Ekvator
EKVATOR, dünyanın eksenine dik ve kutuplardan eşit uzaklıkta olan bir düzlemin çevresini oluşturan düşsel çizgiye denir. Bu çizgi coğrafyada yerlerin tanımlanmasını kolaylaştırmak içindir. Ekvator sözcüğü Latince eşit anlamına gelen aequator'dan türetilmiştir. Ekvator Dünya'yı kuzey ve güney yarıküre adı verilen iki eşit parçaya böler.
Enlem, ekvatordan kuzey ya da güneye doğru ölçülür. Ekvatorun enlemi 0° olup kuzey ve güney kutuplarının enlemi 90°dir. Enlem çizgileri ekvatora paralel düşsel çemberlerdir (bak. Enlem ve Boylam). İki önemli enlem dairesi dünyamızı kuzeyden çevreleyen Yengeç dönencesi ile güneyden çevreleyen Oğlak dönencesidir (bak. Dönenceler). Bunlar 23 derece 27 dakikalık kuzey ve güney enlemleri olup ekvatordan uzaklıkları 2.600 kilometredir. Bu iki enlem arasında kalan bölgeye "dönenceler arası bölgeler" denir. Bu bölge aynı zamanda "sıcak kuşak" ya da "tropik kuşak" diye de adlandırılır.
Sıcak kuşakta, güneş öğle üzeri tam tepededir ve güneş ışınları bütün yıl boyunca Dünya üzerine dike yakın bir açıyla gelir. Güneş ışınları sıcak kuşak boyunca atmosferi geçerken, kutuplar yakınında olduğu gibi kalın bir hava tabakasından geçmez. Bu yüzden güneş ışınları ekvator yakınlarında daha sıcaktır.
Ekvatorda gündüz ve geceler süre olarak hemen hemen birbirine eşittir. Güneş sabahları yaklaşık saat altıda doğar ve akşam altıda batar. Güneş ekvatorda öbür enlemlere göre daha çabuk yükselip battığı için sabah ya da akşam alacakaranlığı görülmez.
Kuşkusuz, ekvator çizgisini belirten bir işaret yoktur. Ama denizciler Güneş'i ve yıldızları gözleyerek ekvatoru ne zaman geçtiklerini söyleyebilirler.
Ekvatorun uzunluğu 40.075 kilometredir. Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Endonezya, Singapur, Gabon, Kenya, Zaire ve Kongo ekvator çizgisinin üzerinde ya da ona yakın olan ülkelerden bazılarıdır.
