Anonim şirketler hakkında bilgi verir misiniz?

Alıntı

ÇINAR adlı kullanıcıdan alıntı

çeşitlerine göre giderler nelerdir.?

ek düzen hesap planının yürürlüğe girmesinden bu yana (01.01.1994) 2000 yılı başında, beşinci senede geride kalmış olacaktır. Bu süre içinde her geçen gün daha iyi anlaşılmış, yerleşmiş, vergi kanununda yazılı özel usulsüzlük cezasının yaptırım gücünden ziyade muhasebe mesleğinin ortak dili olarak; mesleğin anayasası olarak algılanmış, gönüllü bir titizlikle uyulmaya, uygulanılmaya çalışılmıştır. Gelinen nokta her şeye karşın tek düzen öncesiyle kıyas kabul etmeyen bir mertebededir. Tek düzen hesap planını bilme ve uygulama düzeyi bugünkü meslek mensubunun düzeyini ortaya çıkaran önemli bir mihenk taşı durumundadır. Tek düzenle bağdaşmayan bir uygulama artık meslektaşlar arasında ayıplı bir uygulama olarak hemen mahkum edilmektedir.

Bütün bunlara rağmen tek düzen hesap planının hala anlaşılamayan birçok meslek tarafından hala uygulanmayan tarafları yok mudur ? Ne yazıktır ki hiç duraksamadan yoktur diyemiyoruz. Gayet tabii bu durum tek düzeni bütünüyle uygulayan birçok meslektaşın varlığını inkar etmemiz anlamına gelmektedir. Ancak aksayan yada uygulanmayan taraflarını bulup çıkarmakta konuyla ilgili herkesin görevi olmalıdır.

1- TEK DÜZEN HESAP PLANININ ANA YAPISI :

Tek düzen hesap planı çerçevesi 1. sıra nolu tebliğde açıklanmış olup bu tebliğin “Tek düzen hesap çerçevesi, hesap planı açıklamaları” isimli 5. bölümde “Hesap sınıflarının bilanço ve gelir tablosundaki gruplama ve sıralama paralelinde” düzenlendiği yazılıdır. Hesap sınıfları 1 den fazla 99’ a kadardır. Bu hesap sınıflarının hemen altında 10’ dan, 99’ a kadar devam eden hesap grupları vardır. Her hesap sınıfının altında değişik sayıda, ancak sıra takip ederek 99’ a ulaşan hesap grupları vardır. Hesaplar bu grupların altında 100’ de 799’ a devam etmekte ve nazım hesapların varlığı da düşünülecek olursa 999’ da son bulmaktadır.

2- MALİYET HESAPLARI SINIFI

7. sınıfı teşkil eden maliyet hesapları iki farklı seçeneği içererek bir biçimde dizayn edilmiş, 70 - 78 nolu grupların hesapları 7/A seçeneğini; 79. grubun hesapları ise 7/B seçeneğini oluşturmaktadır. Maliyet hesapları sınıfının kebir düzeyindeki hesapları 7/A için fonksiyon esasına; 7/B seçeneği için ise çeşit esasına uygun olarak belirlenmiştir. Maliyet tebliğde “Mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin topladığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır”b denilerek tanımlanmaktadır.

3- GİDER ÇEŞİTLERİ - GİDER YERLERİ

“Giderler çeşitlerine, fonksiyonlarına, ürünlere yüklenmesine, faaliyet hacmiyle olan ilişkilerine, kontrol edilebilirlik özelliklerine, fiili olup olmamasına, yerlerine göre sınıflandırılabilir.” Tek düzen hesap planı bütün bu ayırımlara uygun bir şekilde ve eş zamanlı olarak kayıt yapılmasına imkan vermektedir.

Gider Çeşitleri : “Mal ve hizmet üretiminde katlanılması gereken maliyetlerin bünyesindeki harcama çeşitlerini ifade eder. Gider çeşitleri 0 - 7 kodları arasında yer almaktadır.

0 - İlk medde malzeme giderleri
1- İşçi ücret ve giderleri
2- Memur ücret ve giderleri
3- Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler
4- Çeşitli giderler
5- Vergi resim ve harçlar
6- Amortismanlar ve tükenme payları
7- Finansman giderleri

Gider Yerleri : “Üretim ve hizmetlerin yapıldığı ve maliyetin oluşturulduğu, örgütün bir birimini yada birim içindeki bir yeri ifade eder.” Gider yerleri dokuz ana grup başlığı altında toplanmıştır. Bunlar :

• Esas üretim yerleri,
• Yardımcı üretim gider yerleri,
• Yardımcı hizmet gider yerleri,
• Üretim yerleri yönetimi gider yerleri,
• Araştırma geliştirme gider yerleri,
• Pazarlama satış ve dağıtım gider yerleri,
• Yönetim gider yerleri,
• Finansman gider yerleri,
• Yapılmakta olan yatırım gider yerleridir

4- 7/A ve 7/B SEÇENEKLERİ

1, 2, 3 sıra nolu muhasebe sistemi uygulamam genel tebliğlerinde yazılı hadlerin altında kalan küçük üretim ve hizmet işletmeleri ve ticaret işletmelerinin kullanabilecekleri 7/B seçeneğinde 790 - 799 arasında kalan hesaplar çeşit esasına göre belirlenmiştir. 7/A seçeneğinde ise giderler esas defterlerde fonksiyon esasına göre kaydedilir. “Eş zamanlı kayıt yönteminin kullanılması önerilen bu uygulamada, giderler yapıldıkları anda ilgili defteri kebir hesaplarına fonksiyon esasına göre kaydedilirken; söz konusu giderler aynı zamanda yardımcı defterlerde hem çeşit esasına hem de ilgili gider yerlerine göre izlenir. Gider çeşitlerinin izleneceği yardımcı defter kayıtlarının, giderlerinin ait oldukları gider yerlerini de gösterecek şekilde tutulması durumunda yöntem durumunda yöntem amacına uygun biçimde yürütülmüş olacaktır. Bu kayıt yönteminde giderler eş zamanlı olarak aynı anda hem fonksiyonlarına, hem çeşitlerine, hem de gider yerlerine göre izlendiğinden muhasebe kayıtlarının azaltılmasına ve her kademenin üretim ve hizmet maliyetlerinin belli bir düzen içinde oluşturulmasına olanak sağlamaktadır.”

Bu durum aynı görüntüyü cepheden, yandan cepheden, yandan, üstten çeken TV kameralarından seyrettiğimiz görüntülere benzetebiliriz. Ancak kullanım amaçlarına gelince durum çok farklıdır. Falanca tarihte inşaat şirketine alınan 200 torba çimento bir yandan fonksiyon hesaplarına gider olarak kaydedilecek, aynı zamanda bir ikinci boyutta A şantiyesinin çimento gideri olarak o şantiyenin giderlerine kaydedilecek ve bir üçüncü boyutta o inşaat şirketinin toplam şantiyelerinin çimento gider çeşidi olarak kaydedilecektir. Bu üçlü kayıt 7/A seçeneğini uygulayanlar için mecburidir.

5- EŞ ZAMANLI KAYIR SİSTEMİ NEDİR ?

Giderlerin muhasebe kayırlarını yaparken aynı zamanda yardımcı defterlere de gider çeşidi ve gider yeri kayıtlarının yapılması demektir.

1 sıra nolu tebliğde “Gider çeşidi hesaplarının işleyişi” isimli bölümde, “Eş zamanlı kayıt yöntemini uygulayan işletmelerde giderler tahakkuk ettikçe ilgili fonksiyonel hesaplarına kaydedilirken, aynı anda yardımcı defterlerdeki söz konusu çeşit hesaplarına da kaydedilir. Gider çeşitlerinin izlendiği yardımcı defter kayıtlarının gider yerlerini de gösterecek biçimde tutulması esastır” denilmektedir. Demek ki 7/A seçeneğini uygulayan işletmelerde bahsedilen yardımcı defterlerin varlığı da zorunludur. Ve çok sayıda yardımcı defterin varlığın zorunluysa “... önerilen eş zamanlı kayıt sistemini” uygulamakta zorunlu olmaktadır. Burada yardımcı defterlerden kastedilen yalnızca muavin defterler olmadığını hemen belirtelim. Fonksiyon esasına göre yapılan kayıtlarda muavin defterler bahsedilen yardımcı defterlerdir. Ancak gider çeşidi ve gider yeri kayıtları için ayrı defterler, ayrı ortamlar gerekmektedir.

6- GİDER ÇEŞİT ve YERLERİ KODLARININ FİŞTE GÖSTERİLMELERİ ZORUNLUDUR.

1 sıra nolu genel tebliğ 710 hesabının işleyişini anlatırken “Eş zamanlı kayıt sistemi uygulayan işletmelerde giderlerin tahakkuk kaydının yapılamasını sağlamak üzere düzenlenen fişte gider çeşidi ile gider yeri kodunun yazılması esastır” denilmekte ve böylece aş zamanlı kayır sisteminin gereği olarak tahakkuk fişiyle çeşit ve yer kayıtları arasındaki ieş zamanlı paralellik tamamlanmış olmaktadır. Eş zamanlı kayıt tahakkuk fişinin içinde gider kaydı yapılırken sağlanmaktadır. Bunun nasıl olduğuna biraz ileride bilgisayar programlarından bahsederken değineceğiz.

Gelelim 8 ve 11 nolu İSMMMO yayınlarında öngörülen kodlamaya. Bilindiği gibi bu yayınlarda öngörülen hesap planında alt ve tali hesap kodları (0) dan başlamaktadır. Tek düzen hesap planı ve muhasebeyle entegre hale getirilmiş maliyet muhasebesini anlatan tek kaynak olma özelliğini koruyan bu iki eserde gider çeşitleri ile ilgili kodlar (0) dan başladığı için ve eş zamanlı kayıt sisteminde fonksiyon, çeşit ve yer kodları arasında bir paralellik kurmak için (0) dan başlatılmıştır.

Yukarıda bahsedilen bu yayınlarda fonksiyon, çeşit ve yer ile ilgili kayıtların birbirlerini içerecek şekilde tutulması; “gider çeşitlerinin izlendiği yardımcı defter kayıtlarının gider yerlerini de gösterecek biçimde tutulması esastır” diyen tebliğle gelen kısmı zorunluluk olmasının yanı sıra, birbirleri arasında kolayca mutabakat yapılabilmesi, bilgisayar uygulamasında kolaylık sağlayabilmesi ve dönem sonlarında gider dağıtım tablosu yapabilmek için de bir zorunluluktur.

7 - 7/A SEÇENEĞİNDE ÜÇLÜ HESAP PLANI:

7/A seçeneğini uygulayan bir inşaat şirketinin hesap planı fonksiyon gider çeşidi ve ve gider yeri mizanlarını ayrı ayrı düşünerek ve her boyutta diğer ikisini içerecek bir tarzda şöyle oluşturabilir (Hesaplar örnek vermek amacıyla sıra takip etmeksizin yazılmıştır).

1- Fonksiyon Hesapları :

150 İLK MADDE ve MALZEME 740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
150.10 A Köprüsü Şantiyesi 740.10 A Köprüsü Şantiyesi
150.10.00 İlk Madde Malzeme 740.10.00 İlk Madde Malzeme
150.10.00.0000 8 lik Demir 740.10.00.0000 8 lik Demir
150.10.00.0001 10 luk Demir 740.10.00.0001 10 luk Demir
150.10.01 İşçi Ücret ve Giderleri 740.10.01 İşçi Ücret ve Giderleri
150.10.01.0001 Kalıp İşçilik 740.10.01.0001 Kalıp İşçilik
150.10.01.0002 Demir İşçilik 740.10.01.0002 Demir İşçilik
150.11 B Hastanesi Şantiyesi 740.11 B Hastanesi Şantiyesi
150.11.00 İlk Madde Malzeme 740.11.00 İlk Madde Malzeme
150.11.00.0000 8 lik Demir 740.11.0000 8 lik Demir

Yukarıdaki şekilde dizayn edilmiş fonksiyon hesaplarının ilk kırılımı (10) koduyla başlatılarak gider yerlerini, ikinci kırılımı da (0) koduyla başlatılarak gider çeşitlerini içermeleri sağlanmış olmaktadır. Yani fonksiyon hesaplarının hesap planı içerisinde alt ve tali hesap olarak 10- 99’ a kadar sıralanan gider yerleri ve 0’ dan 9’ a kadar (0-7) sıralanan gider çeşitleri yerleştirilmiş olmaktadır.

2- Gider Çeşitleri

Bu durumda gider çeşitleri kodundan başlayarak (0-9) arasında kodlandırılacaktır. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi gider çeşidi yardımcı defterleri kayıtlarının gider yerlerini de içerecek bir tarzda tutulması tebliğ uyarınca zorunludur. Yazıda bahsedilen 7 nolu İSMMMO yayınındaki kodlamayı esas alarak gider çeşidi yardımcı defterleri kodlamasını oluşturalım.

0 İLK MADDE ve MALZEME GİDERLERİ 1 İŞÇİ ÜCRET ve GİDERLERİ
0.10 A. Köp. Şant. İlk. Mad. Ve Mlz. 1.10 A. Köprü İşçilikleri
0.10.0000 Sekizlik Demir Kull. 1.10.0001 Esas İşçilikler
0.10.0001 Onluk Demir Kull. 1.10.0002 Taşaron Ücretleri
0.11 B. Hastanesi İlk Mad. Ve Mlz.
0.11.0000 Sekizlik Demir Kull.

Gider çeşitleri yardımcı defterlerinin kodları da oluşturulurken 0 ilk madde malzemeden sonra 10 gider yeri koduyla A köprüsü şantiyesi ve onun ilk madde malzeme giderleri sıralanarak gider çeşitleri, gider yerleri olan şantiyelere göre açılmıştır.

3- Gider Yerleri

Gider yerleri kodları (10 - 89) arasında yer aldığına göre gider yerleri kodlaması da 10 A köprüsü şantiyesi ve ikinci kırılımda da bu gider çeşitlerinin ilki olan 0 ilk madde malzeme giderleri ve üçüncü kırılımda da şantiyeye alınan malzemelerin kaydolduğu hesaplar yer alacaktır.

10. A Köprüsü Şantiyesi
10.00 İlk Madde Malzeme
10.00.0000 Sekizlik Demir
11. B Hastanesi Şantiyesi
11.01. İşçi Ücret ve Giderleri
11.01.0001 Esas İşçilikler

Şimdi fonksiyon, gider çeşidi ve gider yeri kayıtlarını yan yana koyacak olursak:

FONKSİYON KAYITLARI GİDER ÇEŞİTLERİ GİDER YERLERİ

150 İlk Madde ve Mlz. Hes. 0. İlk Madde ve Mlz. Gid. 10 A. Köprüsü Şan.
150.10 A Köp. Şant. 0.10 A. A. Köp Şant. İ.M.M. Gid. 10.00 İlk Madde Mlz.
150.10.00 İlk Madde ve Mlz. 0.10.00 Kaba Malzeme 10.00.0000 8 lik Demir
150.10.00.0000 8 lik Demir 0.10.00.0000 8 lik Demir

biçiminde bir tablo oluşmaktadır. Burada bilgisayar soldaki sıfırı kabul etmiyorsa bu taktirde başa bir harf konarak sorun aşılmalıdır (G.0. İlk Madde ve Malzeme Gid. gibi). Burada sorulabilir, hesap planlarının böyle iç içe oluşturulması sadece tebliğdeki gider çeşitlerine ait kodların gider çeşitlerini içerecek bir tarzda oluşturulması gereğinden mi kaynaklanmaktadır ? Öncelikle üçlü kayıt gerektiğinde birbirleriyle mutabakat yapılabilmesini de zorunlu kılmaktadır. Yukarıdaki tarzdaki bir kodlama 8 lik demirler içinde olduğu tespit edilen bir hatanın kolayca bulunabilmesini sağlamaktadır. Ayrıca bilgisayar programları bölümünde bahsedeceğimiz gibi kodun kolaylıkla akılda kalmasını, tek düzenle gelen kodlar dışında ayrıca iki kod sistemi oluşturmak gibi bir büyük külfetin önüne geçmek için yine bu tür bir kod sistemine ihtiyaç vardır. Kaydedilen aynı bir gider için üç değişik kod gerçekten de uygulamada büyük zorluk yaratacaktır. Ve son olarak gider dağıtım tablolarının kolaylıkla yapılabilmelerini sağlamak için de bu kodlama zorunluluktur. Zaten gider çeşitlerinin gider yerlerini içerecek şekilde tutulmasının tebliğce istenilmesi bütün bu hususlar düşünüldüğü için olsa gerektir.
8- GİDER DAĞITIM TABLOSU

“Gider dağıtım tablosu gider çeşitlerinin gider yerleri itibariyle dağıtımını topluca gösteren bir tablodur.”  Tebliğin gider çeşitleri ile ilgili kayıtların gider yerlerini de içerecek bir tarzda tutulmasını istemesi sonucu bu tablo esasen kolayca çıkarılabilir bir tablo haline gelmektedir.

GİDER DAĞITIM TABLOSU **

G İ D E R Y E R L E R İ
10 11 12 13 Toplam
GİDER ÇEŞİTLERİ a. şantiyesi b şantiyesi c. şantiyesi d. şantiyesi Giderler
0. İlk Madde ve Malzeme
1. İşçi Ücret ve Giderleri
2. Memur Ücret ve Giderleri
3. Dış. Sağ. Fayda. Ve Hizm.
4. Çeşitli Giderler
5. Vergi, Resim ve Harçlar
6. Amortisman ve Tüketici Payları
7. Finansman Giderleri
Toplam Şantiye Giderleri

9- 7/A SEÇENEĞİ ve BİLGİSAYAR PROGRAMLARI

Bu seçenek yukarıda da açıklandığı üzere üç ayrı zorunlu kılmaktadır. Fonksiyon hesapları için, gider çeşitleri için, gider yerleri için. Bu üçlü kayıt eşzamanlı olarak yapılacaktır. Nerede ? Mahsup fişinin içinde. Yukarıda bahsi geçen yayının bir dipnotunda “...bilgisayar programlarında ilgili kayıtlar otomatik olarak yapılır. İsteyen firmalar önce gider yerini, sonra da gider çeşidini kullanabilirler” denilmektedir. Burada otomatik kayıttan kastedilen bazı muhasebe programlarında mahsup fişi içindeyken, tutar kaydolduktan sonra alacaklı hesabı yazmadan önce kiminde sağ üst köşede, kiminde sağ alt köşede fonksiyon tuşları yardımıyla açılan pencerelerde “masraf merkezleri”, “maliyet merkezler” gibi isimler altında kullanıcıya sunulan ortamlardır. Bu ortam içindeki gider çeşidi yada gider yeri kodunun üzerine alt ve üst ok tuşlarıyla gelinip enter yapıldığında eşzamanlı kayıt yapılmış olmakta, fonksiyon hesaplarına gider yazılan değer aynı anda bir defa yazılmadan bir ikinci ortama da kaydolmaktadır.

Ancak sorun çözülmüş olmamaktadır. Neden ?

• Yukarıda bahsedilen bu özellik bütün programlarda, hatta en çok kullanılan bazı programlarda bile yoktur.

• Bazı özel yazılımlar dışında bu ortama sahip programlarda da ancak gider çeşitleri yada gider yerleri için kullanabilirsiniz. Yani hem gider çeşidi hem de gider yeri kayıtlarını yardımcı defterlere kaydedemezsiniz. Birinden birini tercih edeceksiniz. Yada ortamı hem gider çeşidi hem de gider yerleri için kullanacaksınız. Tabi programınız müsaade ediyorsa.

• Bu ortamlar yine bir çok programda aynı entegre programların stok menüsü gibidir. Kebir ortamında olduğu gibi çoklu kırılımlara müsait değildir. Bu durum aranılan kodun bulunmasını zorlaştırdığı gibi sunulan karakterlerin neredeyse yarısı kırılımlara yazılamayan kodlarla dolmakta, kalan kodlarda özellikle yüklü stoğa sahip işkollarının kayıtlarında yetersiz kalabilmektedir

Neticede 7/A seçeneğini kullanmak zorundaysanız öncelikle yukarıda yazılı özelliğe sahip olan programlardan birini seçeceksiniz. Maliyet - masraf merkezlerine çok da ayrıntıya girmeden (ayrıntıya girmediğinizde de bu kayıtların işletme ihtiyaçları için kullanımı sınırlanmış olmaktadır) gider çeşidi kodlarını açacaksanız. Gider yerleri için fonksiyon kayıtlarının ikinci kırılımları zaten gider yeri esasına uygun olarak açıldığına göre buralardan muavin dökümleri size gider yeri yardımcı defter kayıtlarını verecektir. Gider çeşidi yardımcı defter kayıtlarını da masraf merkezleri muavininden alacağınıza göre normalde mutabık olması gereken bu iki döküm size gider dağıtım tablonuzun verilerini sağlamış olacaktır.

Gönül isterdi ki programlarda fonksiyon, gider çeşidi, gider yeri kayıtları yapılmış olan bir muhasebe fişinin altına bir çerçeve içine gider çeşidi ve gider yerinin kodu fişten çıkmadan önce program tarafından otomatik olarak yazılsın. Hali hazırda mahsup filerinin özel izahat yazmaya mahsus olan penceresinden gider çeşidi ve gider yeri kodunu yazabilmekteyiz. Yukarıda da yazıldığı gibi tebliğ “... giderlerin tahakkuk kaydının yapılmasını sağlamak üzere düzenlenen fişte, gider çeşidi ile kodunun yazılması esastır” demektedir. Zaten yapılan bu üç kaydın mutabakatının sağlanabilmesi için gider çeşidi ve gider yeri kaydının hangi fonksiyon kaydına ait fişte yapıldığının bilinmesi gerekmektedir.

01.11.1999

150 İlk Madde ve Malzeme 10.000.000.-
710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 10.000.000.-

Gider Çeşidi : 010
Gider Yeri : 11

D Malzemesinin Alımı Acar Ltd. Fat. : 6824

Programlarla ilgili bir başka sorunda raporlardır. Özellikle stok menüsü içinde çok zengin rapor çeşitlerine sahip olmalarına karşın giderlerin birinci hafta ikinci dağılımıyla raporların bizim bildiğimiz hiçbir programda yer almaması önemli bir eksikliktir. Bugün böyle bir raporu ancak excel’ e yaptığımız tablolara, yardımcı defterlerden aldığımız değerleri girmek suretiyle elde edebilmekteyiz. Gerçi bu tabloyu yapmakla ilgili bir zorunluluk tebliğde yer almamaktadır. Ancak işletme ihtiyaçlarını bir yana bırakın bu kadar uğraştıktan sonra kişi emeğinin semeresini bir tabloda, bir raporda görmek istemez mi ?

10- 7/A SEÇENEĞİ ve İMALAT DEFTERİ

246 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği D bendi ile 01.01.1996 tarihinden geçerli olmak üzere bu seçeneğe göre kayıt tutanların imalat defteri tutma mecburiyetlerini kaldırmıştır. Tebliğde şöyle denilmektedir “Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu 203. maddesinin dördüncü fıkrasında imalat defterine kaydolunan malumatı ihtiva edecek şekilde sınai muhasebe tutalar, Maliye Bakanlığı’ ndan müsaade almak şartıyla ayrıca imalat defteri tutmazlar. Vergi Usul Kanununun mükerrer 257. maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanarak, muhasebe işlemlerini sözü edilen muhasebe sistemi uygulama Genel Tebliğlerinde yer alan 7/A seçeneğine göre izleyen mükellefin imalat defteri tutma mecburiyetleri 01.01.1996 tarihinden itibaren kaldırılmış olup bu hususta izin almak üzere Bakanlığımıza başvurulmasına gerek kalmamaktadır”.

Görüldüğü gibi 246 sayılı tebliğ 7/A seçeneğinin imalat defterinde yer alan malumatı ihtiva ettiğini dolayısıyla ayrıca imalat defteri tutmanın bir mükerrerlik olacağı görüşündedir. Neden tek düzen hesap planına göre defter tutanlar denilmiyor? Neden 7/A ve 7/B denilmiyor? Bu iki seçeneğin birbirinden farkı 7/A nın hesaplarının altında yapılan kırılımlar veya yıl sonundaki maliyet hesaplarının kapanış farkından ibaret olsa yalnızca önceden belirlenmiş maliyet yöntemlerini kullanmak isteyenler 7/A seçeneğini uygulasınlar denilirdi. Kaldı ki 7/A maliyet hesaplarının altına yapılan kırılımlar (ikinci kırılıma gider yeri yazılarak) bir şekilde 7/B hesaplarına da yapılabilir. Tebliğde de isteyenin bu şekilde hesap planı yapmasına imkan da tanınmıştır. Esasen üçlü kayıt sisteminin fonksiyon, gider çeşidi ve gider yeri kayıtları ile imalat defteri yan yana konulduğunda 7/A seçeneğinin kayıtlarının “imalat defterine kaydolunan malumatı ihtiva ettiği” kolayca görülecektir.

11- GİDER ÇEŞİDİ ve GİDER YERİ FİŞLERİ

Yukarıda adı geçen İSMMMO yayınlarında gider çeşidi ve gider yeri kayıtları için fişler önerilmiştir. Bu fişlerin gider çeşidiyle ilgili olanı gider yerini; gider yeriyle ilgili olanı da ilgili gider çeşidini ihtiva edecek bir tarzda hazırlanmıştır. Yukarıda bahsedilen mahsup fişi içinde kayıt yapılırken girilen ortamlarda,icabında dökümü de alınabilecek bu fişlere otomatik kayıt yapabilseydik, gider çeşit ve yeri fişleri, muavinleri, gider dağıtım tabloları, ikinci dağıtım tabloları ile mükemmel bir 7/A uygulaması yapmış olurduk. Böyle bir programa da 7/A ile ilgili özellikleri açısından mükemmel denilebilirdi.

GİDER YERİ FİŞİ KODU ... Toplam
Tarih No Açıklama Gider Çeşitleri
0 4

GİDER YERİ FİŞİ KODU ... Toplam
Tarih No Açıklama Gider Çeşitleri
10 12

SONUÇ : TEBLİĞ EDİLMEMİŞ BİR SEÇENEK; 7/C SEÇENEĞİ

Gider çeşidi ve yerleri ile ilgili yardımcı defter kayıtları ihmal edilerek yağılan bir 7/A uygulaması Vergi Usul Kanunu madde 353/6. bend hükümleri çerçevesinden özel usulsüzlüktür. Tespitinde 01.01.1996 tarihinden geçerli olarak 98/12044 sayılı karar uyarınca 500.000.000.- TL para cezasıyla cezalandırılması gerekir. Ancak gerek konunun müteakip sıra nolu bir tebliğle etraflıca ele alınmaması bu konudaki bilgi eksiklikleri 7/A kodlarının ve kapanışının kullanıldığı ancak gider çeşit ve yerleriyle ilgili yardımcı defter kayıtlarının tutulmadığı ve 7/B de olmayan bir piyasa uygulamasını; tebliğ edilmemiş bir 7/C uygulamasını ortaya çıkarmıştır. Elbette bu tebliğ emirlerini uygulayan meslektaşlarımızın varlığını inkar anlamına gelmemektedir. Yapılması gereken 7/A kapsamına girmeyen küçük işletmelerde kullanılmaması, 7/A uygulamak durumunda olan işletmelerde ise uygun bir programla gider yeri ve gider çeşidi yardımcı defterlerinin mutlaka tutulmasıdır. Feride Nihal Tunçsiper

MsXLabs Üye Girişi