Madde 44 - A) 1. Ortostatik albuminüriler, nefrit veya nefroz sekeli olmayan
proteinüriler.
B) 1. Nefritis ya da nefrotik sendrom belirtileri ile birlikte olmayan ev-
velce geçirilmiş nefritis ya da nefrozların sekeli olarak görülen (sistemik ar-
teriyel hipertansiyon, ödem, hiposerinemi ve böbrek fonksiyon testlerinde bozuk-
luk bulunmayan, göz dibi normal olan) proteinüriler.
2. (Mülga: 30/1/1997 - 97/9106 K.)
C) 44. Maddenin A, B ve D dilimlerindeki hastalık ve arızaların tedavi ve
nekahat halleri.
D) 1. Yapılan tedavilere rağmen düzelmeyen, sistemik arteriyel hipertansiyon
ve ödem, hiposerinemi, böbrek fonksiyon testlerinde bozukluk gösteren, her türlü
nefropatiler (Kronik glomerulonefritis, kronik pyelonefritis, nefrotik sendrom,
üremi sendromu).
2. Nonfonksiyone transplante böbrek.
3. (Ek: 30/1/1997 - 97/9106 K.) Böbrek fonksiyonlarını normal sınırlara ge-
tirmiş böbrek transplantasyonlu olgular.
SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI
Madde 45 - (Değişik: 30/1/1997 - 97/9106 K.)
A) 1. Özafajitler, özafagusun spazmları, özafagusun semptomsuz divertikül-
leri, tedavi ile iyileşebilen diğer hastalıkları.
2. Ameliyat yapılmamış minimal ve komplikasyonsuz hiatal herniler.
3. Gastropitozis, gastrit, duodenit, mide ve duodenumun tıbbi tedavi ile
iyileşmiş peptik ülser sekelleri (Radyolojik ve/veya Endoskopik Pilor ve Bulbus
Deformasyonları).
4. Mide ve duodenumun semptomsuz divertikülleri.
5. Radyolojik ve/veya gastroskopik olarak mide ve duodenumun tamamen normal
bulunduğu her türlü mide ameliyatları (Vagotomiler, Piloroplasti, Primersütür
Ameliyatı v.b.).
6. Semptomsuz visseropitoz, midenin, ince ve kalın barsağın konjenital mal-
formasyonları, divertikülleri, ince ve kalın barsağın rezeksiyonsuz veya asker-
lik görevini yapmaya engel teşkil etmeyen (Klinik ve laboratuvar bulguların
normal olduğu) segmenter rezeksiyonlu ameliyatları, tek veya bir kaç adet polip-
leri, İrritabl Kolon Sendromu.
7. Karaciğer konjenital lob anomalileri.
8. Safra kesesi ve yollarının semptomsuz konjenital anomalileri, bilier
diskinezileri, asemptomatik komplikasyonsuz safra kesesi taşları, laparatomi
veya laparaskopik olarak yapılmış kolesistektomiler.
9. Laparatomiler, askerlik görevine engel teşkil etmeyen karnın ateşli silah
ve travmalarla, delici ve kesici aletlerle yaralanmaları ve bunların komplikas-
yonsuz ameliyatları, komplikasyonsuz karaciğer ve dalak rüptür ameliyatları.
10. Uyarısız total bilirubin düzeyi % 1-3 mg. arasında olan ve diğer karaci-
ğer fonksiyon testlerinin normal bulunduğu hafif hiperbilirubinemiler.
11. Fonksiyon testlerinde bozukluğa neden olmamış yağlı karaciğer.
12. Karaciğer ve dalağın semptomsuz, tesadüfen saptanan (5 cm.`den küçük)
hemanjiomları.
B) 1. Akalazya (Komplikasyonsuz tedavi edilmiş şekilleri).
2. Hiatal, paraözofajial ve diyafragma fıtıklarının ve diyafragma anoma-
lilerinin komplikasyonsuz ameliyatları, Subdiyafragmatik apse ameliyatları.
3. Objektif yöntemlerle kanıtlanmış, gastrointestinal kanamalara, pilor ve
duodenum darlıklarına veya penetrasyona neden olmuş, tıbbi tedaviden istifade
etmeyen nüks eden peptik ülserler.
4. Pilor ve/veya bulbus deformasyonu gibi radyolojik ve/veya endoskopik ola-
rak anatomik yapıda değişikliklerin tesbit edildiği rezeksionsuz veya parsiyel
rezeksionlu komplikasyon yapmamış ilaç ve özel diyeti gerektirmeyen mide ameli-
yatları (Vagotomi, Piloroplasti, Gastroenterostomi, Parsiyel Subtotal Gastrek-
tomi (primersütür) v.b.).
5. İleri derecede visseropitozlar, hafif seyirli malabsorbsiyon sendromları,
sindirim sistemi tüberkülozları.
6. Kalıcı ve organik nedenlere bağlı, ağır, mükerrer transfüzyonu gerektiren
gastrointestinal mükerrer kanamalar.
7. Hafif absorbsiyon bozukluğu, darlık, körlup sendromu gibi komplikasyon
yapmış ince ve kalın bağırsağın segmanter rezeksiyonları.
8. Komplikasyon yapmamış kronik iltihabi bağırsak hastalıklarının (Crohn,
Kolitis ülseroza v.b.) remisyonları, konjenital ve akkiz megakolon.
9. Tıbbi tedavi ile iyileşmiş tüberküloz peritonitis, komplikasyonsuz ve ağ-
rı krizleri bir ay veya daha uzun sürede gelen peryodik peritonit.
10. Karnın; labaratuar bulgularıyla doğrulanabilen birden fazla organ yara-
lanması, segmenter bağırsak rezeksiyonu veya birden fazla etaplı ameliyatı
(İleostomi, Kolostomi v.b.) gerektiren ateşli silah ve travmalara bağlı yara-
lanmaları ve ameliyatları.
11. Karaciğerin, dalağın hidatik kistleri veya abseleri ile bunların
laparatomi veya laparoskopik ya da pertükan müdahale ile yapılmış her türlü
ameliyatları, labaratuar bulgularıyla doğrulanan komplikasyonlu karaciğer
hemanjiomları (5 cm. ve daha büyük çapta) ve karaciğer rezaksiyonları, nüks veya
rezidü intra veya ekstra hepatik safra yolu taşları, endoskopik
sifinkterotomiler, komplikasyonlu karaciğer rüptür ameliyatları.
12. Mükerrer kontrollerde total bilirubin düzeyleri % 3 mg.`ın üzerinde
konjenital hiperbilirubinemiler (Gilbert, Crigler-Najjar Tip II, Dubin Johnson,
Rotor Sendromları).
13. Travmaya bağlı splenektomiler.
14. En az bir yıl süre ile devam eden, objektif laboratuar yöntemleriyle
saptanmış kosta kavsini geçen splenomegaliler.
15. Tekrarlayan akut pankreatitler.
16. Askerlik görevine engel teşkil eden sindirim sisteminin tedavisi olanak-
sız konjenital yerleşme anomalileri.(İntratorasik mide ve bağırsak ve dalak
v.b.).
17. Biyokimyasal ve histopatolojik olarak düşük aktiviteli kronik hepatit-
ler, fonksiyon bozukluğu yapmış hepatosteatoz: en az bir
ıl devam eden, sebebi bulunamayan, karaciğer biyopsisinde minimal reaktif
değişikliklerin var olduğu kronik karaciğer fonksiyon bozuklukları.
18. Karaciğerin, tedavisi mümkün olan depo metabolik hastalıkları (ğilson
Hastalığı, Hemokromatozis, Hepatik Porfirialar v.b.).
C) 45 inci Maddenin A, B ve D dilimlrindeki hastalık ve arızaların tedavi
ve nekahat halleri.
D) 1. Komplike akalazya ameliyatları, özofagusta disfajiye yol açmış,
endoskopik ve/veya radyolojik olarak saptanmış darlıklar ve ameliyatları.
2. Hiatal ve diyafragmatik fıtıkların komplikasyonlu ameliyatları.
3. Komplikasyon yapmış her türlü mide ameliyatları, Zollinger Ellison
Sendromu, sindirim sisteminin diğer endokrin tümörleri.
4. Kronik ve komplikasyonlu, iltihaplı, granülomlu bağırsak hastalıkları
(Kolitis Ülseroza, Crohn Hastalığı, Diffüz Polipozis) ve bu nedenle yapılan to-
tal kolektomi, total kolektomi+Mukozal Proktektomi+ileal rezervuar ve ileo-anal
anastomoz veya devamlı ileostomiler, ince bağırsak lenfoması ve bu nedenle
yapılan ameliyatlar.
5. Hemikolektomiler.
6. Komplikasyonlu veya nöbeti bir aydan daha kısa aralıklarla gelen peri-
yodik peritonitis, brit ileusları v.b. gibi komplikasyon yapmış yaygın peri-
tonik sekelleri ve yapışıklıkları.
7. Karaciğerlerin, radikal tedavileri mümkün olmayan multipl kistleri.
8. Organik nedenli splenektomiler.
9. Biyokimyasal ve histopatolojik olarak yüksek aktivite gösteren kronik
hepatitler, sirozlar, ağır toksik hepatitler, portal hipertansiyon, Banti
Sendromu, portal hipertansiyon nedeni ile yapılmış sant ve diğer ameliyatlar.
10. Kronik sklerozan kolanjit, safra yolu darlıkları, Caroli Hastalığı.
11. Kronik pankreatitler, pankreasın kistleri, mükoviscidosis.
12. Ağır malabsorbsiyon sendromları.
13. Sindirim sisteminin ekleri olan karaciğer, safra kesesi ve yolları,
dalak, pankreas ve peritonun her türlü kötü huylu tümörleri.
14. Gastro-intestinal kanalın ameliyat edilmiş malign tümörlerinin
komplikasyonsuz remisyonları.
15. Karaciğerin tedavisi mümkün olmayan metabolik ve depo hastalıkları.
16. Karaciğer, pankreas, ince bağırsak transplantasyon ameliyatları.
GÖĞÜS HASTALlKLARI
Madde 46 - A) 1. (Değişik:4/5/1993-93/4398 K.) Tüberküloz basili çıkaran
(Basilifer olgular ile, basil çıkarmadığı halde radyolojik ve diğer laboratuvar
muayene yöntemleri ile akciger tüberkülozu tanısı konmuş ve akciğer tüberkülo-
zunun geçerli tedavisi yeterli süre uygulanmış olguların iyileşen hastalıkları
ve sekelleri ile radyolojik olarak saptanan 2 cm.den küçük tüberkülomalar.
Bu fıkra uyarınca tüberküloz tanısı konularak tedavi edilmiş yükümlülerle,
erler için bu maddenin B diliminin 1 nci fıkrası uygulanır. (Yükümlü ve erlerin
eskiden geçirilmiş hastalıklarının kanıtı için tedavi gördüğü Göğüs Hastalıkları
Hastanesi ya da Verem Savaş Dispanserlerinin raporu gereklidir).
2. Akciğer ve mediastenin tüberküloz dışı hastalıklarının birkaç tane fibröz
ya da kalsifiye sekelleri.
3. Belirli bir nedene bağlı olmayan, akciğerlerin radyolojik bronkovasküler
arborizasyon artmaları.
B) 1. Tüberküloz basili çıkaran (Basilifer) olgular ile, basil çıkaramadığı
halde radyolojik ve diğer laboratuvar muayene yöntemleri ile akciğer tüberkülozu
tanısı konmuş ve akciğer tüberkülozunun geçerli tedavisi yeterli süre uygulanmış
olguların iyileşen hastalıklarının her iki akciğer ya da bir tek akciğerde geri-
de kalan yaygın, fibröz kalsifiye ya da fibrökalsifiye sekelleri ve radyolojik
olarak saptanan 2 cm.den büyük tübörkölomalar (2 cm. dahil).
2. Fonksiyon bozukluğu yapmış, tüberküloz dışı, primer ya da sekonder kronik
akciğer ve mediasten hastalıkları (akciğer fibrozisi, pnömokonyozis, sarkoidozis
v.b.) ya da bu hastalıkların sekelleri.
C) 46. Maddenin A, B ve D dilimlerindeki hastalık ve arızaların tedavi ve
nekahat halleri.
D) 1. Her tür tedaviden yararlanamayan akciğer tüberkülozu ya da uzun bir
tedavi sonucu geride kalan, çok yaygın, fibröz, kalsifiye, fibrokalsifiye sekel-
leri.
2. İleri derecede fonksiyon bozukluğu yapmış, akciğerler ve mediastenin Tbc.
dışı kronik hastalıkları ya da sekelleri.
Madde 47 - A) 1. Hiç bir belirti vermeyen, fonksiyon bozukluğu yapmamış, an-
cak laboratuvar muayeneleri ile tanı konulmuş, lokalize bronşektazi, lokalize
amfizem ve bronş hastalıkları.
B) 1. Yaygın olmayan, fakat komplikasyonlu (kanama, süpürasyon v.b.) bron-
şektaziler.
2. Fonksiyon bozukluğu yapmış, obstrüktif tip akciğer hastalıkları (kronik
bronşit, amfizem, bronşial astma).
C) 47.Maddenin A, B ve D dilimlerindeki hastalık ve arızaların tedavi ve ne-
kahat halleri.
D) 1. Tıbbi ve cerrahi tedaviden yararlanamayan, komplikasyonlu ya da komp-
likasyonsuz yaygın bronşektaziler.
2. İleri derecede fonksiyon bozukluğu yapmış, klinik belirtileride bulunan,
kronik obstrüktif tip akciğer hastalıkları.
Madde 48 - (Değişik: 30/1/1997 - 97/9106 K.)
A) 1. Akciğer ve mediastenin hiç bir klinik belirti vermeyen, küçük lokalize
hava kistleri, Konjenital anomaliler ve küçük kist hidotikleri, tam tedavi
edilmiş iyi huylu tümörleri.
B) 1. Objektif klinik belirtilerle birlikte bulunan, akciğerlerin nisbeten
büyük yabancı cisimleri, konjenital anomalileri, hava kistleri ve kist hidatik-
leri.
2. Akciğer ve mediastenin tıbbi ve cerrahi olarak tedavi edilmiş ancak
fonksiyon bozukluğuna neden olmuş iyi huylu tümörleri.
C) 48.Maddenin A, B ve D dilimlerindeki hastalık ve arızaların tedavi ve ne-
kahat halleri.
D) 1. Akciğerlerin ileri derecede irreversibl fonksiyon bozukluğu yapmış bü-
yük hava kistleri, yabancı cisimleri, konjenital anomalileri, iyi huylu tümörle-
ri, çok sayıda ya da çok büyük olup ameliyattan yararlanamayacak olan kist
hidatikleri.
2. Göğüs kafesi içinde primer ya da sekonder kötü huylu tümörler.
Madde 49 - A) (Değişik: 4/5/1993-93/4398 K.) 1. Plevra biopsisi ile kanıt-
lanabilmiş ya da diğer laboratuvar muayene yöntemleri ile plöritis tüberküloza
tanısı konularak geçerli tüberküloz tedavisinin yeterli süre uygulanmasından
yararlanıp sekel bırakmaksızın şifa bulmuş plevra tüberkülozu.
Bu fıkra uyarınca plevra tüberkülozu tanısı konularak tedavi edilmiş
yükümlülerle erler için bu maddenin B diliminin 1 nci fıkrası uygulanır.
(Yükümlü ve erlerin eskiden geçirilmiş hastalıklarının kanıtı için tedavi gör-
düğü Göğüs Hastalıkları Hastanesi ya da Verem Savaş Dispanserinin raporu
gereklidir).
2. Faaliyet belirtileri bulunmayan, kosta-diafragmatik sinüs kapalılığı,
fonksiyon bozukluğu yapmamış şeridi ya da lokalize bir sahadaki plevra kalın-
laşmaları, fişsuritler (Tbc.etyolojili olanlar hariç) ve kolayca tedavi edilmiş
hafif spontan pnömotoraks.
En az 5 yıl önce geçirilmiş bir Tbc. kesin tanısı konulamamış akciğer paran-
kiminde de lezyon bulunmayan plörezi sekelleri de bu madde kapsamındadır.
B) (Değişik: 4/5/1993-93/4398 K.) 1. Plevra biopsisi ile kanıtlanabilmiş
ya da diğer laboratuvar muayene yöntemleri ile plöritis tüberküloza tanısı ko-
nularak geçerli tüberküloz tedavisinin yeterli süre uygulanmasından yararlanıp
şifa bulmuş plevra tüberkülozu sekelleri (Fonksiyon bozukluğu yapmamış olsa da)
ve fonksiyon bozukluğu yapmış ya da beş interkostal alanı tutmuş plevra kalın-
laşmaları.
2. (Değişik: 30/1/1997 - 97/9106 K.) Nüks eden pnömotorakslar (Nüks Pnömoto-
raks geçirdiğine dair sağlık kuruluşlarından resmi raporlar gereklidir.
C) 49. Maddenin A, B ve D dilimlerindeki hastalık ve arızaların tedavi ve
nekahat halleri.
D) 1. Etyolojisi ne olursa olsun ileri derecede fonksiyon ve şekil bozukluğu
yapmış plevra kalınlaşmaları.
2. Tıbbi ve cerrahi olarak tedavi edilemeyen pnömotorakslar ve kronik ampi-
yem.
