Suda Eriyen Vitaminler C Vitamini ve B Grubu Vitaminler ( B 1 , B 2 , Niasin : Vitamin PP , B 6, B 7 : Biotin , Pantotenik Asit B 12 ) lerdir. . Yağda eriyen vitaminler ise A Vitamini , D Vitamini , E Vitamini ve K Vitaminidirler. Şimdi bunları sırayla inceleyelim.
B GRUBU VİTAMİNLERİ
B grubu vitaminleri de tıpkı C vitamini gibi suda çözünen – eriyen vitaminler grubundandır. B Complex vitaminleri adıyla da anılırlar.B grubu vitaminleri ; B1 : Thiamin ,
B 2 : Riboflavin , Niasin ( diğer adı vitamin PP yada Nikotinamid ) , B 6 : Pridoksin , B 7 : Biotin , Pantotenik asit ve B 12 : Siyanokobalamin den ibarettirler . Şimdi sırası ile bu vitaminleri teker teker teker inceleyelim .
B 1 VİTAMİNİ :THİAMİN
19. yüzyılın sonuna doğru insanlardaki Beriberi hastalından koruyan faktör keşfedildi. Daha sonra bu faktörün antinöyrik ( sinirsel belirtilere karşı ) özelliği ve büyümede ki etkisi de keşfedildi.İşte bu faktörün adı Thiamin yada vitamin B 1 idi. Beriberi Hastalığı kabuksuz pirinç yedirilen insanlarda ( 19 . yüzyılda gemicilerde uzun deniz yolculuklarında sadece pirinç (kabuğu alınmış ) yedirildiğinde orauya çıkan sinirsel belirtilerle karakterize bir hastalıktı. Bu Beriberili hastalara pirinç kabuğu –kepeği yedirildiğinde hastalık belirtileri kayboluyordu. Çünkü pirinç kabuğunda bol miktarda Thiamin : vitamin B 1 bulunuyordu.
B 1 vitamini (thiamin ) sinir sisteminde ve vücudun bir çok biyokimyasal olaylarında görevlidir.
B 1 vitamini insan vücuduna besinlerle alınınca önce ince ve kalın barsaklardan emilir ve karaciğere gider , çok az miktarda depo edilir. Suda eridiğinden fazlası hemen idrarla dışarı atılır.
B 1 vitaminin bulunduğu başlıca besin kaynakları ; tüm kabuklu tanelerden hazırlanmış tahıl ürünleri ( esmer un , kepek, pirinç kabuğu vb. ) , kırmızı et , balık , yumurta , süt ve süt ürünleri ile baklagillerdir. Bitkilerin özellikle kabuklu ve kabuğa yakın yerlerinde B 1 vitamini bolca blunur.
B 1 vitamini eksikliğinde ; enerji kaybı , güçsüzlük , kramplar , sinirlilik durumu ve daha ileri durumlarda ise Beriberi denilen hastalık ortaya çıkar.
Tedavide yüksek dozlarda kullanılabilir.Suda çözündüğünden günde 250 mg – 500 mg dozlarında 5 gün kullanılabilir.
Ancak yinede Hekiminize danışmadan kesinlikle ne olursa olsun ilaç kullanmayınız.
B 2 VİTAMİNİ : RİBOFLAVİN
B 2 vitamini de suda eriyen vitaminlerdendir.İnsan vücudunda oksidasyon –redüksiyon ( yükseltgenme – indirgenme ) olaylarına katılan enzimler için koenzim görevi görür.
Un , rafine edilerek beyazlatılırken B 2 vitamini : riboflavin büyük ölçüde kaybolur.
Bu yüzden beyaz unlara , buğdaydaki miktarına ulaşacak şekilde B 2 viatamini eklenmesi Avrupa Birliği Ülkelerinde uygulanmaktadır.Ülkemizde ise hala tartışılmaktadır.
B 2 vitamini ( riboflavin ) esmer ekmekte , tahıl tanelerinde , kırmızı ette , balıkta ve baklagiller ile süt ve süt ürünlerinde bulunur.
Vitamin B 2 de ince barsak duvarından fosforla birleşerek emilmektedir ve kan yolu ile flavoprotein olarak dokulara gitmektedir.
En yoğun olarak karaciğer ve böbreklerde bulunur.vücuttan atılımı idrar yolu iledir.B 2 vitamini ( riboflavin ) emziren kadınlarda süt ile de salgılanmaktadır. Yani ana sütünde B 2 vitamini bulunmaktadır.
Çok miktarlarda alkol alan kişilerde vitamin B 2 ( riboflavin ) eksikliği görülür.Bu belirti de dudakların birleşme yerlerinde ( commisura labiorum ) dermatit durumu ve çatlaklar ile dilde ve ağızda acılık , seboreik (yağlı – yağsı ) dermatit (deri iltihabı ) , dilde kızarıklık ve gözde kornea tabakasında damarlanmanın çoğalmasıdır. Kansızlık (anemi ) hemen hemen her zaman vardır.
Ağızdan veya enjeksiyon yolu ile günde 15 mg dozda 7-10 gün veya daha uzun süre kullanılabilir.
Ancak yinede Hekiminize danışmadan kesinlikle ne olursa olsun ilaç kullanmayınız.
NİASİN : VİTAMİN PP : NİKOTİNAMİD
Niasin , nikotinamid ve benzer vitamin etkileri olan nikotinik asit türevleri için kullanılan bir isimdir. Diğer vitaminlerden farklı olarak insan vücudunda sentezlenebilmek-
tedir.Bunun için yeteri miktarda esansiyel amino asitlerden birisi olan Triptofan’ a gereksinim vardır.
Niasin , çok yüksek dozlarda kolesterol fazlalığını düşürmede kullanılmaktadır.
Tün Triptofan içeren protein kaynaklarında , bakla ve baklagillerde , peynirde , yumurtada ve kırmızı ette bol miktarda bulunur.
Hafif eksikliğinde , iştahsızlık , isteksizlik , enerji kaybı , sinirlilik , dilde acılık ve kırmızılık gibi belirtiler görülür. Ağır eksikliklerinde Pellegra adı verilen dermatit ( deri iltihabı ) , ishal ve bunama ( demans ) halinde bir klinik tablo ortaya çıkar.
Niasin eksikliği ile birlikte diğer beslenme eksiklikleri de bulunabilir.Kombine tedavi gereklidir.
Günde 50 mg Niasin’i 5-7 gün süreyle vermek yeterlidir.
Ancak yinede Hekiminize danışmadan kesinlikle ne olursa olsun ilaç kullanmayınız.
B 6 VİTAMİNİ : PRİDOKSİN
B 6 vitamini ( piridoksin ) , insan vücudunda aminoasit metabolizmasında koenzim olarak rol alır.Ayrıca sentez için de gerekli bir vitamindir
Doğada çok yaygındı , aynen vitamin B 1 ve Vitamin B 2 nin bulunduğu kaynak besinlerin tamamında bulunur.
B 6 vitamini ( piridoksin ) eksikliği , tüberküloz ( verem ) ilacı kullananlarda ve ağızdan doğum kontrol ilacı kullanan bayanlarda sıkca görülür.
Eksiklik belirtileri , ağızda ve dilde acılık ve kızarıklık , dudaklarda çatlama , halsizlik ve sinirlilik , ara sıra titremeler ve en sonunda anemi ( kansızlık ) tablosu görülür.
Vitamin B 6 (piridoksin ) eksikliğinin tedavisinde 10-20 mg piridoksini ağızdan 6-7 gün vermek yeterlidir.
B 7 VİTAMİNİ : BİOTİN :VİTAMİN H
Vitamin B 7 daha çok Biotin adı ile anılır ve bilinir. Diğer bir adıda Vitamin H dir.
Biotin sebze ve meyvelerde , tahıl tanelerinde , karaciğer , bira mayası ve sütte bulunur.
Çok önemli bir nokta ise yumurtanın akının çiğ olarak içilmesi Biotin eksikliğine yol açar. Bu akılda tutulmalıdır.
Biotin eksikliğinde , büyümede gerileme , saç dökülmesi , kıl dökülmesi , deride kuruma , saçlarda kırılma ve kepeklenme , tırnaklarda çatlama ,kırılma ve tırnaklarda morfolojik ( biçimsel ) bozukluklar görülür.
Tedavide günde 10- 20 mg olarak uzun süre kullanılabilir. Amerika Birleşik Devletlerinde saç dökülmesi e tırnak bozukluklarında günde ağızdan 20 mg biotin 1 ay süreyle kullanılmış , saç dökülmesinde ( kalıtsal olanlar hariç ) dökülme durmuş , tırnaklar ise tamamen eski haline dönmüştür.
Ancak yinede Hekiminize danışmadan kesinlikle ne olursa olsun ilaç kullanmayınız.
PANTOTENİK ASİT : PANTOTEN
En zengin pantotenik asit kaynakları , karaciğer , yumurta sarısı , yonca unu , yer fıstığı , bira mayası , şeker kamışı ve bezelye ile buğday ve pirinç kepekleridir.
Pantotenik asit , bir B Grubu vitaminidir.Yağ , karbonhidrat ve bazı proteinlerin sentezinde çok önemli rolü vardır.Bundan başka sinir uyarımlarının iletiminde de çok önmemli görevi vardır.Kolesterol sentezinde de görevlidir.
Pantotenik asit eksikliğinde , büyümenin gerilemesi , sinir ve sindirim sistemleri ile böbrek üstü bezlerinde ( glandula suprarenalis : adren ) bozukluklar görülür.
Tedavide ağız yolundan az miktarlarda B Kompleks preparatlarla beraber uzun süre kullanılabilir.
Ancak yinede Hekiminize danışmadan kesinlikle ne olursa olsun ilaç kullanmayınız.
VİTAMİN B 12 : SİYANOKOBOLAMİN
Yalnız hayvansal besinlerde en çok karaciğer , böbrek , balık ve kırmızı et de bulunur.
B 12 vitamini insan için elzem ( alınması zorunlu ) bir besin maddesidir. B 12 vitamini eksikliğinde Pernisiyöz anemi ( bir tür kansızlık) ortaya çıkar.
Kansızlığın ( anemi ) tedavisinde B 12 viatmini enjektabl veya ağız yolu ile kullanılır.
Ancak yinede Hekiminize danışmadan kesinlikle ne olursa olsun ilaç kullanmayınız.
