Öyküler okunurken ya da incelinirken akla ilk gelen , DEDE KORKUT’un kim
olduğudur.Bu konuda çeşitli çeşitli yorumlardan ve öykülerin anlatılışından çıkardığımıza
göre o , Oğuz’un güçlü döneminde yaşamış olan bir “DERVİŞ” ; “ozan”lığı , “yol
gösterici”liği üstünde taşıyan bir “ERMİŞ” ‘tir . Kendisinden sonra yaşayan ozan ve dervişler
, söylenegelen bu destansı öyküleri , onun adına sürdürmüşler ; yüce adını daha da
kutsallaştırarak Dede Korkut Kitabı’nın oluşturulmasına katkıda bulunmuşlardır .
Bu öyküleri böyle yazan bir ozan-derviş’in derlediği kuşkusuzdur . Ansiklopedik
bilgiler arasında şunlara rastlıyoruz :
“Reşidüddin’in Cami’üt Teravih’inde Bayat boyunda olup babasının adının
“Kara Hoca” olduğu ; çok akıllı , bilgi ve keramet sahibi bulunduğu : İnal Sir Yavkuy Han’a
vezir olduğu , Kayı İna Han’a danışmanlık ettiği , 295 yıl yaşadığı , güzel sözler söyleyip
kerametler gösterdiği , han tarafından elçilikle Peygambere gönderilerek Müslümanlığı kabul
ettiği yazılıdır