SOYAFASULYESİ fasulye, bakla ve bezelye gibi baklagiller familyasında yer alan bir tarım bitkisidir. Yağ ve proteince zengin tohumlarından (tanelerinden) ötürü değerli bir besin kaynağı olan bu bitki (Glycine max) ekonomik açıdan baklagillerin en önemli üyesi sayılır. Soyafasulyesi anayurdu olan Çin ve Japonya'da 5.000 yılı aşkın bir süredir yiyecek maddesi olarak kullanılmaktadır. Dünyanın başka yörelerine de yayılarak değer kazanması ise 20. yüzyılda gerçekleşmiştir. Günümüzde en önde gelen soyafasulyesi üreticisi ABD' dir; onu Brezilya ve Çin izler. Soyafasulyesi üretiminin giderek arttığı ülkemizde ise yıllık 250 bin tona varan ürünün büyük bölümü Adana, geri kalanı ise İçel, Hatay, Samsun, Antalya, Kahramanmaraş, Malatya ve Ordu illerinden sağlanır.
Soyafasulyesi 2 metreye kadar boylanabi-len biryıllık dik bir bitkidir. Sık dallı gövdesinde tüylü ve üç parçalı bileşik yapraklar bulunur. Gövde boyunca salkımlar halinde açan çiçekleri beyaz ya da açık mordur.
Badıç biçimindeki meyvelerinin içinde birden dörde kadar değişen sayıda tohum bulunur. Rengi yeşilin değişik tonlarında, bazı çeşitlerde ise siyah, kahverengi, sarı yâ da alacalı olabilen taneleri yüzde 63 kadar bol proteinli katı madde, yüzde 17 kadar da yağ içerir.
Çeşitli toprak tiplerine kolaylıkla uyum sağlayabilen soyafasulyesi en iyi ılıman iklimli yerlerde yetişir. Ürün yapraklar döküldükten ve taneler iyice olgunlaşıp kuruduktan sonra elle ya da makinelerle toplanır.
Tohumlardan sıvı yağ ve margarin halinde kullanılan yemeklik bir yağ çıkarılır; geriye kalan katı artıklar öğütülerek elde edilen un ise çeşitli unlu gıda ürünlerine katılır, sosis gibi bazı yiyeceklerin yapımında et yerine kullanılır ya da çiftlik hayvanlarına yedirilir. Soya fasulyesi yağından ayrıca sabun, kozmetik ürünleri, gliserin, boya, vernik, yer muşambası ve yapay kauçuk yapımında yararlanılmakta, posası ile birlikte plastik sanayisinde değerlendirilmektedir.
"Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica"
