Arama


SEDEPH - avatarı
SEDEPH
Ziyaretçi
1 Mart 2009       Mesaj #2
SEDEPH - avatarı
Ziyaretçi
Yanma olayının olabilmesi için diğer şart­lar yanında oksijenin ortamda %14 nispetinde bulunması gerekmek­tedir. Hava karışımında %21 oranında oksijen bulunduğundan normal koşullarda her yerde yanma olayı meydana gelebilmektedir. Şayet oksijeni ortamda %14 ‘ün altına düşürürsek yanma olayı ortadan kalkacaktır. Bu esasa dayanılarak oluşturulan söndürme prensibine ise oksijeni azaltma yöntemi denilmektedir. Oksijeni azaltıcı maddeler kimyevi tozlar karbondioksit gazı gibi maddelerdir. Bunlar hem örtme (oksijeni kesme) hem de oksijeni azaltma suretiyle yangınları söndürücü niteliktedirler

Karbondioksit (C02): Akaryakıt ve elektrik kaynaklı yangınlar da kullanıla­cak C02 yanıcı olmayıp kimyevi maddelerle pek kolay birleşmez. Gaz halinde olduğu için ateşin üzerine kolayca dağılarak yanıcı madde­nin üzerini kaplar.Yanıcı madde üzerine kendi tazyiki ile püskürür, elek­triği iletmez,yalıtkandır.Normal şartlar altında gaz halinde bulunan C02 , soğutmak ve basınç altına alınmak suretiyle sıvı hatta katı haline getirilebilir. Yüksek basınca dayanıklı tüpler içinde saklanan C02 genellikle tüpün içinde iken sıvı hale gelir. Ancak tüpten dışarı­ya çıkarken gaz haline dönüşür.C02 31, 8 oC nin üzerinde bir sıcaklıkta korunursa han­gi basınç altında tutulursa tutulsun sıvı hale getirilemez. Bir başka deyişle yangın söndürme işlerinde kullanılan tüplerdeki C02 sıvı haldedir.Belirli bir zaman dilimi içinde sıcak bir yerde bırakılıp ısısı 31,8 oC nin üzerine çıkacak olursa tüp içindeki sıvı aniden gaz haline dönüşecektir. Öyle ise tüpler aşırı ısıdan uzak yerlerde bulundurulmalı, muhafaza edilmelidir. Yangın söndürme cihazları ile karbondioksit, bir ate­şe doğru püskürtülecek olursa, aniden sıvı halden gaz haline ge­çeceği için soğur, ya kar taneleri ya da beyaz bir bulut gibi görünerek havadan da bir buçuk defa ağır olduğu için yangının üstünü kaplar ve hava ile yangının ilgisini keserek ateşi boğar. Karbondioksit C02 boğucu bir gaz olduğundan havada % 9’un üzerine yükselmesi boğulmalara %20’ye yükselmesi ölümlere neden olabilir. Kapalı yerlerde ki yangınlarda karbondioksit iş­lendiği zaman bu özelliğinden dolayı tehlike oluşturur. Kapalı yer yangınlarında yangının söndürülebilmesi için yanıcı maddenin cinsine göre kapalı hacmin yeterli oranda kar­bondioksit gazı ile doldurulması gerekir. (benzin ve gazyağı gibi sıvı yangınlarında kapalı hacmin % 28’i, benzen ve benzol için, ka­palı hacmin % 33’nü karbondioksit gazı ile doldurmak gerekir.Karbondioksitin söndürme özelliği yanıcı maddenin üze­rinden havayı kovarak, yani oksijensiz bırakarak yangını boğma yolu ile söndürmektir.Akaryakıt dolu madeni kaplardaki yangının söndürül­mesi mümkün ise de, kaplar kızgın olduğundan karbondioksit dağıldıktan sonra alevlenme tekrar edebilir. Çünkü karbondioksit yangını boğmuş fakat soğutmamıştır.

Ayrıca sodyum, potasyum, mağnezyum, titanyum gibi reaktif (alkali) metal yangınlarını karbondioksit söndürmez. çün­kü bu metaller karbondioksiti ayrıştırırlar. Mesela sodyum yan­gınında karbondioksit kullanılırsa; C02 + 4 Na ----- 2 Na2 0 + C reaksiyonu gerçekleşir ki bu durumda söndürme değil yangını büyütme sonucu çıkar. Kar­bondioksit yalıtkan olduğu için elektrik kaynaklı yangınlarda da etkilidir. Zira elektrik genelde kıvılcım çıkararak çevresindeki maddelerin yanmasına neden olur. Bu nedenle çevrede tutuşan madde karbondioksit ile sönebilecek cinsten ise karbondioksitli cihazların kullanılması doğru olur. Aksi halde beklenen sonucu alamayabiliriz. Bu nedenle, elektrik kaynaklı yangınlarda önce elektriğin kesilmesi, daha sonra yangının sınıfına göre yangına müdahale­de bulunulması gerekir.


Alıntıdır
Son düzenleyen nötrino; 21 Nisan 2015 09:57 Sebep: Mesaj düzeni / Kırık bağlantı!