özdeyiş

AFORÎZMA olarak da bilinir, bir düşünce, ilke ya da doğruyu akılda kalıcı bir biçimde aktaran özlü söz.

Başlangıçta, özellikle sanat, tıp, hukuk ve siyaset gibi alanların kendilerine özgü yöntem ve ilkelerini ifade etmek için kullanılırdı. Terimi ilk kez Hippokrates, hastalıkların belirtileri ve tanıları ile tıp ve iyileştirme sanatı üzerine önermelerden oluşan Aphorismi (Özdeyişler) adlı yapıtında kullandı. Kitaba giriş niteliğindeki ilk özdeyiş şöyleydi: “Yaşam kısa, sanat uzun, olay ani ve tehlikeli, deneyim aldatıcı, yargı zordur. Hekimin gerekeni yapmaya hazır olması yetmez; hastanın, yardımcıların ve gerekli bütün dış koşulların özenle hazırlanıp uygun hale getirilmesi gerekir”.

Ortaçağda özdeyiş derlemeleri oldukça yaygındı. Gnomologia adı verilen ve gençlerin eğitiminde önemli bir rol oynayan bu kitapların en iyi örneklerinden biri İS 5. yüzyılda Stobaeus tarafından derlendi. Ortaçağın bir başka ünlü özdeyiş kitabı ünlü hekim Joannes de Meditano’ya aitti. Meditano kitabını yaklaşık 1066’da Salerno tıp okulunun ilkelerini açıklamak üzere Latince ve manzum olarak yazmıştı. Felemenkli Hermann Boerhaave’nin gene tıp üzerine ve Latince yazdığı, 1709’da Leiden’de basılan özdeyiş kitabı ise o dönemin tıp bilgisiyle ilgili özlü bilgiler içerir ve tıp tarihi öğrencileri için bugün de ilginç bir kaynak olmayı sürdürür.

DEVAMI Özdeyişler