EKİDNE



Dikenli karıncayiyengiller (Tachyglossidae) yumurtlayan bir memeli familyası. Ekidne olarakda bilinir. Ornitorenk ile birlikte tek delikliler takımını oluştururlar. Familya 2 cinse bölünen 4 türden oluşmaktadır: Kısa gagalı karıncayiyen (Tachyglossus) ve 3 türe bölünen Uzun gagalı karıncayiyen (Zaglossus) cinsi. Yayılımları sadece Avustralya ile Yeni Gineye kısıtlıdır.

Özellikleri

Dikenli karıncayiyenler ilk bakışta bir kirpiye benzeselerde kirpiler ile yakın akrabalıkları yoktur. Dikenleri 6 cm uzunluğa ulaşır ve içleri boştur. Renkleri kahverengi veya sarımsı olur. Bazılarının kılları okadar uzundur ki, dikenleri kılların arasında görünmez. Soğuk bölgelerde yaşayanların kılları uzun, sıcak iklimde yaşayanların ise kısa olur.
Kısa gagalı karıncayiyen 35-53 cm uzunluğa ve 2,5-7 kg ağırlığa, Uzun gagalı karıncayiyen ise 45-77 cm uzunluğa ve 16 kg ağırlığa ulaşır.
Tüm tek deliklilerde olduğu gibi dikenli karıncayiyenlerde de cinsel organ, idrar çıkış yolu ve bağırsak çıkışı tek bir delikte birleşir.
Türden türe 31° ila 33 °C olan vucut ısısı diğer memelilerde olduğundan düşüktür. Diğer memeliler gibi vucut ısıları duruma göre yükselip azalamaz. Tek deliklilerde vucut ısısı hep aynı kalır.

Beslenme

Dikenli karincayiyenler etoburdur. Çok küçük bir ağızları olduğu için avları da karınca veya solucan gibi küçük hayvanlardan oluşur.

Üreme


Bir dişinin alttan görünüşü


Üreme zamanları haziran ile ağustos ayları arasındadır. Bu zamanda davranışları da tamamen değişir. Normalde yalnız yaşayan dikenli karincayiyenler kervanlar oluşturup peşpeşe gezmeye başlarlar. En önde yürüyen hayvan bir dişidir ve onu sayıları ona kadar varabilen erkek hayvan takip eder. Bu bazen günler veya hatta haftalarca sürebilir. Bu süre içersinde erkek hayvanlar ağırlıklarının %25ìni kaybedebilir. Dişi hayvan çiftleşmeye hazır olduğu zaman sımsıkı yere tutunur. Erkek hayvanlar dişinin etrafında yeri kazarak ona yaklaşmaya çalışır ve birbirlerini dişiden uzaklaştırmaya çalışırlar. Sonunda en azimli erkek dişi ile çiftleşir. Erkek ve dişi sonra tekrar ayrı yollarına giderler. Dişiler senede sırf bir kez çiftleşirken erkek hayvanlar derhal diğer bir dişinin peşinde oluşmuş başka bir kervan bulup katılırlar.
Dişi çiftleştikten 3-4 hafta sonra genelde bir, nadir olarak bazen 2 ya da 3 yumurta yumurtlar. Bu yumurtalar bir üzüm büyüklüğünde, krem rengi ve yumuşak olur. Dişi yumurtladıktan sonra hemen yumurtayı kuluçka kesesine koyar ve orada 10 gün muhafaza eder. 10 gün sonra dünyaya gelen yavru yaklaşık 15 milimetre büyüklüğünde ve tamamen çıplaktır. Dişinin kuluçka kesesinin içinde de memeleri vardır. Yavru hayvan yaklaşık 8 hafta bu kesede yaşar ve sonra dikenleri büyümeye başladığı için keseyi terk etmesi gerekir. 7 ay sonra süt emmeyi bırakır ve doğuşundan bir yıl sonra annesini terk eder.
Dikenli karincayiyenlerin doğada 20 yaşına kadar varabildikleri bilinmektedir. Hayvanat bahçesinde 50 yaşına kadar ulaşmış olanları da vardır.

Sınıflandırma


Bir dikenli karıncayiyen yeri kazarkenDikenli karincayiyengiller ve yakın akrabaları olan ornitorenkler yumurtlamalarına rağmen memelilere sayılırlar. Çünkü memeliler üreme yöntemleri ile değil evrimsel akrabalıkları ile sınıflandırılırlar.
Bütün diğer memeliler ile ortak paylaştıkları özelliklerinin bazıları, yavrularını süt ile emzirmeleri, üç adet kulak kemikcikleri ve postları olması. En ilkel memeliler de büyük olasılıkla tek delikliler gibi yumurtlayarak üremiş olduklarına rağmen etenelilerin veya keselilerin ataları tek delikliler değildir ve bu taksonların ortaya çıkmalarından sonra gelişmişlerdir. Diğer memelilerden farklı olarak yumurtlama özelliklerini muhafaza etmişlerdir.


Memelilerin tekdelikliler takımından bir hayvan. Avustralya, Yeni Gine ve Tasmanya'da bulunur. Üzeri diken gibi sert kıllarla kaplıdır. Memelilerden olmasına rağmen, bir çok bakımlardan bir kuşu, bir sürüngeni hatırlatır.

Ağzı, burnu, bir gaga gibi ileriye uzamıştır. Uzun ve yapışkan dilini toprak üzerinde gezdirir. Yakaladığı küçük hayvanlarla geçinir. Avını geceleri yakalar, gündüzleri yuvasında saklı geçirir. Yavrularını, kuşlar gibi yumurtadan çıkarır. Ancak, çıkan, yavrularını dişisi, memeliler gibi emzirerek büyütür. Ekidnenin başka bir özelliği de tek delikli olmasıdır. Sindirim ve boşaBeş parmağı olan ekidne, (Bilimsel adı: Tachyglossus), Avustralya, Tasmanya ve Yeni Gine'nin ufak ve ürkek bir hayvanıdır. Tombul vücudunu kaplayan kahverengünsi kılların arasına kısa ve keskin dikenler de karıştığı için Avustralyalılar ona çok kere «kirpi» derler. Bu hayvancık müdafaaya geçtiği vakit düşmanına dikenleri ile gerçekten korkunç görünür.
Fakat Ekidne, düşmanıyla dövüşmek ve boğuşmak âdetinde değildir. Kendini kurtarmak için daha iyi bir çaresi vardır: Şaşılacak bir hızla toprağı kazarak gözden kaybolur. Dört ayağındaki kazmamsı pençeler o kadar hızla tünel kazabilir ki, hayvanı toprağın içinde yakalayabilmeyi ummak boşunadır. Toprağı kazan diğer hayvanlar gibi, baş önde olmak üzere kazmayıp yatay durumda toprağın içine gömülmesi de, bu hayvanın garip özelliklerinden biridir.


Dikenlerin Gücü (bu dikenlerin arasında meme var)

San Diego Hayvanat Bahçesi'ndeki görevlinin ancak kalın eldivenlerle tutabildiği bu dikenli ve küt burunlu karıncayiyen "ekidne" olarak biliniyor. Avustralyalı ekidne araştırmacısı Stewart Nicol, "Yere yakın olan ve ancak dikenlerini açarak siper alabilen bir hayvan için dikenler iyi bir savunma aracı" diyor. Gagalı ornitorenk gibi, ekidne de sürüngen ve kuşların yumurtlama gibi bazı özelliklerini korumuş bir memeli. Avustralya memelileri arasında en yaygın dağılımı gösteren ekidnenin en başarılı tür olduğu söylenebilir.


kaynak