Jüt (Corchorus capsularis, Corchorus olitorius)

Jüt
Corchorus capsularis, Corchorus olitorius

Familyası
Ihlamurgiller (Tiliaceae)

Türkiye'de yetiştiği yerler
Yerli bitki değildir

Tropik bölgelerde yetişen,2-4 m yüksekliğinde yıllık lif bitkisi. Vatanı Doğu Hindistan'dır. Jüt adını taşıyan lif elde etmek için yetiştirilir. Ticarette kullanılan jüt, iki cins bitkiden elde edilir: Birisi, Corchorus capsularis, diğeri ise Corchorus olitoriustur. Bu bitkilerin bir sene içerisinde boyu 2-4 metreye ulaşır.

Tabii olarak Hindistan'da yetişir. Çin ve Malezya'da yetiştirilmeye başlanmıştır. Colitorius cinsi Akdeniz memleketlerinde de tanınmış ve yetiştirilmeye başlanmıştır. Amerika'ya ulaşması 1870 senelerine rastlar. Amerika'da Teksas ve Güney Karolina eyaletlerinde üretilmektedir.

Dünya jüt üretiminin hemen hemen hepsi Hindistan'a ve Pakistan'a aittir. Üretimin buralarda fazla olmasının bir sebebi de işçiliğinin çok ucuz olmasıdır. Jüt toplaması oldukça zordur. Bitki üç ayda yetişkin hale gelir. Çiçek açtığı vakit toplanması gerekir. Tohum dönemine rastlayan mahsul ağır olur, ama lifler kalınlaşmış ve sertleşmiştir. Toplanan jüt bitkisi balyalanarak havuzlara atılır. Havuzların üzeri orman bitkileri, hatta hayvan gübresi ile örtülerek bekletilir. Bu kirli ve havasız su içinde jüt kabukları çürüyerek açılır. Kabuklar içinden lifler çıkarılıp serilerek kurutulur. Bundan sonraki işlemlere fabrikalarda makinalarla devam edilir. Pamuk ipliği üretiminde olduğu gibi taraklardan geçirilerek temizlenir, tamamen liflerine ayrılır, bobinlere ip olarak sarılır. İp kalınlıkları maksada göre değişiktir.

Jüt lifi elde etmede Bangladeş ve Hindistan'ı Brezilya, Tayvan takip eder.

Kullanıldığı yerler
Kabukları ve liflerinden istifade edilir. Jütün tekstil sanayiindeki önemi, liflerinin çok ince oluşundandır. Ayrıca çok ucuza yetiştirildiği için de iktisadidir. Jüt lifleri halat, ip, çuval gibi çok kullanılan malzeme imalatında da kullanılır.

Yiyecek olarak: Kıbrıs'lı Türkler bu bitkinin yapraklarını kuruttuktan sonra Molehiya isminde bir yemek olarak tüketirler.

Vikipedi

MsXLabs Üye Girişi