler görme ciddi sağlık sorunları gibi daha ileri belirtiler görülür ki mutlaka hastane tedavisi gerekir. Kişinin alkol bağımlılığından tam olarak kurtulması ancak tedaviyi istemesiyle mümkündür. Bu sebeple bu kötü alışkanlığı bırakmaya kişi kendi iradesiyle karar vermedikçe bütün tedaviler boşa çıkabiliyor. Zira çevresinin ısrarı ile hastanede kalıp tedavi olup düzelen kişiler bile daha sonra yeniden alkole başlayabiliyorlar. Bununla beraber kişi tedavi olmayı isterse alkolizmin evrelerine göre ayakta veya hastanede tedavi edilerek alkolizmden tamamen kurtulabiliyor. Alkol bağımlısı kişiye ancak onu alkol almaya iten sebeplere yönelik çözümler üreterek yardımcı olunabilir. Önce özelliklerini, yaşam tarzını ve felsefesini bilmek gerekir. Kişiyi alkol kullanmaya iten sebepler arasında ekonomik sıkıntılar, kötü arkadaş, ailede bilhassa çocukluk yıllarından gelen ilgi ve sevgi eksikliği, hayatta bir amacının olmayışı, kendine güven eksikliği ve kendi içindeki psikolojik çatışmayı bastırma arzusu önemli bir yer tutar. Bu sebeplerin tespiti ve çözüm yolları için alkolizmin ilk evresinde bir psikoterapistten yardım alınabilir. Bağımlı bir yakınınıza yardımcı olmak istiyorsanız önce alkol bağımlılığı konusunda bilgi toplayınız. Alkolizm konusunda internetten, kütüphanelerden pek çok kaynaktan bilgi toplanılabilir. Ayrıca bu konularda çalışan bir uzmandan ya da başarıya ulaşmış eski bir bağımlıdan bilgi alınabilir. Ayıplayıcı ve alaycı olmayın Genellikle böyle bir iletişimde olumsuz yorumlarla iletişim kesilir. Bunu önlemek için alaycı, ayıplayıcı, damgalayıcı, iğneleyici, itham edici, küçümseyici ve suçlayıcı ifadelerden kaçınılmalıdır. Yardımcı olacak kişi kendi kendine özeleştiri yapsa da kendini acındırıcı ve kınayıcı ifadelerden de kaçınmalıdır. Alkol bağımlısı kişiye yardımcı olmak oldukça zor ve incitici olabilir. Bu konuda başka kişilerden de destek alarak duygusal yoğunluktan kurtulmalıdır. İnanç kuvveti alkol kullanımını büyük ölçüde önler. Bununla beraber inançlı olup da çeşitli sebeplere bilhassa çevre ve arkadaş etkisine bağlı olarak alkol kullanmaya başlamış olan ve bu sebeplerin ortadan kalkmaması sebebiyle alkol kullanmaya devam edip gittikçe bağımlı hale gelen kişiler çoktur. İnancın alkolü engelleyebilmesi için kişinin manevi yönü kuvvetli, kınamayan, destek olan güzel ahlak sahibi kişilerle birlikte zaman geçirmesi, sohbetlere katılması, kitap okuması ve bir yaşama gayesinin de olması gerekmektedir. Bunun için bir sivil toplum kuruluşuna (vakıf, dernek gibi bir yardım kuruluşuna) üye olabilir, toplantılara katılabilir, böylece hem bir yaşama gayesi olur hem de arkadaş çevresi genişleyip yalnızlık duygusundan kurtulabilir. Alkol bağımlısıyla konuşurken şu hususlara dikkat: Alkollü olmadığı bir zamanı seçin. Sakin, akılcı ve dürüst bir şekilde hastanın davranışı, sonuçları ve sağlığı konusunda konuşun. Anlayışlı olun. Onun alkol alma nedenlerini yorumsuz dinleyin. Bağımlıya kişisel ilgi gösterin ve sadece onun alkol problemlerini görmeyin. –Kişisel sırlarını saklayın. Güçlü olun. Ona alkol kullanımının zararlı olduğunu ve problemler yarattığını; ancak gerekli önlemler alındığı takdirde bundan kurtulabileceğini söyleyin. Destekçi olun. Ona önündeki zorlu zamanları atlatabilmesi için gerekli yardımı bulması ve moral kazanması için destek verin. Somut bir şekilde neden endişe ettiğinizi ve davranışlarını nasıl değiştirdiğini anlatın. Bağımlının olayları çarpıtan açıklamalarına kendince mantıklı yorumlamalarına karşı hazırlıklı olun. Acele sonuç beklemeyin. İlk görüşme genellikle başarılı olmaz. Kararlı olun ve başka görüşme fırsatları sağlayın. Farika Teymur Artır/ Psikolog 27.07.2002
