Sanat Terimleri Sözlüğü - V

Sanat Terimleri Sözlüğü
Felsefe Ekibi sitesinden alınmıştır.

- V -

Vaftizhane (Vaftizevi)
(Fr. Baptistére; Alm. Toufkirche, Baptisterium) Bişofların oturdukları büyük kiliselerin yanında, Hıristiyan çocuklarını vaftiz etmek için yapılmış yuvarlık ya da çok köşeli kubbeli küçük kiliselere denir ki bunların içinde vaftiz tekneleri yer alır. Bu vaftiz teknelerinde çocuklar, dini ayin ile okunmuş suya sokulur. Floransa, Piza ve Ravenna gibi İtalyan şehirlerinde inşa edilmiş vaftizhaneler vardır. Orta çağdan sonra kiliselerin içine vaftiz tekneleri konulmuş ve ayrıca vaftizhaneler yapılmaktan vazgeçilmiştir.

Valeur
(Fr. voleur; Alm. ‘Tonwerte) Aynı rengin en koyusun en açığına kadar derecelerine denir.

Vandalizm
Sanat eseri tahripçiliğine ve bozuculuğuna verilen isimdir. Göçler zamanında Avrupa’daki şehir ve sanat eserlerini yakıp yıkan Vandallara atfen bulunmuş bir terimdir. Elgincilerin yaptıklarına da derler.

Venedik Ekolü
Rönesansta Venedik’teki renkçi ressamların meydana getirdikleri; Titien.

Veronez (Vöronöse)
Tintoretto gibi sanatçıların içinde bulunduğu ekol, mektep, okul.

Veranda
(Fr. vöranda) Bina cephesinde ve binaya bitişik olarak yapılmış dışarıya taşkın set; Bazen bu kısım cam ile tamamen kapatılır. Anadolu’da önü camlı ve açık olan alana “hayat” ya da “sergah” denir.

Vernik
(Fr. vernis; Alm. Firnis) Resimde renkleri canlandırmak ve resim yüzeyini parlatmak için kullanılır. Kağıt üzerindeki resimleri muhafaza etmek için (füzenle ya da pastel ile yapılmış resimler) ispirto içinde damla sakızı; yağlı boya resim için ise damla sakızı terebentin içinde eritilir ve bir püvarizatör yada fırça ile resmin üzerine sürülür.

Veronez yeşili
Bakır oksidinden yapılan, tavus yeşiline benzeyen renk. Çok zehirli olup diğer renklerle karışımlarında kararır.

Vihara
(Fr. vihara) Hindistan’da buda dinine alt manastırlara verilen isimdir.

Villa
Kırlık yerlerde, istirahat için yapılan evlere denir. Lat. şehir dışında ve deniz kenarında bulunan evlere denilmiştir; Tiberius villası (Capri’de), Pompei’deki İtem Villası gibi. Rönesans'ta antik anlayışta villa inşasının yapıldığını görüyoruz. Halen villa bahçeli, tek aile için ev anlamına gelmektedir.

Virtüyozite
(Fr. virtuosité) Fransızcadaki anlam, müzikte ya da diğer güzel sanatlardan birinde büyük hüner sahibi olma demektir. Fakat bu hüner yaratıcı anlamda değildir. V. kolaylıkla icra etme anlamına gelir. Örneğin Rubens muazzam tuvallerini süratle boyayan bir ressamdı. Fakat onun bu becerikliliği yaratıcı, gücünden değil çok çalışmasından ötürü resimde edindiği tecrübeden ileri geliyordu. Bir ressam için “o virtüyoz bir ressamdır” denirse bu o ressamın alışmış olduğu teknikleri ve tecrübeleri beceriyle uyguladığını gösterir.

Vitray
(Fr. vitrail; Alm. Glasmalerei) Resimli cam, nakışlı cam. Eskiden “nakışlı revzen” deniyordu. Vitray bizde ayrı teknikte, Avrupa’da ise ayrı teknikte yapılmışlardır. Vitray resimleri renkli camlarla yapılıp, bunları pencerelere yerleştirme tekniğidir. İlkönce pencerenin yerine göre aynı büyüklükte desen çizilir. Bu çizgilere göre kurşun çubuklardan bir iskelet yapılır ve kurşun çubukların arasına renkli camlar yerleştirilir. Bizde ise kurşun çubuk yerine alçı kalıplar kullanılırdı. Camların renklendirilmesinde metal oksitleri kullanıyordu (demir, antimon, bakır, kobalt vb.). Renkli metal oksitler camlar üzerine konulup pişirildikten sonra kurşun ya da alçı kalıba göre kesiliyor ve kalıbın (iskeletin) yivlerine geçiriliyordu. V. üzerine en eski haberler M. 5. 4. y.y.’la aittir. Fakat bunlar süslü pencere anlamınadır, resim değildir. İlk vitray 9. yy.a aittir. Bu tarihlerden sonra gerek Roman ve gerekse Gotik kiliselerde, önce Fransa sonra Almanya ve İngiltere’de kullanılmıştır. Fransa’da Chartre, Strassbourg; Almanya’da Ausburg, Freiburg, Ulm katedrallerinde önemli vitraylar görülmektedir. Bizde bilhassa Sinan devrinde Süleymaniye, Sultanahmet gibi camilerimizde çok güzel örnekleri verilmiştir. Eskiden bizde bu işin büyük ustaları yetişmişti.

Viyadük
(Lat. aquae ductus; Fr. viaduc; Talbrücke, akuodukt) Akuadukt.

Volutum
(Alm. Volute) İyonik sütun başlığındaki salyangoz kıvrımlı motif. Volütüm Lat. salyangoz anlamına gelir.

MsXLabs Üye Girişi