Nadir Bitkiler

Formula 1 arazisi ve çevresinde düzenli aralıklarla bir yıl boyunca sürdürdüğümüz arazi çalışmaları sonucu tespit edilen nadir ve endemik bitkiler aşağıda sıralanmıştır:

1. İnceyapraklı eğrelti (Isoetes duriei) [n/l]
Ömerli Havzasında mevsimsel su basan kumlu ve taşlık yerlerde yetişen bir eğrelti türüdür. Ülke çapında çok az yerde kayıtlı, nadir bir bitkidir. Bu inceyapraklı eğrelti türü, yetiştiği çok hassas ekosistemlerin tahrip edilmesi nedeniyle azalmaktadır. Türkiye Kırmızı Kitabında n/l : listelenmemiş olmakla birlikte, ülke çapında oldukça nadir bir bitki türümüzdür.
2. İnceyapraklı eğrelti (I. histrix) [DD]
Mevsimsel oluşan sulak alanlara özgü bir eğrelti türüdür. Ülke çapında çok az yerde kayıtlı, nadir bir bitkidir. Yetiştiği çok hassas ekosistemlerin azalmasına bağlı olarak, bu inceyapraklı eğrelti türü de azalmaktadır. Türkiye Kırmızı Kitabında DD : veri yetersiz olarak sınıflanmıştır.
3. Yabani karanfil (Dianthus pubescens) [VU]
Ülkemizde yalnızca Balıkesir ve Aydın il sınırları içinde kayıtlı bu nadir yabani karanfil türün Formula 1 arazisi içinde de yetiştiği saptanmıştır. İstanbul florası için yeni bir bitki türü olan bu yabani karanfil türü ülke çapında nadir olarak bulunur. Türkiye'nin Kırmızı Kitabında VU : zarar görebilir şeklinde sınıflanmıştır.
4. Yonca (Trifolium pachycalyx) [Endemik, DD] Endemik tek yıllık bir üçgül türümüzdür. Kurak meralar, kayalıklar ve kıyı kumullarında asit karakterli topraklar üzerinde yetişir. Çok az yerde kayıtlı olan bu endemik yonca türü, Türkiye'nin Kırmızı Kitabında DD : veri yetersiz şeklinde sınıflanmıştır. İstanbul şehrinin genişlemesi sonucu' doğal yaşam alanları hızla azalan bitki yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Türkiye'nin Bern Sözleşmesi gereği korumakla yüklümlü olduğu bitkilerimizden biridir.

5. Yonca (Trifolium ligusticum) [n/l]
Ömerli Havzasında yetişen nadir tek yıllık bir üçgül türüdür. Soluk pembe çiçekleri Mayıs-Temmuz aylarında açar. Türkiye Kırmızı Kitabında 'n/l : listelenmemiş olmakla birlikte, ülke çapında oldukça nadir bir bitki türümüzdür.
Ülkemizde yalnızca İstanbul'da bulunan çok nadir bir yonca türüdür.

6. İstanbul nazendesi (Lathyrus undulatus) [Endemik, VU]
Türkiye'nin kuzeybatısına endemik, çok çekici bir bitkidir. İstanbul'un Asya yakasındaki fundalıklarda zengin popülasyonları bulunur. Avrupa çapında nadir bir bitki olan İstanbul nazendesinin koruma altına alınması önemlidir. Türkiye Kırmızı Kitabında VU : zarar görebilir olarak sınılanmıştır.

7. Crinitaria linosyris [n/l]
Ömerli Havzasının ve Türkiye'nin nadir bitkilerinden biridir. Başta İstanbul olmak üzere, Türkiye'nin yalnız kuzeybatısında yetiştiği bilinmektedir. Türkiye'nin Kırmızı Kitabında n/l : listelenmemiş' olmakla birlikte, ülke çapında oldukça nadir olarak bulunan bir bitki türümüzdür.

8. Crepis dioscoridis
Türkiye'de yalnızca Muğla ve Antalya civarında yetiştiği bilinen bu çok nadir bitkinin Formula 1 arazisi içinde yetiştiğini saptamak, alan için bir başka çok önemli kayıttır. Formula 1 arazisi içinde çok az sayıda bireyden oluşan popülasyonu mutlaka koruma altına alınmalıdır.

9. Laurentia gasparrinii [VU]
Ömerli Havzasının nemli bölümlerinde yetişen küçük, narin bir bitkidir. 10-20 cm lik gövde üzerinde Mayıs-Haziran aylarında beliren çiçekleri beyazımsı-mavidir. Diğer sulak alan bitkileri gibi doğal yaşam alanlarının tahrip edilmesi nedeniyle sayıları hızla azalmaktadır. Bu nedenle, mutlaka koruma altına alınması gereken, ülke çapında nadir bitki türlerimizden biridir. Türkiye'nin Kırmızı Kitabında VU : zarar görebilir olarak sınıflanmıştır.

10. Campanula lyrata ssp. lyrata
Türkiye'ye endemik olan bu türün İstanbul'daki popülasyonu mutlaka koruma altına alınmalıdır.

11. Riva sığırkuyruğu (Verbascum bugulifolium)
İstanbul'a özgü nadir türlerden biridir. Tüysüz yaprakları bitkinin tabanında toplanmıştır. Çok sayıda salkım şeklindeki çiçekleriyle 15-75 cm boyunda çok yıllık bir bitkidir.

12. Onosma bracteosum
Türkiye'ye endemik olan bu tür İstanbul'da birkaç yerde bulunduğu, bunlardan birisinin de Formula 1 arazisi olduğu saptanmıştır.

13. Cytinus hypocistus ssp. orientalis
İstanbul, Bursa ve İzmir'den bilinen ve laden bitkilerinin köklerinde yetişen parazit bir bitkidir.

14. Juncus conglomeratus
İstanbul ve Bursa il sınırları içinde yetiştiği bilinen çok nadir bir saz türüdür. Formula 1 arazisi içinde yalnızca küçük bir gölcükte yetiştiği saptanmıştır.

15. J.rechingeri
Türkiye'de Ankara, Sivas, Malatya ve Bitlis'te yetiştiği bilinen bu nadir saz türünün İstanbul'da Formula 1 arazisi içide de yetiştiği saptanmıştır. İstanbul florası için yeni bir tür olan bu nadir bitki mutlaka koruma altına alınmalıdır.

16. J.bulbosus
Yalnızca İstanbul'dan bilinen çok nadir bir saz türüdür.

17. J.turkestanicus
Türkiye'de yalnızca Artvin, Muğla, Antalya, İçel ve Hakkari illerinde yetiştiği bilinen bu nadir saz türünün İstanbul'da Formula 1 arazisinde de yetiştiği saptanmıştır. Bu ilginç saptama Formula 1 çevresindeki mevsimsel su dolan sulak habitatların mutlaka koruma altına alınması gerektiğini ortaya koymaktadır.

18. Cicendia filiformis [n/l]
Formula 1 arazisi çevresinde mevsimsel olarak oluşan gölcüklerde yetişmektedir. Bahar ve kış aylarinda görülen bu kısa ömürlü nadir bitki erken ilkbaharda çiçek verip meyve ve tohum bağladıktan sonra yaz gelmeden ölür. Türkiye'nin Kırmızı Kitabında 'n/l : listelenmemiş, olmakla birlikte, ülke çapında oldukça nadir bir bitki türümüzdür.

19. Prunella orientalis
Türkiye'nin güneyi ve doğusunda yetiştiği bilinen bu nadir bitki Formula 1 arazisi çevresinde de saptanmıştır. Sulak alanlarda yetişmektedir.

20. Colchicum micranthum (Narin acıçiğdem) [Endemik, EN]
İstanbul'a endemik küçük çiçekli bir acıçiğdem türüdür. Nemli fundalıklar ve meralarda yetişen bitki, sonbaharda çiçeklenir. Kemerburgaz'da bulunan birkaç küçük kolonisi dışında, büyük çoğunlukla İstanbul'un Asya yakasında yayılış gösterir. Ancak kontrolsüz şehirleşme ve yanlış ağaçlandırma gibi nedenlerle nesli tehlike altında bulunmaktadır. Türkiye'nin Kırmızı Kitabında EN : tehlikede olarak sınıflanmıştır. Narin acıçiğdem, Bern Sözleşmesi gereği Türkiye'nin korumakla yükümlü olduğu bitki türlerimizden biridir.

21. Crocus pestalozzae (Ümraniye çiğdemi) [Endemik, VU]
Türkiye'ye endemik küçük çiçekli bir çiğdem türüdür. Erken ilkbaharda bembeyaz çiçekleriyle İstanbul'un nemli fundalıkları içinde meralar ve kayalıklarda çiçek açar. Ümraniye çiğdeminin en büyük ve önemli popülasyonları İstanbul'da Maltepe-Ömerli-Pendik üçgeni içinde yetişir. Bu endemik çiğdem doğal yaşam alanlarının şehirleşme nedeniyle tahrip edilmesi sonucu yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Türkiye'nin Kırmızı Kitabında VU: zarar görebilir şeklinde sınıflanmıştır.


22. Cirsium polycephalum (Çokbaşlı köygöçüren) [Endemik, CR]
İstanbul'un baltalık ormanlarına ve fundalıklarına endemik, iki yıllık bir bitkidir. Uzun boylu, beyaz çiçekli çokbaşlı köygöçüren, Türkiye'nin Kırmızı Kitabında CR: çok tehlikede olarak sınıflanmıştır. Türkiye'nin küresel ölçekte tehlike altında bulunan, korumakla yükümlü bitkilerinden biridir.

23. Euphorbia amygdaloides var. robbiae [Endemik, LR (nt)]
Türkiye'nin kuzeybatısına endemik bir sütleğen türüdür. Bahar ve yaz aylarında çiçeklenen bitki Ömerli Havzasında akarsu kenarları, ağaçlık ve çalılık ortamlarda yetişir. Türkiye'nin Kırmızı Kitabında LR (nt) : az tehdit altında şeklinde sınıflanmıştır.

24. Lythrum borysthenicum [n/l]
Ömerli Havzasında açık nemli, mevsimsel su basan bölümler ya da sulak alan kenarlarında yetişen küçük, tek yıllık bir bitkidir. Mayıs - Haziran aylarında çiçeklenir. Türkiye Kırmızı Kitabında n/l : listelenmemiş olmakla birlikte, ülke çapında oldukça nadir bir bitki türümüzdür.
kaynak