İsmail Efendi (GELENBEVÎ)

(d. 1730, Gelenbe, Manisa - ö. 1790, Yenişehir-i Fener [bugün Lârisa, Yunanistan])
Logaritma ve trigonometri alanındaki çalışmalarıyla tanınan Osmanlı matematik bilgini.

Müderris Mehmed Efendi’nin oğluydu. Dönemin ünlü bilginlerinden Mehmed Emin Efendi’den mantık ve matematik dersleri aldı. Mühendishane-i Bahri-i Hümayun’da matematik dersleri verdi. Kâğıthane’de düzenlenen topçu atışlarında açı sapmalannı matematiksel yöntemlerle düzeltmesi üzerine Sultan III. Selim tarafından Yenişehir kadılığına atandı. Yaşamının sonuna değin bu görevde kaldı.

Arap kaynaklarına dayanan matematiğin Osmanlı Devleti’ndeki son temsilcilerinden olan İsmail Efendi, Şerh-i Cedavilü’l-Ensab (1788) adlı yapıtında logaritmayı ve logaritma cetvellerini, Adla-ı Müsellesafta (1805) trigonometrenin üçgen çözümlerine uygulanmasını, Kitabiı l-Merasıd’da trigonometrik uzunluklar arasında dört işlem yapmakta yararlanılan ve bir tür hesap cetveli olan ruhu tahtasının kullanılmasına ilişkin ilkeleri açıkladı. Burhan adlı bir mantık kitabı da vardır.