Global enerji konularını, enerji jeopolitiğini elimden geldiği kadar iyi takip etmeye, bunları bu köşeden sizlere de yansıtmaya çalıştım. Nitekim, bu konularda bu köşede yüzlerce yazım da yer almıştır. Ne var ki, İsrail'in Gazze saldırıları, ortaya çıkardığı yeni durum ve dinamikler dolayısıyla bugünlerde enerji konularına fazla zaman ayıramadım; özellikle de Güneydoğu Avrupa'yı ciddi biçimde etkileyen, devam etmesi halinde bizi de etkileyecek olan Rusya ile Ukrayna arasındaki doğalgaz krizi konusunda önceki yıllardaki benzer krizleri çok yazmama rağmen bu defa anlattığım gibi yazamadım. Neyse ki, bu defa bu konuyu yazmama gerek kalmadan kriz de çözülmüş bulunuyor. Haberlerde iki ülkenin başbakanlarının Moskova'da geçen pazar sabahına kadar devam eden zorlu görüşmeler sonunda bir anlaşmaya vardıkları, anlaşmanın bu yazıyı yazdığımız gün imzalanacağı bildirilmişti. Anlaşma, benim anladığım kadarıyla tarafları en çok uğraştıran fiyat problemini çözmüş bulunurken özellikle Ukrayna Başbakanı Yulia Timoşenko'nun yıllardır büyük mücadele verdiği bir konuyu ise çözüp çözmediği tam anlamıyla bilinmiyor. Bu konu Ukrayna ile Rusya arasındaki doğalgaz ticaretinde yer alan bir aracı şirket ile ilgili gerçekten çok önemli bir konu. Bu aracı şirket RosUkrEnergo adlı bir offshore şirketi. RUE, esasen başka bir offshore şirketinin devamı sayılır. Bu şirket Türkmen doğalgazını geçmiş yıllarda Ukrayna ve daha sonra Avrupa'ya pazarlayan Ural Trans Gas (EGG) adlı 2001 yılında Macaristan'da kurulmuş bir şirket. 2001 yılı Aralık ayında Gazprom ve Naftogaz ile Türkmen doğalgazının Ukrayna'ya sevkiyatı konusunda aracılık sözleşmesi imzalayan EGG daha sonra medyada çıkan Rus organize suç örgütleriyle ilgisi olduğu yönündeki haberler üzerine şaibeli şirket olarak görülmeye başlanmış ve Rus lider Putin ile zamanın Ukrayna lideri Kuçma'nın Kırım'da yaptıkları zirvede vardıkları mutabakat sonucu faaliyetlerine son verilmiş, iki lider bu şirketin faaliyetlerinin yeni kurulan RUE şirketi tarafından devam ettirileceğini açıklamışlardı. Putin ile Kuçma'nın 2004 yılı Temmuz ayında Kırım'da yaptıkları zirveden sonra doğmuş olan RUE değişik ve ilginç bir şirket. RUE'nin yüzde 50 hissesi Gazprombank'ın (ki bu banka Gazprom'un bir yan kuruluşu ve kontrol de tabii ki Gazprom'da); geriye kalan yüzde 50'si Raiffeisen Investment adlı şirkete ait. Raiffeisen Investment ise Avusturya merkezli Raiffeisen Bankası'nın bir yan kuruluşu. Rus haber ajansı Interfax'a göre, iki Ukraynalı işadamı Raiffeisen Investment'in hissedarları olarak görünüyor. Bunlardan Dimitro Firtaş yüzde 90, Ivan Fursin adlı diğer işadamı ise yüzde 10 hisseye sahip durumda. Firtaş Ukrayna'da iki kablo televizyonun, bir basketbol takımının da sahibi. Fursin ise Ukrayna eski Devlet Başkanı Leonid Kuçma'nın yardımcılarından Levoçin ile bağlantılı birisi. RUE, 2005 yılında o zaman da başbakan ve bugün de başbakan olan Timoşenko tarafından 'suç örgütü' olarak ilan edilmiş, Ukrayna gizli servisi SBU'nun şirketle ilgili araştırma-soruşturma açması istenmişti. Bunun ardından da SBU Başkanı Oleksandır Turçhinov şirket hakkında soruşturma açıldığını açıklamıştı. Ne var ki, bu soruşturma daha sonra Turçhinov'un aniden görevden alınmasıyla rafa kaldırılmış ve bir daha bu konudan hiç söz edilmemiş, ayrıca soruşturmayı yürüten SBU ajanı Andriy Kozemyakin de başka bir göreve atanmıştı. Geçmiş yıllarda burada bazı özelliklerini anlattığım RUE benim okuduğum iki habere göre artık taraflar tarafından devre dışı bırakılmış bulunuyor ve bu husus anlaşmada yer alıyor. Bu ne kadar doğru henüz tam bilmiyoruz; ancak doğruysa RUE konusunda 2005 yılından bu yana mücadele eden Bayan Timoşenko amacına ulaşmış ve ülkesi bakımından büyük bir başarıya imza atmış bulunuyor. Fiyatlar bir yana, bana göre anlaşmanın en önemli kısmı RUE'nin artık devre dışı bırakılmış olması... FİKRET ERTAN
ZAMAN GAZATESİ
